Cứu DN phải tôn trọng quy luật thị trường

(CTG) Chủ trì trực tiếp nghiên cứu gói cứu trợ doanh nghiệp, TS Vũ Nhữ Thăng bày tỏ có tới 65% doanh nghiệp phá sản mới chỉ gia nhập thị trường 1-2 năm, hoạt động sản xuất kinh doanh chưa mở rộng. Cứu doanh nghiệp nhưng vẫn phải tôn trọng quy luật thị trường.

Bán được hàng là có cơ hội được hỗ trợ

Sauk hi Bộ Tài chính công bố 5 nhóm giải pháp tổng thể hỗ trợ doanh nghiệp, TS Vũ Nhữ Thăng, Viện trưởng Viện Chiến lược và chính sách tài chính, đơn vị tham mưu chính soạn thảo gói cứu trợ doanh nghiệp (DN) đã chia sẻ về vấn đề này với Diễn đàn kinh tế Việt Nam.

Thưa ông, nhiều chuyên gia kinh tế bày tỏ gói cứu trợ mới chỉ quan tâm tới các DN đang sống khỏe, còn những DN đã sắp chết rồi thì không cứu, ông có ý kiến gì về điều này?

- TS Vũ Nhữ Thăng: Gọi là cứu doanh nghiệp thì không hẳn. Chính xác là Chính phủ hỗ trợ DN bằng các giải pháp kịp thời, giúp cho DN vượt qua khó khăn và tôi cho rằng, đây cũng chính là một cơ hội để các DN tự sắp xếp lại.

Trong nền kinh tế thị trường, có những DN gia nhập thị trường, rồi đóng cửa rồi lại chuyển sang ngành kinh doanh khác. Vấn đề là cần phân tích bản chất các DN đã đóng cửa thời gian qua thực sự là như thế nào?

Ông Vũ Như Thăng. (Ảnh PH)

Qua theo dõi thì thấy, quý I/2012, các DN thành lập mới là 18.700 nhưng số doanh nghiệp giải thể, ngừng hoạt động là 10.350. Trong số doanh nghiệp giải thể này, khoảng 65% là mới gia nhập thị trường trong vòng khoảng 1-2 năm. Với thời gian đó, các DN mới tiếp cận thị trường thôi chứ hoạt động kinh doanh chưa mở rộng nhiều. Trong khi đó, theo chu kỳ đầu tư sản xuất kinh doanh thì thường phải mất khoảng 3-4 năm.

Đúng là, với giải pháp giảm 30% thuế thu nhập doanh nghiệp thì DN cần phải có thu nhập, có lợi nhuận mới được hưởng.

Nhưng với giải pháp gia hạn thuế giá trị gia tăng, các DN bị lỗ thì vẫn được hưởng lợi. Vì anh cứ bán được hàng, có doanh thu là có thuế giá trị gia tăng. Khi Nhà nước giãn thời gian nộp thuế này là đã tạo điều kiện tạo thêm dòng vốn lưu động cho các DN trong thời gian gia hạn. Ước tổng giá thị thuế VAT này là 12.300 tỷ đồng, tính theo lãi suất ngân hàng 16%/năm tương đương 1.000 tỷ đồng, chính là khoản Nhà nước đã để lại cho doanh nghiệp rồi.

Nhà nước còn đẩy nhanh tiến độ giải ngân đầu tư công, chi tiêu công, như vậy giúp DN nói chung tháo gỡ hàng tồn kho như sắt thép, xi măng ... cho các công trình xây dựng cơ bản.

Các khoản chi mua sắm của Chính phủ mà theo Nghị quyết 11, đã có trong dự toán 2011 nhưng tạm dừng, chuyển sang năm 2012, giờ Bộ Tài chính đã báo cáo Chính phủ cho phép tiếp tục mua sắm. Như vậy, lượng hàng tồn kho về trang thiết bị văn phòng phẩm sẽ có cơ hội khơi thông. Việc mua sắm phục vụ các hoạt động của cơ quan quản lý Nhà nước sẽ giúp tháo gỡ khó khăn cho DN lĩnh vực lắp ráp sản xuất.

Phải chăng, gói cứu trợ này đi theo quan điểm chấp nhận quy luật sàng lọc khắc nghiệt của kinh tế thị trường, những DN nào quá yếu kém thì buộc chấp nhận đào thải, nhường chỗ cho các doanh nghiệp có nội lực tồn tại?

- Khi đề xuất gói cứu trợ này, Bộ Tài chính cũng đã trình Chính phủ 5 nguyên tắc cơ bản rồi. Thứ nhất, chúng ta giờ đã vận hành kinh tế thị trường theo định hướng xã hội chủ nghĩa nên phải tôn trọng quy luật thị trường.

Thứ hai là, mục tiêu dài hạn của Chính phủ là phải ổn định kinh tế vĩ mô, duy trì tăng trưởng hợp lý, khơi thông được thị trường, cả ở thị trường nội địa và xuất khẩu. Ở đây, đã hỗ trợ là phải hỗ trợ đúng đối tượng, đúng địa chỉ. Những DN đang gặp khó khăn tạm thời vì chi phí đầu vào cao, thị trường đầu ra khó khăn, hàng tồn kho cao nhưng vẫn có năng lực thì sẽ được hỗ trợ. Đồng thời, việc hỗ trợ cũng phải đúng pháp luật, trong thẩm quyền đến đâu thì hỗ trợ đến đó, chỗ nào thuộc thẩm quyền Quốc hội thì báo cáo Quốc hội quyết. Bên cạnh đó, chúng ta phải tôn trọng cam kết quốc tế.

Thứ ba là các giải pháp hỗ trợ phải phối hợp nhịp nhàng với chính sách tài khóa tiền tệ, nếu không, gói hỗ trợ sẽ gây hiệu ứng không tốt cho kinh tế vĩ mô. Ví dụ như khi ngân hàng hạ lãi suất, trong thời gian có độ trễ chính sách lãi suất, chúng tôi đã có giải pháp kịp thời ngay như giãn thuế giá trị gia tăng tháng 4, 5, 6. Chúng tôi tính lúc đó, DN sẽ đang gặp khó khăn do lãi suất vẫn còn đang cao. Còn việc điều chỉnh lãi suất hạ dần đã có lộ trình rồi, thời điểm như thế nào là do đồng chí Thống đốc Ngân hàng Nhà nước điều hành. Các giải pháp giãn thuế khác sẽ tạo điều kiện cho doanh nghiệp có có thêm khoản vốn nhất định để lại hoạt động ssản xuất kinh doanh.

Thứ 4 là hỗ trợ nhưng phải đảm bảo cân đối ngân sách. Nói gì thì nói, nhiệm vụ chính trị này không thể bỏ quên được. Dự toán ngân sách đã được Quốc hội thông qua và vẫn phải đảm bảo, không có thu thì lấy đâu ra mà chi. Nhất là chi ở đây bao gồm cả chi đầu tư, cả chi thường xuyên, đặc biệt là chi tiền lương, chi theo chính sách cho người có công, chi các khoản an sinh xã hội. Nếu không đảm bảo nguồn thu thì sẽ ảnh hưởng ngay tới ngân sách.

Thứ 5, đây là quá trình tái cấu trúc. Sau đổi mới, chúng ta cũng thấy là cần phải điều chỉnh lại trong đầu tư công, Nhà nước đầu tư đến đâu, doanh nghiệp đầu tư đến đâu. Đây cũng chính là lúc doanh nghiệp tự điều chỉnh theo cơ hội thị trường, tự đổi mới chiến lược kinh doanh, phương thức quản trị cho phù hợp với tình hình mới.

Giảm thuế thu nhập cá nhân không có tác dụng nhiều

Thưa ông, nhiều ý kiến cho rằng gói cứu trợ vẫn chưa đầy đủ, cần có giải pháp miễn hoặc giảm thuế thu nhập cá nhân, như vậy sẽ kích thích tiêu dùng, nhất là khi sức mua đang đi xuống. Ông nghĩ thế nào về điều này?

- Tổng quát số lượng người nộp thuế thu nhập cá nhân đến năm 2011 có 1,3 triệu người, trong đó 300.000 người nộp thuế từ bậc 2 trở lên. Việc điều chỉnh thuế này theo tôi nên nằm trong nhóm giải pháp tổng thể thực hiện chiến lược cải cách hệ thống thuế.

Với số lượng người nộp thuế ít và mức khởi điểm như vậy thì chúng tôi cho rằng, việc miễn giảm thuế thuế thu nhập cá nhân không tác động nhiều đến kích cầu hỗ trợ cho sản xuất kinh doanh của doanh nghiệp hiện nay.

Hơn nữa, Luật Thuế thu nhập cá nhân vẫn đang trong quá trình sửa đổi, nhất là các nội dung liên quan đến mức giảm trừ gia cảnh, mức thuế suất, mức thu nhập chịu thuế, kê khai quyết toán thuế. Chúng tôi đang báo cáo Chính phủ và sẽ trình Quốc hội.

Thưa ông, trong đánh giá thực trạng DN của Bộ Tài chính, bất động sản là một trong các ngành khó khăn nhất nhưng hàng loạt giải pháp hỗ trợ doanh nghiệp không nói gì tới các ngành này?

- Việc hỗ trợ DN phải phối hợp nhịp nhàng với chính sách tài khóa, tiền tệ. Liên quan nhóm bất động sản, thời gian qua, Ngân hàng Nhà nước đã điều chỉnh tích cực cơ cấu tín dụng, đặc biệt là động thái nới tín dụng cho hoạt động mua nhà ở, xây dựng nhà ở. Những điều này sẽ tác động tốt cho tình hình bất động sản,qua đó, sẽ kích thích được mua sắm nhà ở của người dân, tạo điều kiện cho thị trường bất động sản phục hồi.

Còn ở chính sách tài khóa, chúng tôi chỉ tập trung cho doanh nghiệp sản xuất. Ngoài ra, khi triển khai nhóm giải pháp thúc đẩy chi tiêu công từ vốn trái phiếu Chính phủ, những ngành vật liệu xây dựng, sắt thép, xi măng sẽ phát triển.

Trở lại vấn đề cứu nhóm doanh nghiệp sắp phá sản, tại sao Bộ Tài chính không đề xuất giải pháp về cơ chế sử dụng Quỹ Bảo lãnh tín dụng doanh nghiệp nhỏ và vừa để hỗ trợ các doanh nghiệp bên bờ vực phá sản như trường hợp cứu công ty thủy sản Bình An vừa rồi?

- Quyết định 193 về Quỹ này sẽ được nghiên cứu để sửa đổi. Còn về các ý kiến đề nghị cần bổ sung thêm giải pháp dành cho các doanh nghiệp sắp phá sản, chúng tôi sẽ ghi nhận và tiếp tục nghiên cứu.

Chúng tôi mong muốn là gói giải pháp hỗ trợ DN được áp dụng ngay trong tháng này, vì đa số là các giải pháp hoàn toàn có thể thực hiện được ngay. Bộ Tài chính cũng đã soạn thảo chủ động văn bản hướng dẫn, kể cả nếu như thông tư hướng dẫn chưa ban hành kịp thời thì sẽ có công văn hướng dẫn trước. Chúng tôi hi vọng tuần này Chính phủ sẽ ra được Nghị quyết về vấn đề này.

Theo Vietnamnet