Sinh ra và lớn lên trong một gia đình có 3 anh chị em, cha là liệt sĩ, bản thân ngay từ khi cất tiếng khóc chào đời đã không nhìn thấy mặt cha. Người mẹ gạt nước mắt tận cùng của sự đau khổ vì nỗi đau mất chồng khi thời con gái còn quá trẻ, nhất định không đi bước nữa để dồn hết tình yêu thương, nuôi nấng, dạy dỗ các con trưởng thành. Mặc dù được sống trong tình thương bao la của người mẹ nhưng cũng không thể bù đắp được sự thiếu thốn tình cảm của người cha, người có ảnh hưởng lớn đến định hướng tương lai của con trẻ. Nỗi đau nối tiếp nỗi đau, khi anh đang học cấp 2 thì người mẹ tần tảo của anh đã mắc chứng bệnh ung thư quái ác, và bà đã phải sống chung với nó suốt nhiều năm trời. Ngạn ngữ có câu: “Thời thế tạo anh hùng”, hoàn cảnh gia đình đã tạo cho anh một ý thức tự lập, cứng rắn, một ý chí vươn lên mạnh mẽ ngay từ khi còn nhỏ. Suốt những năm học phổ thông, người học trò này luôn cố gắng phấn đấu trong học tập và đã giành được kết quả học tập đáng nể. Anh luôn tâm niệm một điều là: cách duy nhất để xứng đáng với sự hi sinh của cha và đền đáp công lao nuôi dưỡng của mẹ là anh phải học hành đến nơi đến chốn, phải trở thành người có ích cho xã hội. Tốt nghiệp phổ thông, anh quyết tâm phải thi đỗ ngôi trường đại học mình yêu thích. Và bằng kiến thức tích lũy và năng lực của mình anh, anh thi đỗ ngay vào khoa Sinh học của trường Đại học Khoa học Tự nhiên. Chính ngôi trường đại học này là nơi để anh nuôi dưỡng niềm mê nghiên cứu về những loài côn trùng bé nhỏ.

Sau khi tốt nghiệp đại học năm 1999, anh về công tác tại Trung tâm Nghiên cứu phòng trừ mối thuộc Viện Khoa học Thủy lợi, Bộ Nông nghiệp và Phát triển nông thôn. Đây là một Trung tâm nghiên cứu chuyên ngành về lĩnh vực mối như nghiên cứu khoa học cơ bản về mối, nghiên cứu công nghệ phòng trừ mối, sản xuất các chế phẩm sinh học, sinh hóa phòng trừ mối hay nghiên cứu mối theo quy mô công nghiệp để khai thác các mặt có lợi của mối. Từ cán bộ nghiên cứu rồi làm đội trưởng đội thi công cho các hợp đồng ứng dụng của Trung tâm…, tính chất công việc giúp anh Huy có cơ hội hiểu biết rõ hơn về loài côn trùng mà anh quyết định sẽ gắn bó trong cuộc đời sự nghiệp của mình. Và cũng chính từ sự yêu thích rồi sẽ trở thành mê say đó mà anh quyết định chọn chủ đề nghiên cứu về côn trùng cụ thể là về “Mối vùng Tây nguyên và đề xuất biện pháp phòng trừ” làm đề tài nghiên cứu sinh mà anh đang theo đuổi.

Năm 2005, anh cùng một số người thành lập Công ty Cổ phần Phòng trừ mối Việt Nam, điều hành quản lý và dẫn dắt từng bước phát triển của Công ty từ đó cho đến nay. Trò chuyện cùng chúng tôi về tình hình Công ty với con số doanh thu đáng nể, anh rất khiêm tốn không nhận công lao về mình. Anh nói: “Mọi thứ bây giờ chưa nói lên điều gì cả, tất cả còn ở phía trước… Công ty mới thành lập vẫn còn ở quy mô nhỏ, vẫn còn đang trong thời kỳ phấn đấu, thử thách cam go…” Chỉ khi chứng kiến tận mắt phong cách làm việc của anh mới thấy được con người đầy nhiệt huyết của sức trẻ, con người của công việc và của sự nỗ lực không ngừng!

Anh dành thời gian để giới thiệu sơ lược cho chúng tôi những kiến thức căn bản về loài mối, loài côn trùng liên quan đến lĩnh vực hoạt động của công ty. Trước tiên, anh khẳng định đa phần mọi người đều biết đến mối là một loại côn trùng gây hại rất lớn cho các công trình kiến trúc, đê điều và cây trồng… và như vậy, việc cần thiết là phải làm sao có thể diệt trừ và phòng chống mối hiệu quả. Mọi người sẽ quan tâm tìm trên thị trường các loại thuốc đạt hiệu quả cao nhất để xử lý nhằm giảm thiểu những thiệt hại mà loài côn trùng này gây ra. Chức năng chính của Công ty Cổ phần Phòng trừ mối Việt Nam mà anh đang điều hành là khảo sát, xử lý phòng diệt mối cho các công trình xây dựng, dân dụng công nghiệp, đê điều, cây cối…, khảo sát các khuyết tật, ẩn họa cũng như thiết kế, tư vấn thẩm định và giám sát thi công các công trình, sản xuất, mua bán thuốc, chế phẩm phòng diệt mối, nghiên cứu, phát triển và ứng dụng khoa học công nghệ trong công tác phòng diệt mối và sinh vật hại… Chỉ trong thời gian hơn ba năm trở lại đây, công ty đã được các Bộ, ngành và nhiều địa phương giao nhiệm vụ xử lý phòng trừ mối cho nhiều đối tượng công trình. Điển hình phải kể đến các công trình như Bảo tàng Hồ Chí Minh, Bảo tàng Mỹ thuật Việt Nam, Bảo tàng Cách mạng Việt Nam, Trụ sở làm việc Cục quản trị A – Văn phòng Trung ương Đảng, Bộ Nông nghiệp và PTNT, Trụ sở Bộ Tài nguyên Môi trường, Trụ sở Thông tin Khoa học và Công nghệ Quốc gia – Bộ Khoa học Công nghệ… Đặc biệt trong lĩnh vực xử lý mối cho các công trình thủy lợi, Công ty đã được giao khảo sát và xử lý mối cho nhiều đoạn đê, đập, hồ chứa nước trên phạm vi cả nước như: đập chính và đập phụ hồ chứa nước Dầu Tiếng (Tây Ninh), đập hồ chứa nước Đá Bàn, Hoa Sơn (Khánh Hòa), đập Krông Buk Hạ (Đắc Lắc), Biển Hồ, IaMơr (Gia Lai), đập hồ chứa nước Nước Trong (Quảng Ngãi), đập Tả Trạch (Thừa Thiên Huế), Hà Thượng (Quảng Trị), Tiên Lang (Quảng Bình), Kim Sơn (Hà Tĩnh), Vực Mấu (Nghệ An), đê Hữu Chu (Thanh Hóa), đê Tả Hồng (Hưng Yên), đê Hữu Hồng, Tả Đáy (Hà Nam)… Kết quả xử lý hàng nghìn tổ mỗi và gia cố cho nhiều đoạn đê, đập, nâng cao chất lượng, đảm bảo an toàn khi mùa mưa lũ tới.

Tìm hiểu sâu về mối, anh Huy cho biết: Mối (Isoptera) thuộc nhóm côn trùng xã hội, có sự phân hóa cao về hình thái và chức năng. Với đặc tính làm tổ và hoạt động tinh vi cùng với khả năng phân giải các sản phẩm có nguồn gốc từ xenluloza, mối đang được xem là một trong những côn trùng có ý nghĩa kinh tế quan trọng đối với con người. Mối không chỉ gây nhiều tác hại đối với kho tàng, nhà cửa, cây trồng mà chúng còn là ẩn họa đối với các công trình đê, đập, hồ chứa. Chính vì vậy, vấn đề nghiên cứu mối từ lâu đã được các nhà khoa học quan tâm nhằm tìm các biện pháp hữu hiệu phòng trừ chúng theo từng đối tượng bảo vệ, từng đối tượng gây hại. Mỗi tổ mối có hàng triệu con bao gồm: mối chúa, mối cánh, mối lính, mối thợ với những vai trò và nhiệm vụ khác nhau. Mối lính làm nhiệm vụ canh phòng, báo động, trinh sát, hộ vệ cho mối thợ đi kiếm ăn. Mối cánh là do mối non trải qua một số lần lột xác mà thành. Vào khoảng từ tháng 3 đến tháng 6 hàng năm, mối cánh bay giao hoan phân đàn để làm tổ. Và cứ một đôi mối cánh như vậy khi gặp điều kiện thuận lợi sẽ hình thành một tổ mối mới, gây dựng một “gia đình” mới cho riêng mình. Nghĩa là một năm sẽ có rất nhiều tổ mối mới được hình thành, kéo theo đó là nhu cầu tìm kiếm thức ăn nhiều hơn. Nói cách khác, sự hủy hoại của loài mối với các công trình, vật dụng bằng gỗ ngày càng lớn hơn. Mối chúa có trọng lượng gấp 300 lần trọng lượng mối lính, mối thợ, đảm nhiệm chức năng sinh sản chính trong tổ. Chúng thường không ra khỏi tổ, trừ trường hợp ngập úng chúng có thể rời tổ chính đến tổ phụ an toàn hơn song thường không ở ngay vị trí đang gây hại. Cho nên việc tìm và tiêu diệt mối chúa không phải là vấn đề đơn giản. Anh Huy vẫn nói vui: Nếu diệt một tổ mối mà không diệt được “cỗ máy sinh sản” này thì có nghĩa là chưa trừ tận gốc.

Mối có thể chế biến làm thức ăn bổ dưỡng nhưng ngược lại, tốc độ gây hại của chúng là rất lớn. “Nếu để cho mối “tự do hoành hành” thì không biết điều gì sẽ xảy ra” – anh nói. Thử ví dụ như một di tích lịch sử như Bảo tàng Hồ Chí Minh hay Văn Miếu Quốc Tử Giám nếu như không thường xuyên phòng diệt mối triệt để thì liệu các công trình đó có thể lưu giữ mãi cùng thời gian năm tháng? Và như vậy những mất mát về giá trị lịch sử, văn hóa, tinh thần sẽ không gì có thể đánh đổi được. Hay nếu một công trình đê đập xây dựng kiên cố là thế nhưng nếu bị sự “công phá” của mối thì sẽ như thế nào nếu mùa mưa lũ đến? Hiện tượng vỡ đê, rồi bao nhiêu tổn thất về người và của sẽ kéo theo. Cho nên như nhiều công ty phòng trừ mối khác, anh Huy luôn trăn trở trong lòng phải làm sao góp một phần sức nhỏ của mình vào “công cuộc” phòng diệt mối và đây cũng chính là tiêu chí chính để phát triển Công ty Cổ phần Phòng trừ mối Việt Nam mà anh đang chèo lái.

Anh tâm sự để có được một công trình đảm bảo chất lượng và độ an toàn phòng trừ mối tuyệt đối thì phải qua rất nhiều khâu xử lý và cần có thời gian. Trước tiên sẽ là khảo sát vị trí, địa hình xác định xem có mối hay không, vị trí mối đang hoạt động ở đâu, những chỗ nào sẽ có thể có mối. Tiếp đến là xác định nguồn nhiễm mối, nguyên nhân chính là gì. Sau đó thu mẫu để phân tích thành phần loài mối gây hại. Từ các đặc điểm sinh học, sinh thái học của các giống, loài mối gây hại để đề ra các giải pháp kỹ thuật cũng như lựa chọn loại thuốc phòng diệt mối hiệu quả nhất. Sau khi xử lý triệt để mối sẽ phải tiến hành phòng mối để đảm bảo về lâu dài không bị mối tấn công. Tùy theo loại công trình xây dựng đê đập hay nhà cửa… mà có những tính toán, thông số kỹ thuật hợp lý nhằm đặt thuốc phòng trừ mối hiệu quả nhất. 

Theo Văn hóa Doanh nhân