|
|
Đây là kết quả bình chọn của hơn 40 nhà báo về lĩnh vực khoa học công nghệ (KHCN) của gần 20 cơ quan truyền thông đại chúng của trung ương và địa phương. Cuộc bình chọn này được tổ chức thường niên từ 6 năm nay. Trước đây cuộc bình chọn này do Báo Khoa học và Đời sống khởi xướng. Từ năm 2008, Câu lạc bộ Nhà báo KHCN tổ chức bình chọn các sự kiện này. Việc bình chọn nhằm khẳng định vai trò quốc sách hàng đầu của KHCN, đồng thời động viên, ghi nhận cống hiến của các nhà khoa học, tập thể các nhà khoa học đối với sự phát triển kinh tế xã hội.
1. NAFOSTED tạo bước đột phá trong đổi mới cơ chế quản lý hoạt động nghiên cứu khoa học
Trong những năm gần đây, Chính phủ chủ trương đa dạng hóa các kênh tài trợ cho hoạt động khoa học và công nghệ thông qua việc triển khai hệ thống các quỹ khoa học và công nghệ (KH và CN). Quỹ phát triển KH và CN quốc gia (NAFOSTED) là một mô hình mới trong quản lý hoạt động nghiên cứu khoa học ở nước ta, được chính thức triển khai từ năm 2008. Năm 2010 kinh phí quỹ giải ngân cho các chương trình tài trợ khoảng 200 tỷ đồng (tăng gấp đôi so với năm 2009). Đến cuối năm 2010 Quỹ đã tài trợ cho khoảng 600 đề tài, dự án nghiên cứu khoa học với sự tham gia của ba nghìn nhà khoa học trong phạm vi cả nước.
Những nguyên nhân chính dẫn đến thành công trong hoạt động của Quỹ năm 2010 là sự đột phá đổi mới cơ chế quản lý hoạt động nghiên cứu khoa học, trong đó được đánh giá cao nhất là việc quỹ bước đầu xây dựng được phương thức quản lý hoạt động khoa học theo chuẩn mực quốc tế. Từ đó, góp phần nâng cao chất lượng nghiên cứu khoa học cơ bản của Việt Nam gần hơn với trình độ nghiên cứu ở các nước phát triển.
2. Thành lập viện nghiên cứu trong doanh nghiệp
Trong năm nay có nhiều doanh nghiệp thành lập viện nghiên cứu. Đây là hướng đi tích cực, thu hút quy tụ “chất xám” phát triển khoa học công nghệ, bảo đảm cho sự phát triển vững chắc cho doanh nghiệp. Ví dụ điển hình là Viện nghiên cứu Công nghệ FPT đã chính thức ra mắt ngày 25/5/2010 và Viện nghiên cứu Thủy sản Bình An đã làm lễ khánh thành ngày 30/7/2010 tại Đồng Nai.
3. Hoàn thành công trình nghiên cứu tổng thể về 1000 năm Thăng Long - Hà Nội (KX-09)
Ngày 2/10, UBND thành phố Hà Nội và Bộ KH-CN tổ chức công bố kết quả nghiên cứu của Chương trình khoa học cấp nhà nước về Hà Nội. Chương trình có tên: "Nghiên cứu, phát huy điều kiện tự nhiên, kinh tế - xã hội và giá trị lịch sử, văn hóa 1000 năm Thăng Long - Hà Nội phục vụ phát triển toàn diện Thủ đô" (KX - 09) . Chương trình gồm 12 đề tài nghiên cứu từng lĩnh vực cụ thể quy tụ 578 nhà khoa học thuộc 89 tổ chức KH – CN tham gia nghiên cứu. Thông qua các đề tài của chương trình, đã có 37 cán bộ được đào tạo sau đại học. Được biết, chương trình KX - 09 đã đưa ra được 54 giải pháp khoa học được đề xuất nhằm phát triển Thủ đô. Tất cả các chương trình nhánh của KX - 09 đều được tập hợp in thành 11 cuốn sách, năm bộ kỷ yếu, được công bố rộng rãi và là phần quan trọng của "Tủ sách Thăng Long ngàn năm văn hiến" xuất bản trong dịp Đại lễ 1000 năm Thăng Long - Hà Nội. Đây được đánh giá là bộ "Bách khoa thư" mới về Hà Nội.
4. Khu trung tâm Hoàng thành Thăng Long được UNESCO công nhận là Di sản văn hóa thế giới
Năm 2010 là năm ghi nhận của thế giới về nhiều giá trị di sản của Việt Nam trong đó có Hoàng thành Thăng Long. Để có được thành công này không thể không nhắc đến vai trò của các nhà khoa học trong việc xây dựng hồ sơ để trình Ủy ban UNESCO công nhận. Quá trình lập hồ sơ đệ trình UNESCO công nhận Khu trung tâm Hoàng thành Thăng Long là Di sản Văn hóa thế giới chỉ được thực hiện trong vòng một tháng. Điều này thể hiện rất rõ quyết tâm và nỗ lực của từng nhà khoa học nhận trách nhiệm tham gia lập hồ sơ. Tuy nhiên, để có bộ hồ sơ được các thành viên của UNESCO đánh giá cao như thế, các nhà khoa học đã dành bốn năm với tất cả tâm huyết và kiến thức để nghiên cứu những hiện vật đã phát lộ. Các nhà khoa học đưa ra những lập luận xác đáng khẳng định giá trị cũng như chính sách hỗn hợp để bảo tồn và phát huy giá trị của Khu trung tâm Hoàng thành Thăng Long trước ý kiến của ICOMOS muốn hoãn việc xem xét công nhận khu di tích Hoàng thành Thăng Long trong năm 2010.
5 . Lần đầu tiên tại Việt Nam thực hiện thành công ghép tim từ người chết não
Trên cơ sở những thành công của ghép thận, ghép gan và ghép tim trên thực nghiệm, tháng 7-2009, Bộ KH và CN đã phê duyệt đề tài cấp nhà nước: “Nghiên cứu triển khai ghép tim trên người lấy từ người cho chết não” thuộc chương trình “Nghiên cứu ứng dụng và phát triển công nghệ phục vụ bảo vệ, chăm sóc và nâng cao sức khỏe cộng đồng” do GS. TS. Nguyễn Tiến Bình (Giám đốc Học viện Quân y) làm chủ nhiệm.
Vào ngày 17/6/2010, tại Bệnh viện 103, Học viện Quân y, Bộ Quốc phòng đã thực hiện thành công ca ghép tim trên người đầu tiên tại Việt Nam cho bệnh nhân Bùi Văn Nam 48 tuổi, xã Trực Thái, huyện Trực Ninh, tỉnh Nam Định với chẩn đoán: Bệnh cơ tim thể giãn, suy tim toàn bộ độ IV. Cho đến nay tình trạng sức khoẻ của anh Nam tiến triển tốt, sinh hoạt bình thường.
6. Công bố chíp xử lý 32 – bit VN 1632
Ngày 27/10, tại TP Hồ Chí Minh, Trung tâm Nghiên cứu và đào tạo thiết kế vi mạch (ICDREC) đã công bố chíp vi xử lý 32-bit VN1632. Chíp VN 1632 là một trong các sản phẩm của đề tài “ Nghiên cứu, phát triển phương pháp thiết kế và chế tạo chíp vi xử lý điều khiển RISC, mã số KC.01.08/06-10 do Bộ KH và CN đầu tư. Chip VN 1632 đáp ứng được yêu cầu của các hệ thống điều khiển phức tạp , đòi hỏi tốc độ cao như trong điện thoại di động, mã hóa /giải mã dữ liệu, thiết bị truyền thông, xử lý ảnh. Đại diện ICDREC đã tiến hành tích hợp chíp VN 1632 trong sản phẩm khung ảnh điện tử và thiết kế sản phẩm KIT thí nghiệm để VN 1632 phục vụ nghiên cứu, giáo dục.
7. Cần cẩu siêu trường, siêu trọng 1200 tấn của Xí nghiệp cơ khí Quang Trung
Đây là sản phẩm lớn nhất ở Việt Nam từ trước đến nay, có thể nâng, hạ rôto tuabin có trọng lượng 1.200 tấn, do chính các kỹ sư Việt Nam nghiên cứu, thiết kế, chế tạo. Sản phẩm có chất lượng cao, không thua kém sản phẩm của các nước tiên tiến khác, đạt tỷ lệ nội địa hóa đến 90%, đáp ứng nhu cầu thi công với tiến độ nhanh, giá thành lại rẻ hơn hàng nhập khẩu vì thế tiết kiệm cho đất nước hàng trăm tỷ đồng.
8. Phần mềm diệt vi-rút Việt Nam lọt vào top 10 phần mềm diệt vi-rút tốt nhất thế giới
Phần mềm diệt vi-rút Bkav của Việt Nam đã xuất sắc vượt qua hơn 50 sản phẩm phần mềm diệt vi-rút của các hãng có tên tuổi trên thế giới để vào top 10 phần mềm diệt vi-rút tốt nhất trên thế giới. Kết quả được đưa ra từ kỳ kiểm định cuối năm của Phòng thí nghiệm vi-rút Bulletin ( Anh) tổ chức kiểm định phần mềm diệt vi-rút có tiếng trên thế giới. Đây là kỳ kiểm định quan trọng nhất trong năm đối với lĩnh vực phần mềm diệt vi-rút, với số lượng là 64 phần mềm diệt vi-rút trên toàn cầu.. Phần mềm diệt vi-rút tham gia kiểm định phải trải qua các vòng kiểm tra với những tập mẫu vi-rút được vi-rút Bulletin thu thập độc lập trong ba tuần trước và một tuần sau hạn nộp sản phẩm. Phần mềm diệt vi-rút Bkav của Việt Nam đạt điểm RAP 91.3/100, đứng thứ bảy trong bảng xếp hạng 64 phần mềm tham gia kiểm định.
9- Hợp tác giữa Việt Nam và Mỹ trong lĩnh vực năng lượng hạt nhân
Ngày 30/3, tại Hà Nội, Bộ Khoa học và Công nghệ đã tổ chức lễ ký bản ghi nhớ về hợp tác giữa Việt Nam và Mỹ trong lĩnh vực năng lượng hạt nhân. Bản ghi nhớ mở ra cơ hội hợp tác trong các lĩnh vực phát triển nguồn nhân lực; phát triển hạ tầng cơ sở an ninh và an toàn, tiếp cận các nguồn nhiên liệu hạt nhân đáng tin cậy; quản lý chất thải phóng xạ và nhiên liệu đã qua sử dụng. Việt Nam đã chứng tỏ cam kết của mình trong việc phát triển điện hạt nhân dân sự một cách có trách nhiệm thông qua việc thực hiện cẩn thận các bước trong hợp tác với Mỹ và các đối tác quốc tế khác nhằm hướng tới việc phát triển cơ sở hạ tầng hạt nhân cần thiết cho việc quản lý nhà máy điện hạt nhân trong những thập kỷ tới.
10. Giáo sư Ngô Bảo Châu đoạt giải toán học Fields
Giáo sư Bảo Châu là nhà toán học đầu tiên của Việt Nam giành được giải thưởng danh giá này. Với sự kiện này, Việt Nam trở thành quốc gia châu Á thứ hai sau Nhật Bản có nhà toán học đoạt giải này. Huy chương Fields là một giải thưởng được trao cho tối đa bốn nhà toán học không quá 40 tuổi tại mỗi kỳ Đại hội Toán học thế giới của Hiệp hội Toán học quốc tế (IMU). Đại hội này được tổ chức bốn năm một lần. Nhà toán học Canada John Charles Fields là người sáng lập giải thưởng. Có thể nói năm nay là năm gặt hái của ngành Toán học Việt Nam vì cùng thời điểm GS Ngô Bảo Châu đoạt huy chương Fiel, ngày 17/8, Phó Thủ tướng Chính phủ Nguyễn Thiện Nhân đã ký Quyết định phê duyệt chương trình trọng điểm quốc gia phát triển toán học Việt Nam đến năm 2020./.
Theo ĐCSVN
