Nghệ An: Nâng cao hiệu quả các hoạt động chăm sóc sức khỏe vị thành niên

(CTG) Chăm sóc sức khỏe sinh sản (SKSS) vị thành niên, thanh niên là một trong những yếu tố quan trọng, có ý nghĩa quyết định đến chất lượng dân số, chất lượng nguồn nhân lực và tương lai của giống nòi. Bởi vậy, vấn đề chăm sóc SKSS vị thành niên, thanh niên trên địa bàn tỉnh rất cần sự chung tay, vào cuộc của mỗi gia đình, nhà trường và toàn xã hội.

 

ĐVTN tham gia cuộc thi Rung chuông vàng - tìm hiểu kiến thức CSSKSS vị thành niên tại huyện Kỳ Sơn.

Khi học sinh nói sức khỏe sinh sản

Đến với một số trường học ở các huyện Thanh Chương, Nam Đàn, Đô Lương, Yên Thành, Quỳnh Lưu vào những ngày cuối năm 2020, cảm nhận đầu tiên là hàng nghìn em học sinh rất chú ý lắng nghe, hứng thú với nội dung trao đổi, tương tác tích cực với báo cáo viên. Nhưng ấn tượng sâu sắc nhất và cũng nhiều trăn trở nhất phải kể đến những câu hỏi của các em về vấn đề SKSS vị thành niên. Nhiều câu hỏi “riêng tư” những tưởng rất khó nói nổi được ở một diễn đàn công khai đã được rất nhiều học sinh thẳng thắn chia sẻ. Trong đó, tập trung đến những vấn đề xoay quanh tuổi mới lớn như: “em đã gần 18 tuổi, đã ở tuổi dậy thì, sao chưa có cảm xúc với bạn khác giới”, “Bạn trai em cho rằng yêu là chứng minh bằng quan hệ tình dục. Em muốn nghe tư vấn của cô?”. Chúng tôi cũng rất bất ngờ khi có một nữ sinh gửi câu hỏi răng: “phá thái nhiều lần ở tuổi học trò có sao không ạ, làm sao phòng tránh mang thai khi có quan hệ tình dục?”… Vô vàn những câu hỏi khác nhau từ học sinh lớp 6 đến lớp 12 xoay quanh vấn đề về dấu hiệu tuổi dậy thì, tình yêu, tình dục tuổi học trò cho thấy học sinh ngày nay suy nghĩ, nhận thức rất cởi mở về tình dục. Và có lẽ khái niệm “bày đường cho hưu chạy” đã không còn thực tế.

Nhiều học sinh cũng nói rằng, lâu nay vấn đề giới tính là một phạm trù khá xa lạ và bố mẹ vẫn ngại chia sẻ, trò chuyện với con. Cá nhân các em không biết chia sẻ cùng ai vì ngại ngùng, xấu hổ... Thật tiếc trong những ngôi trường chúng tôi đã đến có không ít trường hợp học sinh nữ phải nghỉ học lấy chồng sớm vì trót mang thai, nhiều học sinh khi lỡ mang bầu lai phá thai không an toàn... Thiết nghĩ nếu được bố mẹ, nhà trường và xã hội cùng chung tay giáo dục giới tính về CSSKSS cho các em sớm thì có lẽ mọi chuyện sẽ khác.

Một vấn đề đặt ra là học sinh THCS, THPT, với nhu cầu tò mò, khám phá ở lứa tuổi vị thành niên, tình bạn, tình yêu và nhiêu em cho rằng phải “vượt qua giới hạn” mới là tình yêu đích thực. Liệu rằng, đó có phải là tình yêu tuổi học trò không, và rồi các em sẽ phải chịu hậu quả gì khi có quan hệ tình dục không an toàn, hậu quả của những cuộc tình ấy là gì? Đó là những câu hỏi mà các bậc làm bố, làm mẹ, giáo viên tại trường học và cả xã hội lo lắng, quan tâm khi con ở tuổi vị thành niên, thanh niên đang yêu và có quan hệ tình dục. Thực tế, nhiều bạn nữ đã mang bầu phải nghỉ học giữa chừng khi mới 16, 17 tuổi, những bạn nam sinh phải làm cha bất đắc dĩ. Trong khi đó, cơ thể chưa phát triển toàn diện, khi tương lai, việc học còn dang dở, khi các em rơi vào nạn tảo hôn, chưa đủ tuổi kết hôn theo quy định của pháp luật… Cô giáo Hồ Thị Lan Anh - giáo viên trường THPT Quỳ Châu cũng đã từng tâm sự với chúng tôi rằng: “Nhìn các em mang thai ngoài ý muốn, phải nghỉ học làm mẹ, làm vợ ở lứa tuổi học sinh thật xót xa”. Em N.T.V, học sinh lớp 11 ở huyện Quỳ Hợp chia sẻ: “nếu em nghe được những kiến thức CSSKSS vị thành niên, thanh niên sớm thì chắc hẳn em đã không mang thai ngoài ý muốn và nghỉ học giữa chừng để sinh con”. Nhìn những giọt nước mắt rơi dài trên má của em, chúng tôi hiểu nỗi lòng, sự ân hận của em.

Trao giải đặc biệt cho thí sinh Rung chuông vàng.

Đừng để “việc đã lỡ”

Không những mang thai ngoài ý muốn mà thực trạng phá thai cũng để lại nhiều nỗi lo cho các bậc phụ huynh. Thực tế không riêng gì ở Nghệ an mà hiện nay, tình trạng nạo phá thai ở Việt Nam đang diễn ra phổ biến với nhiều con số đáng báo động. Theo số liệu thống kê của Vụ sức khỏe bà mẹ, trẻ em - Bộ Y tế, trung bình mỗi năm cả nước có khoảng 300.000 - 400.000 ca phá thai được báo cáo chính thức, trong đó 60 - 70% là học sinh, sinh viên, tỷ lệ biến chứng do nạo phá thai lên đến 68.000 người trên tổng số 20 triệu ca nạo phá thai. Việc mang thai ngoài ý muốn, nạo phá thai dẫn đến nhiều hệ lụy cho sức khỏe, tính mạng và cuộc sống của người phụ nữ. Trong khi đó, số học sinh được trang bị các kiến thức về sức khỏe sinh sản lại còn rất ít, bởi như cô giáo Nguyễn Thị Hà - Phó hiệu trưởng trường THPT Bắc Yên Thành thì: “việc thiếu kiến thức về CSSKSS vị thành niên, thanh niên có thể dẫn đến những hành vi lệch lạc so với chuẩn mực văn hóa, thậm chí vi phạm Pháp luật, gây mất trật tự, an toàn xã hội. Bởi vậy, mỗi năm các trường THCS, THPT nên tổ chức ít nhất một cuộc ngoại khóa CSSKSS vị thành niên, thanh niên với giáo dục giới tính và tình dục toàn diện”.

Nhận thức được tầm quan trọng trong việc cung cấp kiến thức CSSKSS vị thành niên, thanh niên cho học sinh trong trường học là một hoạt động góp phần nâng cao chất lượng dân số, tương lai giống nòi cho thế hệ trẻ. Năm 2020, ngành Y tế - Dân số các cấp tỉnh Nghệ An đã phối hợp với ngành Giáo dục và các ban, ngành, đoàn thể tổ chức được hơn 100 cuộc truyền thông , tư vấn về SKSS vị thành niên thanh niên cho hơn 50.000 học sinh từ lớp sáu đến lớp 12 tại 21 huyện, thành, thị. Qua đó, nhằm mục đích cung cấp đầy đủ kiến thức những thay đổi thể chất, tâm, sinh lý lứa tuổi vị thành niên, giai đoạn dậy thì. Tại những buổi truyền thống, tư vấn, báo cáo viên vừa cung cấp kiến thức, vừa rèn luyện kỹ năng sống, tổ chức câu hỏi giao lưu và các trò chơi phù hợp với lứa tuổi của các em để tạo sự gần gũi, thân thiện, cởi mở giữa báo cáo viên và các trẻ vị thành niên, thanh niên. Từ đó, xóa đi sự ngại ngùng ban đâu để nắm bắt sâu hơn về tâm lý, giúp các em tháo gỡ những băn khoăn, thắc mắc về tâm, sinh lý lứa tuổi mình. Qua đây, góp phần tuyên truyền, vận động việc thực hiện tốt KHHGĐ để nâng cao chất lượng cuộc sống và phát triển đất nước.

Thiết nghỉ răng, để trang bị kiến thức về SKSS cho trẻ vị thành niên, thanh niên vừa mang tính chiều sâu, vừa có chiều rộng , ngành Y tế - Dân số các cấp, đặc biệt là trung tâm y tế các địa phương nên phối hợp với các trường THCS, THPT thường xuyên tổ chức các hội nghị truyền thông, nói chuyện chuyên đề về SKSS, hội thi “Rung chuông vàng - tìm hiểu kiến thức chăm sóc SKSS vị thành niên, thanh niên”. Bên cạnh đó việc khám sức khỏe cho thanh, thiếu niên trong và ngoài nhà trường nên được các đơn vị thực hiện hằng năm nhằm phát hiện những bệnh tật, nhất là các bệnh liên quan đến đường sinh sản để tư vấn cho phụ huynh có biện pháp chăm sóc điều trị kịp thời cho con em mình. Các bậc phụ huynh nên lắng nghe, chia sẻ, thấu hiểu và tôn trọng những gì các em thay đổi ở tuổi vị thành niên và đừng áp đặt suy nghĩ tư tưởng của người trưởng thành bắt các em phải làm theo điều mình muốn.

Quang Thành
Tỉnh Đoàn Nghệ An