Giữa núi non hùng vĩ của vùng biên Trùng Khánh, Cao Bằng – nơi những con đường đèo quanh co và tiếng suối róc rách bên bản làng yên ả, có một cô giáo âm thầm thắp lên ngọn lửa tri thức và sáng tạo trong tâm hồn học trò. Cô là Đàm Thị Uyên, giáo viên Khoa học tự nhiên Trường THCS Trùng Khánh – người đã mang đến cho học sinh vùng biên không chỉ kiến thức, mà còn cả niềm tin rằng: “Dù ở nơi xa xôi nhất, chúng ta vẫn có thể chạm đến ước mơ.”

Rời quê nhà Hòa An vào tháng 3 năm 2017, cô Uyên mang theo tấm bằng sư phạm Hóa học cùng trái tim đầy nhiệt huyết, vượt hơn 80 km đường núi để đến với Trường THCS Trùng Khánh – ngôi trường nhỏ nơi địa đầu Tổ quốc.

Những ngày đầu đứng lớp, cô còn non kinh nghiệm, thiếu thốn thiết bị và đôi khi cả sự tự tin. Học trò vùng cao khi ấy còn e dè với môn Hóa học, nhiều em nhà xa, phải đi bộ hàng chục cây số đến trường, có em chưa từng thấy phòng thí nghiệm hay một thí nghiệm đổi màu đơn giản. Giữa lớp học chật hẹp, thiếu dụng cụ, câu nói ngây ngô của học sinh “Cô ơi, em nhất định chọn khối không có môn Hóa!” khiến cô trăn trở suốt nhiều đêm.

Nhưng chính ánh mắt tò mò, trong trẻo của các em khi chứng kiến phản ứng đổi màu đầu tiên đã khiến cô nhận ra: điều các em cần không chỉ là kiến thức, mà là cảm hứng, là sự dẫn dắt để khơi dậy niềm đam mê học tập. Cô bắt đầu tìm cách làm mới mình, biến những tiết học khô khan thành những giờ khám phá kỳ diệu, giúp học sinh thấy rằng khoa học thật gần gũi và thú vị.

Khi chuyển sang giảng dạy Khoa học tự nhiên, khó khăn càng nhiều hơn. Thiếu phòng thí nghiệm, Internet yếu, thiết bị dạy học hạn chế - nhưng cô không chùn bước. Cô tự học lập trình, tự mày mò cơ khí, kết nối với các tổ chức như OHStem và STEAM for Vietnam để đưa mô hình giáo dục STEM và Robotics về với học trò vùng biên. Cô cùng các em miệt mài chế tạo máy lọc nước mini, hệ thống cảnh báo rò rỉ khí gas, mô hình phân loại rác thải tự động… Trong căn phòng nhỏ của trường, ánh đèn khuya vẫn sáng, bàn tay cô và học trò vẫn tỉ mẩn lắp ráp, thử nghiệm, rồi lại bắt đầu lại sau mỗi lần thất bại.

Có những lúc, đội thi robot của cô thất bại cay đắng trong vòng loại, hay máy tính bị hỏng ngay trước giờ thi, nhưng chưa bao giờ cô để học trò gục ngã. Cô dạy các em rằng: “Khoa học là hành trình của kiên trì và niềm tin.” Và bằng chính niềm tin ấy, các em đã tỏa sáng. Từ những ngôi trường vùng biên, các em vươn mình ra sân chơi quốc gia, giành giải Nhì cuộc thi Khoa học kỹ thuật cấp tỉnh, giải Nhất - Nhì cuộc thi Sáng tạo thanh thiếu niên cấp huyện, giải Truyền cảm hứng Robotics năm 2025, và đặc biệt là vượt qua nhiều đội mạnh để góp mặt tại vòng chung kết quốc gia VEX Robotics. Khoảnh khắc cái tên “Trùng Khánh” vang lên giữa lòng thủ đô, cô Uyên và học trò đã bật khóc - những giọt nước mắt của niềm tự hào, của tuổi trẻ không ngừng vươn lên giữa gian khó.

Đằng sau những tấm huy chương là vô số ngày cô trò cùng nhau vượt qua thử thách: tự tìm linh kiện, kêu gọi hỗ trợ, vận động tài trợ để có tiền đi thi.

Nhìn lại hành trình ấy, cô Uyên cho rằng, khó khăn không phải để ngăn ta bước tới, mà để ta luyện bản lĩnh và  hun đúc khát vọng.  Nếu một ngôi trường vùng biên giới xa xôi, còn thiếu thốn đủ bề, vẫn có thể đưa học sinh tiếp cận STEM, Robotics, AI, thì bất kỳ nơi nào cũng có thể làm được, nếu ta đủ quyết tâm. "Mình sẽ tiếp tục đưa nhiều dự án STEM, Robotics và AI vào giảng dạy, để học sinh của mình không chỉ học để biết, mà còn học để sáng tạo, để khẳng định giá trị bản thân, để trở thành những công dân toàn cầu", cô Uyên chia sẻ. 

Với cô Uyên, phần thưởng lớn nhất không nằm ở thành tích, mà ở sự thay đổi trong từng học trò - khi các em biết tự tin, dám mơ ước và dám khẳng định mình. Cô vẫn thường nói: “Dạy học không chỉ là truyền đạt tri thức, mà là gieo niềm tin và hi vọng.”

Ở nơi biên giới còn nhiều thiếu thốn, cô Đàm Thị Uyên vẫn lặng lẽ làm công việc gieo mầm - mầm của tri thức, sáng tạo và khát vọng. Cô đã chứng minh rằng, chỉ cần đủ yêu thương và kiên trì, thì từ một ngôi trường nhỏ cũng có thể vươn lên cùng thời đại 4.0, sánh vai với những trường học ở khắp mọi miền đất nước.

NA