Bởi lẽ giai đoạn kinh tế thế giới suy giảm đôi khi tạo lợi thế cạnh tranh hơn là thời kỳ đỉnh cao. Khi kinh tế thế giới phát triển thì nhiều người kinh doanh thắng lợi. Nhưng rồi sau một thời gian như vừa qua, rất nhiều doanh nghiệp phá sản, rời khỏi thương trường. Khi có ít doanh nghiệp trụ vững thì có thể tạo cơ hội cho người khác khởi nghiệp. Nên bối cảnh kinh tế thế giới không phải là yếu tố cần quá lưu tâm.

THANH NAM

Là chuyên gia về khởi nghiệp, lại là nhà đầu tư trong chương trình Shark Tank Việt Nam, anh nhận định thế nào về chuyện khởi nghiệp của người trẻ hiện nay?

Trước khi nền kinh tế trên đà xuống dốc thì khởi nghiệp giống như phong trào. Theo tôi phong trào này gây ra hệ lụy xã hội rất lớn, khi ai cũng muốn làm giám đốc, trở thành "ông này bà kia"…

Nhưng làm chủ doanh nghiệp không phải dễ. Khởi nghiệp là rất khó, phải có sự kết hợp của rất nhiều yếu tố. Nếu người trẻ không am hiểu và lao vào khởi nghiệp thì dễ rơi vào vòng xoáy nợ nần. Tỷ lệ khởi nghiệp thành công rất thấp, dưới 10%. Và hơn 90% còn lại sẽ rời khỏi thị trường trong thời gian rất ngắn, chỉ từ 1 - 3 năm. Cho nên phải thận trọng khi khởi nghiệp chứ đừng theo phong trào.

Và cũng cần nói, có nhiều người cho rằng việc kinh doanh nhỏ lẻ, mở các tiệm ăn, quán nước… cũng là khởi nghiệp là không đúng. Đó là khởi sự kinh doanh. Áp những chuyện kinh doanh nhỏ lẻ vào khởi nghiệp thì không nên, vô tình tạo ra ảo tưởng cho thế hệ trẻ. Khởi nghiệp là phải đổi mới sáng tạo, áp dụng khoa học công nghệ, cải tiến, chuyển đổi số một cách triệt để. Khi đó mới tăng khả năng thành công.

Theo anh, khi khởi nghiệp, người trẻ nên và không nên gì?

Tôi nghĩ rằng khi khởi nghiệp, người trẻ nên bớt quá tự tin. Dù trong bất kỳ ngành nghề, lĩnh vực nào thì cũng nên làm quy mô nhỏ, từ từ từng bước. Làm nhỏ nhưng phải có cái nhìn rộng. Cần có cái nhìn toàn cục, hướng đến thị trường toàn cầu.

Chứ thị trường trong nước đã nhỏ mà có rất nhiều người khởi nghiệp xúm chụm vào sẽ dẫn đến tình trạng "cấu xé" tranh giành lẫn nhau; tìm mọi cách để hạ giá, đè bẹp đối thủ trong khi sản phẩm chất lượng không có.

Vì thế, nên tìm kiếm cơ hội ở những ngành nghề, lĩnh vực khác để khai phóng thị trường, tạo ra nhu cầu mới, sản phẩm mới. Khi đó mới có cơ hội bứt phá. Chứ tập trung vào thị trường đã bão hòa, vẫn "nhảy" vào nơi có rất nhiều đối thủ đi trước ở sẵn với những sản phẩm quen thuộc với người tiêu dùng thì cơ hội thành công rất thấp.

Khởi nghiệp lĩnh vực nào dễ thành công ?

Khi khởi nghiệp, những yếu tố nào quan trọng nhất? Vốn, kiến thức, kinh nghiệm… hay là gì, thưa anh?

Có một số yếu tố tiên quyết, quan trọng mà người trẻ cần lưu ý, đó là kiến thức và kinh nghiệm về ngành nghề, lĩnh vực định khởi nghiệp. Những thứ ấy có được trong quá trình học tập, tích lũy, chiêm nghiệm ngoài đời sống thực tiễn.