Ý tưởng của chị không chỉ là khởi nghiệp, mà là giữ gìn văn hoá, tạo sinh kế và mang lại hy vọng cho nhiều gia đình ở vùng núi Tây Bắc.

Chị Quyên kể lại rằng, mỗi lần về thăm bà ngoại hồi nhỏ, chị đều ấn tượng với tấm đệm bông được làm bằng bông gạo - dày, êm, thơm mùi nắng, giữ ấm mùa đông và thoáng mềm mùa hè. Khi lớn lên, chị nhận ra nghề làm đệm bông gạo truyền thống của người Mường, người Thái… đang đứng trước nguy cơ mai một - lớp người cũ biết nghề ngày càng ít, lớp trẻ lại hầu như không mặn mà học theo.

Chính những ký ức, tình yêu với đất, với nghề và với văn hóa bản địa đã khiến chị dừng lại suy nghĩ: “Nếu không bắt đầu ngay bây giờ, thì khi lớp người cuối cùng qua đi… ai sẽ còn biết làm đệm bông gạo?”. Câu hỏi đó đã thắp lên ngọn lửa trong chị - để rồi chị quyết tâm khởi nghiệp bằng nghề cũ với cách làm mới, nhằm bảo tồn nghề truyền thống, tạo sinh kế và giữ gìn giá trị văn hóa núi rừng.

Không giống như làm theo cách thủ công truyền thống đơn thuần, chị cùng nhóm cộng sự đã khảo sát thị trường, học hỏi kỹ thuật, thử nghiệm nhiều mẫu đệm, gối từ bông gạo - phơi khô, giặt sạch, sấy, đánh tơi bông để đạt chuẩn vệ sinh, mềm mại và dễ dùng với người dùng hiện đại. Vỏ đệm, vỏ gối được lựa chọn từ chất liệu cotton, lanh, thô đũi - thậm chí có mẫu được thêu tay hoạ tiết truyền thống, để mỗi sản phẩm vừa tiện ích, vừa mang đậm bản sắc văn hóa Mường.

Những ngày đầu không hề dễ dàng: nguồn bông gạo không ổn định, phải đi khắp các bản để thu mua; vốn hạn chế, nhóm phải góp từng đồng mua máy giặt cũ, máy sấy nhỏ; nhiều lần máy hỏng, phải tự sửa…

Thị trường ban đầu cũng lạ: giữa vô số sản phẩm công nghiệp, một tấm đệm thủ công cần nhiều thời gian để thuyết phục người dùng. Nhưng chị Quyên không bỏ cuộc - chị tìm đến chuyên gia để học cách quảng bá, xây dựng thương hiệu, kể câu chuyện văn hóa đằng sau mỗi tấm đệm. Chị đi từng phố, gọi từng khách, gửi từng đơn hàng - từ Hà Nội, Hải Phòng tới Đà Nẵng - để chứng minh rằng đệm bông gạo không chỉ là sản phẩm truyền thống, mà là lựa chọn xanh, an toàn, êm ái và thân thiện môi trường.

Không chỉ vậy, thu nhập từ dự án hiện đạt khoảng 20 triệu đồng/tháng đối với chị; những người lớn tuổi tham gia làm bán thời gian cũng có thu nhập quanh 4 triệu đồng/tháng. Nhiều thanh thiếu niên, người dân trong vùng đã đến học nghề - đệm bông gạo không còn là ký ức lãng quên, mà trở thành nghề mang lại thu nhập, hy vọng, và niềm tự hào.

Một cụ bà lớn tuổi trong bản đã xúc động nói rằng: trước đây tưởng nghề mất rồi, nay thấy các cháu học lại nghề, bà rất vui - nghề được bảo tồn, phụ nữ bản địa có thêm việc làm, tăng thu nhập.

Không dừng lại ở phạm vi nhỏ lẻ, chị Quyên đang lên kế hoạch thành lập doanh nghiệp, mở rộng quy mô sản xuất, phát triển thêm các sản phẩm như chăn, gối, đệm bông gạo kết hợp với lụa tơ tằm - nhằm tăng giá trị, thẩm mỹ và phù hợp nhu cầu hiện đại.

Chị dự định xây dựng thương hiệu đệm bông gạo mang bản sắc Mường, kết hợp yếu tố văn hóa – thủ công – thân thiện môi trường, để thúc đẩy không chỉ tiêu dùng trong nước, mà có thể vươn ra thị trường rộng hơn, thậm chí quốc tế. Đó là khát vọng: biến ký ức truyền thống thành hàng hóa giá trị cao - để văn hóa sống, nghề được gìn giữ, người dân có việc làm ổn định.

Câu chuyện của chị Bùi Lê Lệ Quyên là minh chứng rằng khởi nghiệp nông thôn không nhất thiết phải là công nghệ cao, mà có thể là khởi nghiệp từ văn hóa, từ truyền thống, từ ký ức của mỗi làng quê. Khi có tầm nhìn, có quyết tâm và có dũng khí làm khác - những giá trị tưởng chừng cũ kỹ có thể sống dậy, phát triển, lan rộng.

NA