|
|
.jpg)
Cùng chung tay bảo vệ di sản
Tín ngưỡng thờ cúng Hùng Vương trở thành Di sản văn hóa phi vật thể đại diện của nhân loại càng góp phần củng cố thêm niềm tin, niềm tự hào và đạo lý “Uống nước nhớ nguồn” của dân tộc ta. Nhưng vấn đề cần quan tâm hiện nay là phải làm sao để những giá trị nhân văn tốt đẹp này luôn có sức sống, sức lan tỏa vào đời sống tình cảm, tinh thần của nhân dân ta.
PGS.TS Nguyễn Chí Bền, Viện trưởng Viện Văn hóa Nghệ thuật Việt Nam cho rằng: "Đối với Tín ngưỡng thờ cúng Hùng Vương, bài toán đau đầu nhất là việc xử lý thật khéo léo quan hệ giữa vai trò của Nhà nước và cộng đồng. Mục tiêu cuối cùng vẫn là trả di sản về cộng đồng, song trả đến đâu? Trả như thế nào? Cần phải có những tư duy rất biện chứng. Nếu không, ta sẽ đi từ cực này sang cực khác..."
"Nhân dân luôn luôn là chủ thể của các di sản, họ là người bảo vệ và giữ gìn phát huy các di sản nhưng nếu tách riêng dân ra mà không có vai trò của Nhà nước, thì có những lúc sẽ bị quá tải", ông Phạm Bá Khiêm, Phó Giám đốc Sở VHTTDL tỉnh Phú Thọ khẳng định. Ví dụ, trong tổ chức lễ hội đền Hùng nếu không có vai trò của Nhà nước trong việc phân luồng giao thông, an ninh trật tự… thì người dân không thể làm nổi.
Không nên biến lễ hội truyền thống thành một buổi lễ mang tính nghi thức, song rõ ràng, nếu kết hợp được hài hòa trong vấn đề tổ chức giữa Nhà nước và người dân, hay nói cách khác Nhà nước và cộng đồng cùng chung tay trong bảo vệ và gìn giữ, thì giá trị di sản văn hóa sẽ được phát huy hiệu quả hơn.
Hình thành ý thức gắn bó di sản lâu bền
Tại một cuộc hội thảo về giáo dục di sản trong các trường học phổ thông tại tỉnh Phú Thọ, bà Katherine Muller Marin, Trưởng đại diện Văn phòng UNESCO tại Việt Nam, nêu vấn đề: “Một chương trình giáo dục di sản văn hóa thành công sẽ làm tăng hình ảnh và bản sắc của tỉnh Phú Thọ, đồng thời góp phần hình thành một ý thức gắn bó di sản lâu bền cho mọi người dân”.
Đưa tín ngưỡng thờ cúng Hùng vương vào giáo dục trong trường học cũng là một trong các nội dung của Chương trình hành động quốc gia về bảo vệ và phát huy giá trị của tín ngưỡng thờ cúng Hùng Vương ở Phú Thọ giai đoạn 2013-2015, định hướng đến năm 2020.
Chương trình hành động gồm 9 nội dung mà Việt Nam cam kết thực hiện để bảo tồn, phát huy giá trị "Tín ngưỡng thờ cúng Hùng Vương" - di sản văn hóa của nhân loại. Trong đó nhấn mạnh việc nâng cao nhận thức và năng lực của cộng đồng, chủ thể văn hóa nhằm giữ gìn và phát huy giá trị to lớn, độc đáo của tín ngưỡng thờ cúng Hùng Vương ở Phú Thọ. Bên cạnh việc đẩy mạnh sưu tầm, nghiên cứu, và thực hành trang nghiêm, thành kính tín ngưỡng này, hàng loạt các "đầu việc" cụ thể đã được vạch ra như: Kiểm kê khoa học về tín ngưỡng thờ cúng Hùng Vương trên cả nước và một số cộng đồng người Việt ở nước ngoài; xây dựng ngân hàng dữ liệu và khuyến khích, hỗ trợ cộng đồng xây dựng các trang thông tin điện tử về tín ngưỡng này; tiến hành biên dịch nội dung các văn bia, thần tích, sắc phong, lệnh chỉ liên quan...
Yếu tố cộng đồng, lấy người dân, chủ thể văn hóa làm gốc để bảo tồn di sản đã được nhấn mạnh trong chương trình hành động.
Di sản tín ngưỡng thờ cúng Hùng Vương hiện không còn của riêng Phú Thọ nữa, mà là của cả nước với 1.417 di tích thờ cúng trên khắp cả nước. Ngoài ra, nhiều người Việt Nam ở nước ngoài vẫn xác định "con cháu ở đâu thì tổ tiên ông bà ở đó", nên họ vẫn thờ cúng vua Hùng.
Ông Phạm Bá Khiêm, Phó Giám đốc Sở VHTTDL tỉnh Phú Thọ, cho rằng tín ngưỡng bao giờ cũng liên quan đến một không gian thiêng cụ thể, đó là các đình, các đền, các miếu thờ. Còn khi đưa vào trường học, chúng ta phải giáo dục học sinh nhận thức được rằng, con người phải có tổ có tông, uống nước phải nhớ nguồn, phải hiểu biết về lịch sử, hiểu biết về nguồn gốc của dân tộc để có quyền tự hào về dân tộc mình.
Theo Chinhphu
