 |
Nhật báo Pháp Liberation có bài góp phần “giải mã bí ẩn”, qua lời kể của các cựu thành viên thuộc ba công ty thẩm định tư nhân hàng đầu là S&P, Moody’s, Fitch và một số chuyên gia phân tích.
Những chuyên gia phân tích các nước thường được đào tạo về kinh tế học và có kinh nghiệm làm việc ở một tổ chức quốc tế như IMF hay Tổ chức Hợp tác và phát triển kinh tế. Một trong số đó là nhà phân tích David Beers, người trở nên nổi tiếng khi hạ thấp điểm tín nhiệm của Mỹ vừa rồi, tốt nghiệp trường Kinh tế Luân Đôn (London School of Economic) và làm việc cho S&P từ năm 1990.
Một cựu nhân viên của Moody’s cho biết về cách làm việc của nhà phân tích tài chính: “Nhà phân tích thích nhốt mình trong phòng suốt ngày để tính toán”.
Về cung cách làm việc, một chuyên gia tiết lộ về quá trình hạ điểm tín nhiệm của Hy Lạp như sau:
Ba nhà phân tích của S&P đến Athenes và ở đó vài ngày. Họ gặp thống đốc Ngân hàng Trung ương Hy Lạp, đọc tờ Herald Tribune, uống rượu rồi trở về New York. Thế là sau đó, họ đã có nhận định chính thức về tình hình tài chính Hy Lạp.
Libération cho hay thật ra công việc thẩm định của các nhà phân tích diễn ra rất nhanh. Số người tham gia nhóm đi điều tra thường được hạn chế đến mức thấp nhất vì lý do tiết kiệm. Việc soạn thảo một đánh giá tài chính bước đầu chỉ mất vài tuần. Sau khi được chỉ định, một người được gọi là trưởng nhóm phân tích và một người trợ lý bắt đầu chiến dịch thu thập thông tin từ khắp các nguồn: báo cáo thường niên, các công trình nghiên cứu kinh tế và điều tra thực địa. Họ cũng gặp giám đốc tài chính các công ty hoặc thành viên chính phủ. Họ được tiếp cận với các thông tin mật. Và dĩ nhiên, họ không thoát khỏi bị ảnh hưởng bởi các mối quan hệ bạn bè. Theo một luận án tiến sỹ viết về các công ty thẩm định, Moody’s bị nghi ngờ là cố tình hạ thấp tín nhiệm của Hy Lạp để phục vụ cho lợi ích của Ngân hàng Trung ương châu Âu.
Sau giai đoạn tìm hiểu thông tin là giai đoạn cho ra đánh giá. Một nước được xếp là AAA phải có tăng trưởng kinh tế tốt, ít nợ nần và quản lý tốt. Thế nhưng, việc đánh giá lại bị ảnh hưởng bởi vấn đề ý thức hệ chính trị. Chẳng hạn như “quản lý tốt” thường có nghĩa là “một nước dân chủ” và điều này gây trở ngại lớn cho các nước mới nổi.
Trên thị trường, không nước nào biết trước được boa giờ thì bị hạ mức tín nhiệm. Tất cả được thực hiện bởi một ủy ban thẩm định khép kín, được thành lập theo yêu cầu của trưởng nhóm phân tích. Sau đó, ủy ban này tiến hành cuộc họp theo kiểu hội nghị điện thoại trực tuyến. Thành phần tham gia khoảng 12 người thuộc công ty xếp hạng tín dụng: từ các nhà phân tích làm việc thực địa tại các nước đến giám đốc quản lí các vùng có liên quan. Đầu tiên, trưởng nhóm phân tích đưa ra yêu cầu là nâng hay hạ thấp điểm tín nhiệm, sau đó các thành viên tiến hành biểu quyết. Nếu đa số thông qua thì yêu cầu của trưởng nhóm chính thức có hiệu lực, nếu không thì trưởng nhóm sẽ triệu tập một ủy ban khác.
Khi đã có kết quả thẩm định chính thức, kết quả này sẽ được gửi ngay lập tức tới đối tượng phát hành trái phiếu nợ, tức con nợ. Nước này xem xét để biết có sai sót gì không và chuẩn bị đối phó với phản ứng của thị trường. Sau đó, kết quả thẩm định sẽ được công bố. Tại châu Âu, hạn định cho việc này là sau 12 tiếng đồng hồ.
Về tiền thù lao, các đối tác nhờ thẩm định phải trả tiền cho công ty thẩm định.
Đối với các công ty thẩm định, những thương vụ này là những mỏ vàng, bởi tiền thù lao được tính theo qui mô nợ công trái: phát hành càng nhiều trái phiếu, thù lao càng nhiều. Việc nhắm mắt chạy theo lợi ích đã dẫn đến việc hạn chế số nhân viên phân tích. So với cách đây 10 năm, hiện tại cường độ công việc của các nhà phân tích đã tăng lên gấp hai lần.
Qua đó, các công ty thẩm định ngày càng kiếm được nhiều tiền, nhưng sai sót cũng ngày càng tăng lên.
Theo Tầm Nhìn
