Nhóm thực hiện có tên Sao Đầu Mũ gồm 4 sinh viên năm cuối khoa Công nghệ truyền thông, Trường Đại học FPT đã thực hiện và trao tặng Bảo tàng Biệt động Sài Gòn – Gia Định (TPHCM) một thư viện số gồm hơn 200 bức ảnh được phục dựng bằng công nghệ trí tuệ nhân tạo (AI) đồng thời lồng ghép nhiều tư liệu lịch sử quý báu. Thư viện tái hiện rõ nét bối cảnh, trang phục và cảm xúc của từng nhân vật, giúp người xem cảm nhận được nhịp sống, hơi thở và tinh thần của từng giai đoạn lịch sử.

Sống động những trang sử vẻ vang

Ra đời trong dịp kỷ niệm 78 năm Ngày Thương binh - Liệt sĩ và chào mừng Kỷ niệm 80 năm Quốc khánh 2/9, thư viện số không chỉ góp phần lưu giữ ký ức chiến đấu của các cựu chiến binh, mà còn tạo điều kiện để thế hệ trẻ tiếp cận lịch sử một cách trực quan, sinh động.

Đại diện nhóm thực hiện, bạn Nguyễn Hữu Trường cho biết, dự án là tâm huyết được hiện thực hóa từ đồ án tốt nghiệp của 4 thành viên, với sự hỗ trợ của nhiều cộng tác viên. Ý tưởng thực hiện dự án đến khi cả nhóm nhận thấy tinh thần yêu nước của người trẻ chưa bao giờ sục sôi như thời gian qua với rất nhiều hoạt động, phong trào có ý nghĩa như sơn lá cờ trên mái nhà hay những clip phất cao ngọn cờ và đặc biệt là hòa vào không khí nô nức kỷ niệm 70 năm Chiến thắng Điện Biên Phủ (A70), 50 năm thống nhất đất nước (A50).

Qua tìm hiểu, nhóm dự án nhận thấy bây giờ là thời đại của công nghệ số (nhóm gọi là “thời đại 15 giây”, khi mà giới trẻ thường bị cuốn hút bởi những video ngắn chỉ khoảng 15 giây), do đó các bạn đã đem những câu chuyện lịch sử được các cô chú, anh chị chia sẻ lại rồi lồng ghép hình ảnh minh họa sống động được phục dựng bằng AI vào video để thu hút người xem và khơi gợi sự quan tâm đến lịch sử.

Theo Hữu Trường, nguồn hình ảnh được nhóm tiếp nhận từ Thông tấn xã Việt Nam cùng tư liệu do các cựu chiến binh cung cấp. Sau khi tiếp nhận, nhóm tiến hành phục dựng. Từ việc làm rõ nét ảnh cũ, đổ màu, sau đó tạo chuyển động như video và lồng ghép lời kể từ các nhân chứng, giúp câu chuyện lịch sử trở nên sinh động và minh bạch.

Một thách thức khi thực hiện dự án là phải đảm bảo việc ứng dụng công nghệ AI mà không làm sai lệch lịch sử, đồng thời góp phần xây đắp sự hòa hợp dân tộc. Nhằm đảm bảo tính chuẩn xác trước khi đăng tải, nhóm gửi lại hình ảnh để các cựu chiến binh kiểm chứng thông tin. Cùng với đó, các giảng viên ngành thiết kế, chính trị và đồ họa của trường cũng tham gia thẩm định về hình ảnh, màu sắc, nội dung và các đồ họa.

Xem các sản phẩm của dự án tại bảo tàng, ông Lâm Quốc Dũng – cựu chiến sĩ quân báo trong lực lượng Biệt động Sài Gòn thời kháng chiến chống Mỹ đánh giá, những bức ảnh được phục dựng rõ nét, đẹp; là một cách lưu giữ tư liệu lịch sử cho các thế hệ mai sau.

Bạn Trần Văn Đạo, sinh viên đại học cho rằng, dự án giúp người trẻ dễ tiếp cận với lịch sử và hiểu sâu hơn về lý do chúng ta có được nền hòa bình hiện tại.

Tài sản của hòa bình

Thực hiện dự án, nhóm sinh viên cũng đã sản xuất chuỗi video “Sao trên chiến trận” gồm 4 tập phim tài liệu ngắn về 4 nhân vật đã đi vào những trang sử vẻ vang của dân tộc: Đại tá – Anh hùng Lực lượng vũ trang nhân dân Nguyễn Văn Tàu, nữ chiến sĩ Biệt động Sài Gòn Vũ Minh Nghĩa, Lại Thị Kim Túy, chiến sĩ quân báo Lâm Quốc Dũng. Qua các tập phim, những người anh hùng đã trải lòng, tự sự về cuộc đời hoạt động cách mạng của mình cùng những kỷ niệm khó quên trong những năm tháng khói lửa.

Bà Vũ Minh Nghĩa tâm sự: “Hòa bình hôm nay là một khối tài sản to lớn và qúy giá, muốn giữ khối tài sản này thì phải nỗ lực đóng góp nhiều hơn để xây dựng đất nước mình. Đó là nguyện vọng chung của những người đi trước”.

Nhóm thực hiện cho biết, từ nền tảng thư viện số, các bạn sẽ tiếp tục phối hợp với Bảo tàng Biệt động Sài Gòn – Gia Định thực hiện số hóa toàn bộ hiện vật tại bảo tàng. Từ đó, khách tham quan chỉ cần quét mã QR là có thể tiếp cận thông tin hiện vật, trải nghiệm bảo tàng trực tuyến.

Ông Trần Thái Hà - Phó Giám đốc Bảo tàng Biệt động Sài Gòn - Gia Định nhìn nhận, thư viện số là một bước tiến quan trọng, giúp việc tiếp cận lịch sử trở nên gần gũi, trực quan hơn. Từ nền tảng này, bảo tàng sẽ trở thành một không gian mở, nơi người tham quan không chỉ xem hiện vật, mà còn có thể tương tác, tra cứu những câu chuyện lịch sử ngay tại chỗ.