Mẫu Sơn là xã biên giới, đặc biệt khó khăn nằm trên đỉnh núi chạy dài tuyến Việt- Trung. Nơi đây, được coi là nóc nhà của vùng Đông bắc với độ cao khoảng 1.500m so với mực nước biển. Với tổng diện tích trên 65 km2, là nơi quầy cư của khoảng 1.300 người, đa phần là dân tộc Dao.

Chuyện “lạ” ở bản

Tôi từng nghe đến trường hợp cô gái Đặng Thị Múi (SN 1981), dân tộc Dao ở bản Bó Pằm, xã Mẫu Sơn rất nhanh nhẹn, hoạt bát, nhiệt tình với mọi phong trào. Ở bản, người dân gọi cô với tên trìu mến là A Múi.

Là một trong số ít người phụ nữ tốt nghiệp phổ thông rồi xuống thành phố Lạng Sơn theo học trung cấp hành chính, sau đó tiếp tục theo lớp Đại học Luật- kinh tế, A Múi trở thành “hiện tượng hiếm” của bản người Dao.

Trang bị xong kiến thức cơ bản, A Múi ngược núi trở về địa phương công tác và được bố trí làm cán bộ văn phòng Đảng ủy xã Mẫu Sơn.

Cô gái trẻ hăng hái tham gia các hoạt động, trong đó có các chương trình thanh niên tình nguyện, thanh niên lập nghiệp, hỗ trợ nhau làm kinh tế, xóa bỏ các hủ tục lạc hậu.

Cô trở thành hình mẫu của sơn nữ người Dao năng động, sáng tạo. Nhiều chàng trai để mắt đến A Múi nhưng sau đó phải rút lui ý nghĩ tán tỉnh vì người đẹp giỏi giang này đã có “Ý trung nhân”.

Sau bốn năm công tác ở văn phòng đảng ủy, A Múi được cấp ủy, chính quyền giao đảm trách chức vụ Bí thư Đoàn xã Mẫu Sơn. Nhiều cán bộ, đoàn viên thanh niên rất tán thành, ủng hộ. Tuy nhiên, cũng có người e ngại vì từ trước đến giờ, ở đỉnh Mẫu Sơn này chưa có trường hợp nữ lại “làm chủ, làm thủ lĩnh” cả.

Có người than: “Như thế này, đàn ông chúng tôi lép vế lắm đấy”.

Câu chuyện râm ran bản trên, xóm dưới. Tuy thế, nhiều người tỏ ý vui mừng vì người dân miền núi đã tiến tới bình đẳng nam- nữ. Thêm nữa, nhìn thấy những việc làm, tâm huyết, trách nhiệm của người cán bộ trẻ, mọi người kỳ vọng, đặt niềm tin vào A Múi.

Trò chuyện với phóng viên Tiền Phong, A Múi rất kiệm lời khi nói về mình. Kể về giai đoạn đầu làm thủ lĩnh đoàn thanh niên, cô cho biết, xã Mẫu Sơn có 7 thôn, bản, nhiều hộ du canh, du cư trên núi cao. Cuộc sống còn gặp nhiều khó khăn, trình độ văn hóa hạn chế với khá nhiều hủ tục lạc hậu. Nhiều thanh niên bỏ học giữa chừng, ngại tham gia công tác xã hội. Toàn xã, thanh thiếu niên có hàng trăm người nhưng chỉ 50 đoàn viên, thanh niên tham gia sinh hoạt.

Theo A Múi, việc đầu tiên là nghĩ ngay đến chuyện mở đường liên thôn, liên xã để tiện cho việc đi lại, giao thương. Việc này rất khó khăn vì nơi đây đường đồi, núi đá cao, cheo leo. Tuy thế, với sự thuyết phục của A Múi, các bạn trẻ ở Mẫu Sơn đồng lòng, quyết tâm thực hiện.

“Nhớ lại lần mở đường vào bản Khuổi Lầy để thực hiện chương trình thiện nguyện, một bạn nam trong ban chấp hành Đoàn xã hăng hái đi trước cầm dao quắm chặt cây dọn thực bì. Chẳng may bị tai nạn. Thấy vậy, có người nhụt chí, tôi bèn xung phong thực hiện công việc. Ngày hôm sau ra quân, gần 80 thanh niên tiến hành mở đường, hoàn thành tốt con đường dài gần 2 km. Già bản và người dân vui mừng, xúc động cầm tay các bạn mặc áo xanh của Đoàn: Cảm ơn các bạn trẻ nhé. Thế này thì tin tưởng vào “Sơn nữ thủ lĩnh” rồi!”. A Múi thuật lại.

Đi đầu làm giàu trên đỉnh núi

Ở Mẫu Sơn thời tiết khá khắc nghiệt, mùa đông có lúc xuống âm độ C, thi thoảng xuất hiện băng tuyết. Nhiều khi gió lốc lớn, một số hộ dân bị ảnh hưởng. Ví dụ như tháng 12/2019, mưa gió làm bay mái nhà của gia đình anh Dương Dì Pú, hộ người dân tộc Dao nghèo khó ở thôn Khuổi Cấp, xã Mẫu Sơn. Nghe tin, A Múi đến tận nơi thăm hỏi, đồng thời kêu gọi đoàn viên thanh niên trong xã và nhà hảo tâm trợ giúp lợp lại mái nhà chắc chắn, đồng thời trao tặng đồ đạc thiết yếu giúp ổn định cuộc sống.

Nhìn lên những ngọn núi Mẹ phủ xanh cây lá ngút ngàn, A Múi tâm sự: Trên rừng là một kho tàng truyền thống của người Dao, trong đó có cây men nấu rượu nổi tiếng xứ Lạng. Gia đình tôi có truyền thống nấu rượu lâu đời, cộng với gạo nương, nước mát được chưng cất với men lá làm nên sản vật rượu Mẫu Sơn nức tiếng. A Múi bàn với chồng mở rộng sản xuất, kinh doanh đặc sản bản địa mang tên A Múi tạo nên thương hiệu vùng cao, được khách hàng đón nhận.

Ông Dương Trồng Mình, Chủ tịch UBND xã Mẫu Sơn cho biết: Nhờ năng động, mạnh dạn, dám nghĩ, dám làm, A Múi đã trở thành tấm gương sáng trong phát triển kinh tế, làm giàu trên chính mảnh đất quê hương để các hộ dân nói chung, đội ngũ thanh niên trong xã nói riêng học tập.

Song song với bảo tồn, lưu giữ thành công nghề truyền thống, từ nhiều năm nay, A Múi còn đầu tư phát triển chăn nuôi lợn với quy mô tăng dần. Lúc nào gia đình A Múi cũng nuôi từ 50 đến 60 con lợn.

“Từ năm 2015 đến nay, 4 ha rừng thông gia đình A Múi đã cho khai thác nhựa. Hằng năm, sau khi trừ các khoản chi phí, gia đình thu lãi trên 100 triệu đồng. Đây thực sự là một khoản thu nhập lớn đối với một xã đặc biệt khó khăn như Mẫu Sơn”. Chủ tịch Mình giới thiệu.

Với những nỗ lực, cố gắng vươn lên của bản thân, A Múi được cấp ủy, chính quyền địa phương ghi nhận, tin tưởng. Cuối năm 2019 đến giữa năm 2020, cô được bầu làm Chủ tịch Hội liên hiệp phụ nữ xã. Từ tháng 5 năm 2020 đến nay, A Múi giữ trọng trách là Phó Bí thư thường trực kiêm chủ tịch HĐND xã Mẫu Sơn.