NGƯỜI PHỤ NỮ "THÉP"

Trong căn nhà nhỏ ở thôn Đại An Khê, xã Hải Lăng (trước thuộc xã Hải Thượng), Quảng Trị, Mẹ VN anh hùng Đào Thị Vui vẫn minh mẫn, giọng chậm rãi mà rắn rỏi khi nhắc về những năm tháng chiến tranh. Những ký ức vừa đau thương vừa anh dũng ấy chưa bao giờ phai nhạt trong trí nhớ người mẹ đã dành trọn cuộc đời cho cách mạng.

Sinh ngày 5.5.1923, từ thuở đôi mươi, mẹ Vui đã cùng chồng (liệt sĩ Lê Hồi) tham gia hoạt động cách mạng, làm liên lạc, che giấu cán bộ, đào hầm bí mật ngay trong lòng địch. Những lần bị bắt và đánh đập, mẹ vẫn kiên quyết không khai một lời. Mẹ từng kể: "Có lúc chúng đánh đến ngất đi, tỉnh lại rồi đánh tiếp, nhưng nghĩ đến đồng đội đang ẩn nấp, mẹ quyết không mở miệng".

Năm 1949, chồng mẹ hy sinh trong một trận càn của đối phương. Tuy nhiên, nỗi đau mất người bạn đời khi tuổi mới đôi mươi không làm mẹ lùi bước. Mẹ một mình nuôi nấng con trai duy nhất Lê Thịnh, vừa làm mẹ, làm cha, vừa tiếp tục nhiệm vụ nuôi giấu cán bộ giữa cảnh bom đạn triền miên.

Theo truyền thống gia đình, anh Thịnh lớn lên, trở thành cán bộ kinh - tài, hoạt động bí mật trong giai đoạn kháng chiến chống Mỹ. Năm 1969, anh ngã xuống trong một trận chiến ác liệt ở tuổi 22, đúng lúc tuổi xuân rực rỡ nhất. "Cả người như mềm ra, nhưng nghĩ con hy sinh cho Tổ quốc, mẹ không được phép ngã", mẹ Vui kể lại giây phút nghe tin dữ.

Những năm 1966 - 1972, chiến trường Hải Thượng là một trong những địa bàn nóng bỏng nhất, nhiều lần mẹ bị bắt khi đang ở gần các hầm bí mật có cán bộ bên trong. Điển hình là vụ giữa tháng 11.1968, trước miệng hầm có một chính trị viên tiểu đoàn và 16 chiến sĩ đang ẩn náu. Mẹ bị đánh đập tàn bạo bằng gậy gộc, đổ nước xà phòng vào mũi, miệng để ép khai, nhưng đáp lại chỉ là sự im lặng bất khuất.

Với những đóng góp lớn lao, năm 1994, mẹ Vui được phong tặng danh hiệu Mẹ VN anh hùng. Mẹ còn được trao Huân chương Kháng chiến hạng nhì, Huân chương Độc lập hạng ba cùng nhiều phần thưởng cao quý. Gia đình mẹ được tặng Bảng gia đình vẻ vang chống Mỹ cứu nước.

Sau ngày đất nước thống nhất, mẹ sống hiền hòa, lao động sản xuất cùng bà con. Ở tuổi 102, dáng người đã nhỏ đi nhiều nhưng ánh mắt, giọng nói của mẹ vẫn giữ nguyên sự cứng cỏi của một người từng đi qua những tháng ngày giữa ranh giới sự sống và cái chết để bảo vệ cách mạng.

CÁI ÔM VÀ LỜI GỬI GẮM ĐẾN THỦ TƯỚNG CHÍNH PHỦ

Sáng 26.7 vừa qua, nhân kỷ niệm 78 năm ngày Thương binh - Liệt sĩ, Thủ tướng Chính phủ Phạm Minh Chính đến thăm hỏi, tặng quà động viên mẹ Vui. Cùng đi có Phó chủ tịch Ủy ban T.Ư MTTQ VN, Bí thư thứ nhất T.Ư Đoàn Bùi Quang Huy và đoàn công tác.

Cuộc gặp ấy trở thành một trong những hình ảnh xúc động, lan tỏa mạnh mẽ trên mạng xã hội nhiều ngày sau. Trong căn nhà đơn sơ, Thủ tướng ân cần hỏi thăm sức khỏe, đời sống sinh hoạt của mẹ, bày tỏ lòng biết ơn sâu sắc trước những hy sinh của gia đình mẹ cho sự nghiệp giải phóng dân tộc.

Thủ tướng mong mẹ tiếp tục sống vui, sống khỏe, làm điểm tựa tinh thần cho con cháu và thế hệ trẻ; đồng thời đề nghị cấp ủy, chính quyền địa phương tiếp tục quan tâm chăm sóc mẹ và các gia đình có công... Nghe những lời hỏi thăm ân cần ấy, mẹ Vui rất xúc động. Mẹ nắm tay Thủ tướng thật chặt, rồi bất ngờ ôm lấy người đứng đầu Chính phủ, một cái ôm tự nhiên và ấm áp như cách người mẹ ôm đứa con lâu ngày trở về. Hình ảnh ấy được ghi lại, lan tỏa trên mạng và chạm tới trái tim hàng triệu người.

Mẹ Vui gửi gắm: "Mẹ già rồi nhưng lòng mẹ luôn hướng về Tổ quốc, mong thế hệ sau giữ lấy hòa bình, yêu nước, thương dân, cùng nhau xây dựng đất nước ngày càng giàu đẹp".

Ngoài sự thăm hỏi của lãnh đạo Đảng và Nhà nước, tuổi trẻ cả nước cũng dành cho mẹ Vui món quà đặc biệt là bức ảnh khổ lớn phục dựng cảnh mẹ ngồi cạnh người con trai liệt sĩ Lê Thịnh, cùng đoạn video "ngày đoàn viên" được tạo bằng công nghệ trí tuệ nhân tạo (AI).

Khi xem lại hình ảnh con trai, mẹ đã bật khóc. Trong đoạn video dài 45 giây, công nghệ AI tái hiện cảnh người con ôm mẹ, nói những lời an ủi: "Con hy sinh vì độc lập dân tộc, lúc nào con cũng ở bên mẹ". Ánh mắt mẹ từ đau đớn chuyển sang bình thản, như một lần nữa chấp nhận sự thật mà mẹ đã sống cùng suốt nửa thế kỷ: hy sinh là để Tổ quốc được độc lập. Cuối đoạn video là nụ cười rạng ngời của người lính và cái ôm của hai mẹ con, một hình ảnh khiến người xem xúc động...

Mẹ nói, giọng run run nhưng đầy hạnh phúc: "Mẹ như được gặp lại con mình khi còn sống. Cảm ơn các cháu đã cho mẹ phút giây quý giá này".

GIỮA MIỀN ĐẤT CÓ 95 MẸ VN ANH HÙNG

Xã Hải Thượng cũ, nơi mẹ Đào Thị Vui sống, là vùng đất đặc biệt của Quảng Trị. Nơi này có đến 95 mẹ được phong tặng và truy tặng Mẹ VN anh hùng, đến nay chỉ duy nhất mẹ Vui còn sống.

Những người mẹ của Hải Thượng mang trong mình truyền thống yêu nước nồng nàn. Họ đã đào hàng trăm hầm bí mật nuôi giấu cán bộ, che chở những đoàn quân qua lại trong lòng đối phương. Nhiều mẹ tiễn con vào chiến trường rồi vĩnh viễn không đón con về, nhưng vẫn âm thầm tiếp tục công việc cách mạng. Lòng trung hiếu ấy như những trang gia phả đỏ của cả một vùng quê.

Hải Thượng nằm ở vị trí đặc biệt, là nơi nối giữa miền núi, đồng bằng và đô thị, án ngữ phía nam TX.Quảng Trị cũ. Vì vậy, trong chiến tranh, nơi đây luôn là mục tiêu đánh phá ác liệt. Từ năm 1966 - 1972, quân Mỹ và chính quyền Sài Gòn xem Hải Thượng là địa bàn phải xóa sổ. Nhưng càng bị vùi dập, người dân nơi đây càng bền gan, góp phần làm nên dòng chảy cách mạng mạnh mẽ.

Vì sự kiên trung ấy, năm 1969, Hải Thượng được phong tặng danh hiệu Anh hùng Lực lượng vũ trang nhân dân giải phóng, là xã anh hùng đầu tiên của Quảng Trị.

Để tri ân 95 Mẹ VN anh hùng của địa phương, xã đã vận động xây dựng Khu tưởng niệm Mẹ VN anh hùng bằng hình thức xã hội hóa. Công trình rộng hơn 500 m², nhìn ra hồ sen bát ngát với đầy đủ nhà thờ chính, tháp chuông, vườn hoa, nơi thờ Bác Hồ và các mẹ. Đây cũng là nơi đặt di ảnh của những người con đã hy sinh khi chưa kịp lập gia đình, như một sự bù đắp thiêng liêng.

Trong khu tưởng niệm ấy, chỉ còn một vị trí chưa đặt di ảnh, vị trí dành cho mẹ Vui...

Ông Nguyễn Quang Hải, Bí thư Đảng ủy xã Hải Lăng, chia sẻ: "Trong 95 Mẹ VN anh hùng của xã Hải Thượng cũ, giờ chỉ còn mẹ Vui còn sống và rất mẫn tiệp, bình dị giữa xóm làng. Mẹ là niềm tự hào của địa phương và là ký ức sống về lịch sử đấu tranh của quê hương".

Theo TN