Hệ thống trường cấp 3 chuyên tại Hà Nội

4 trường THPT chuyên và THPT có hệ chuyên thuộc quản lý của Sở Giáo dục và Đào tạo (GD&ĐT) Hà Nội là: Trường THPT Chuyên Hà Nội - Amsterdam, Trường THPT Chuyên Nguyễn Huệ, Trường THPT Chu Văn An và Trường THPT Sơn Tây.

Đại học Quốc gia Hà Nội có 3 trường chuyên gồm: Trường THPT Chuyên Khoa học tự nhiên trực thuộc Trường Đại học Khoa học tự nhiên, Trường THPT Chuyên Khoa học xã hội và Nhân văn trực thuộc Trường Đại học Khoa học xã hội và Nhân văn, Trường THPT Chuyên Ngoại ngữ trực thuộc Trường Đại học Ngoại Ngữ.

Trường Đại học Sư phạm Hà Nội có 1 trường chuyên là Trường THPT Chuyên Đại học Sư phạm.

Cách thức tuyển sinh và tổ chức lớp tại 8 trường chuyên có sự khác biệt. Nếu như hai trường chuyên của Hà Nội là Hà Nội - Amsterdam và Nguyễn Huệ chỉ có duy nhất mô hình lớp chuyên thì 2 trường Chu Văn An và Sơn Tây tổ chức song song hệ chuyên và hệ đại trà.

4 trường chuyên thuộc trường đại học triển khai cả lớp chuyên và lớp chất lượng cao, thường được gọi là lớp cận chuyên. Lớp cận chuyên tuyển những học sinh thi vào trường nhưng không đủ điểm vào lớp chuyên.

Theo quy định của Bộ GD&ĐT (Thông tư số 05/2023/TT-BGDĐT có hiệu lực từ ngày 15/4/2023), các trường chuyên không được tổ chức lớp không chuyên. Do đó, từ năm học tới, mô hình lớp chất lượng cao, lớp cận chuyên bị xóa bỏ, không được tuyển sinh nữa.

Quy định này cũng ảnh hưởng trực tiếp tới hệ đào tạo chuyên trong trường THPT thường của Hà Nội. Dự kiến, Hà Nội lập đề án xây dựng trường Chu Văn An và trường Sơn Tây trở thành trường chuyên, nâng tổng số trường chuyên cấp 3 của Hà Nội lên 4 trường.

Khi thành trường chuyên, hai trường này sẽ không được tuyển sinh hệ đại trà như hiện nay.

Cách thức tuyển sinh vào các trường chuyên tại Hà Nội

Cách tuyển sinh vào các trường chuyên tại Hà Nội khác nhau giữa hai nhóm.

Nhóm trường thuộc Sở GD&ĐT Hà Nội thi chung một ngày, chung 1 đề (tương ứng với lớp chuyên đã đăng kí) trên toàn thành phố. Chỉ những thí sinh có hộ khẩu Hà Nội (hoặc cha mẹ, người giám hộ có hộ khẩu Hà Nội) mới được tham gia kỳ thi này.

Các thí sinh thi vào trường chuyên thuộc Sở phải dự kỳ thi chung vào lớp 10 công lập và thi thêm môn chuyên vào ngày tiếp theo sau kỳ thi chung. 

Điểm trúng tuyển được tính theo công thức: điểm môn chuyên nhân hệ số 2 cộng với điểm của các môn thi chung.

Nhóm các trường chuyên thuộc trường đại học tổ chức kỳ thi riêng vào các ngày khác nhau, tạo điều kiện cho thí sinh có thể thi nhiều trường chuyên. Đối tượng tuyển sinh là học sinh trên toàn quốc.

Thí sinh dự thi vào trường chuyên thuộc trường đại học sẽ thi 3 môn: toán, ngữ văn và môn chuyên. Trong đó môn chuyên nhân hệ số 2. 

Ngoài ra, nhóm trường chuyên thuộc trường đại học dành tỷ lệ nhất định để xét tuyển thẳng học sinh đạt thành tích xuất sắc, như giải Nhất học sinh giỏi cấp tỉnh, thành phố các môn văn hóa. Riêng nhóm trường chuyên thuộc Sở GD&ĐT Hà Nội không có chế độ tuyển thẳng.

Hàng năm, tỷ lệ chọi vào nhóm trường chuyên thuộc trường đại học cao hơn nhóm trường chuyên thuộc Sở do phạm vi tuyển sinh rộng và chỉ tiêu ít.

Năm học 2023-2024, Trường THPT Chuyên Khoa học tự nhiên có 450 chỉ tiêu, số thí sinh dự thi là 2.975; Trường THPT Chuyên Khoa học xã hội và Nhân văn có 170 chỉ tiêu, số thí sinh dự thi là 1.570; Trường THPT Chuyên Ngoại ngữ có 500 chỉ tiêu, số thí sinh dự thi là 2.785; Trường THPT Chuyên Đại học Sư phạm có 315 chỉ tiêu, số thí sinh dự thi là 6.113.

Với khối trường chuyên thuộc Sở GD&ĐT Hà Nội, Trường THPT Chuyên Nguyễn Huệ có lượng thí sinh dự thi đông nhất với 4.127 thí sinh. Tiếp đó là Trường THPT Chu Văn An (3.222 thí sinh), Trường THPT Chuyên Hà Nội - Amsterdam (2.805 thí sinh) và Trường THPT Sơn Tây (1.129 thí sinh). 

Về thành tích thi học sinh giỏi quốc gia, nhóm trường chuyên thuộc Sở luôn dẫn đầu về số lượng học sinh đạt giải. Năm học 2023-2024, 4 trường THPT chuyên và có hệ chuyên của Hà Nội giành 179 giải.

Trong khi đó, 3 trường chuyên của Đại học Quốc gia chỉ đạt 77 giải. Thành tích thấp nhất trong nhóm này là Trường THPT Chuyên Khoa học xã hội và Nhân văn khi chỉ có 8 giải.

Trường THPT chuyên của Trường Đại học Sư phạm giành 66 giải.