Hiện nay, cả nước có 1.948 cơ sở giáo dục nghề nghiệp, trong đó có 397 trường cao đẳng, 519 trường trung cấp và 1.032 trung tâm giáo dục nghề nghiệp. Hằng năm, có khoảng 2.210.000 người tốt nghiệp trong đó số học sinh trung cấp, sinh viên cao đẳng khoảng 545.000 người (trình độ cao đẳng khoảng 230.000 sinh viên; trình độ trung cấp khoảng 315.000 học sinh); trình độ sơ cấp và các chương trình đào tạo nghề nghiệp khoảng 1.665.000 người; hỗ trợ đào tạo nghề cho khoảng 800.000 lao động nông thôn; góp phần hết sức quan trọng trong việc phát triển lực lượng lao động có kỹ năng góp phần vào việc giải quyết việc làm, ổn định xã hội và phát triển kinh tế, xã hội của đất nước. Tuy nhiên, trong số người học tốt nghiệp từ các cơ sở giáo dục nghề nghiệp nói trên có khả năng chủ động tìm việc làm, tự tạo việc làm, khởi nghiệp chiếm tỷ lệ chưa cao, chưa tương xứng với những cơ hội tự tạo việc làm, khởi nghiệp trong thời kỳ phát triển mới của nền kinh tế xã hội của đất nước.
Ông Nguyễn Hồng Minh, Tổng cục trưởng Tổng cục Giáo dục nghề nghiệp (phải) thực hiện Lễ ký kết với các đơn vị
Mặt khác, trong thời kỳ cuộc cách mạng công nghiệp 4.0 hiện nay khoa học, công nghệ không ngừng thay đổi, phát triển, thúc đẩy khoa học quản lý thay đổi. Nhiều công nghệ mới xuất hiện và cũng nhiều công nghệ cũ bị lạc hậu trong thời gian ngắn, điều đó tạo ra một trong những thách thức lớn đồng thời cũng là cơ hội để cho thế hệ trẻ có kiến thức, kỹ năng, có tính đổi mới sáng tạo và tinh thần khởi nghiệp có những đột phá trong việc ứng dụng khoa học công nghệ, khoa học quản lý tạo việc làm và giá trị gia tăng đóng góp cho sự phát triển của đất nước.
Thực tiễn, trong hệ thống cơ sở giáo dục nghề nghiệp đã có những cơ sở chủ động đổi mới, tạo môi trường hỗ trợ khởi nghiệp cho học sinh, sinh viên như: Trường Cao đẳng công nghiệp Huế đã thành lập trung tâm hỗ trợ khởi nghiệp, tạo không gian cho giáo viên, học sinh, sinh viên sáng tạo, khởi nghiệp theo mô hình fablab, makerspace, creative lab và đã có một số sản phẩm sáng tạo do nhà trường sản xuất bán tại thị trường Huế như công nghệ in 3D từ bản vẽ, chè nấm linh chi và một số sản phẩm khác; Trường Cao đẳng công nghệ cao Hà Nội đã thành lập trung tâm giáo dục STEM hỗ trợ học sinh, sinh viên khởi nghiệp và tổ chức những hội thảo khoa học hỗ trợ học sinh, sinh viên khởi nghiệp sáng tạo... Tuy nhiên, số lượng các cơ sở giáo dục nghề nghiệp có các hoạt động hỗ trợ học sinh, sinh viên khởi nghiệp còn ít, cần thiết phải có một chương trình nhằm thúc đẩy hoạt động hỗ trợ học sinh, sinh viên các cơ sở giáo dục nghề nghiệp khởi nghiệp.
Thực hiện Quyết định số 1665/QĐ-TTg ngày 30/10/2017 của Thủ tướng Chính phủ về việc phê duyệt Đề án “Hỗ trợ học sinh, sinh viên khởi nghiệp đến năm 2025”, Bộ Lao động - Thương binh và Xã hội đã ban hành Kế hoạch triển khai Đề án “Hỗ trợ học sinh, sinh viên khởi nghiệp đến năm 2025” nhằm thúc đẩy tinh thần khởi nghiệp và tự tạo việc làm của học sinh, sinh viên; trang bị kiến thức, kỹ năng về khởi nghiệp giúp học sinh, sinh viên tự tin, chủ động, sáng tạo trong việc khởi nghiệp, chủ động tìm việc làm, tự tạo việc làm sau khi tốt nghiệp. Đồng thời nâng cao năng lực các cơ sở giáo dục nghề nghiệp về đào tạo, bồi dưỡng, rèn luyện học sinh, sinh viên; hỗ trợ học sinh, sinh viên khởi nghiệp và tự tạo việc làm; tạo môi trường thuận lợi hỗ trợ học sinh, sinh viên khởi nghiệp; tìm kiếm và giới thiệu các ý tưởng, dự án khởi nghiệp của học sinh, sinh viên để giới thiệu cho các nhà đầu tư; tăng cường xã hội hóa công tác hỗ trợ học sinh, sinh viên khởi nghiệp và tự tạo việc làm. Tổng kinh phí triển khai Đề án dự kiến là 118 tỷ 380 triệu đồng, trong đó kinh phí xã hội hóa dự kiến khoảng 50 tỷ đồng.
Việc triển khai Đề án sẽ tập trung vào 3 nhiệm vụ chính gồm: Đẩy mạnh thông tin, truyền thông; hỗ trợ đào tạo, tập huấn, bồi dưỡng kiến thức, kỹ năng khởi nghiệp và tạo môi trường hỗ trợ khởi nghiệp trong các cơ sở giáo dục nghề nghiệp và tìm kiếm ý tưởng sáng tạo của học sinh, sinh viên. Cụ thể, sẽ có 100% các cơ sở giáo dục nghề nghiệp triển khai thực hiện hỗ trợ khởi nghiệp cho học sinh, sinh viên; phấn đấu 12 triệu lượt học sinh, sinh viên các cơ sở giáo dục nghề nghiệp được tuyên truyền, giáo dục nâng cao nhận thức, tinh thần khởi nghiệp và tự tạo việc làm; tổ chức "Ngày hội khởi nghiệp" cho học sinh, sinh viên các cơ sở giáo dục nghề nghiệp: ít nhất 1 năm/1 lần; tổ chức hội nghị, hội thảo, diễn đàn giới thiệu ý tưởng, dự án khởi nghiệp của học sinh, sinh viên kết nối với các doanh nghiệp, các nhà đầu tư: ít nhất 1 hoạt động/1 năm. Bên cạnh đó, sẽ tổ chức 150 lớp tập huấn, bồi dưỡng kiến thức, kỹ năng về khởi nghiệp cho 7.500 lượt cán bộ, nhà giáo, người làm công tác hỗ trợ học sinh, sinh viên khởi nghiệp nhằm nâng cao năng lực và hình thành đội ngũ giáo viên giảng dạy khởi nghiệp, cán bộ làm công tác tư vấn, hỗ trợ học sinh, sinh viên khởi nghiệp; tổ chức 150 lớp đào tạo, tập huấn cung cấp kiến thức, kỹ năng cơ bản về khởi nghiệp cho 15.000 lượt học sinh, sinh viên các cơ sở giáo dục nghề nghiệp; 100% các trường cao đẳng, 50% các trường trung cấp thành lập tổ chuyên gia tư vấn, hỗ trợ khởi nghiệp cho học sinh, sinh viên; tổ chức các đoàn học tập trao đổi kinh nghiệm tại nước ngoài cho đội ngũ làm công tác hỗ trợ học sinh, sinh viên khởi nghiệp: ít nhất 03 đoàn. Ngoài ra, 70% các trường cao đẳng, trung cấp có ít nhất 05 ý tưởng, dự khởi nghiệp của học sinh, sinh viên được hỗ trợ đầu tư từ nguồn kinh phí phù hợp hoặc kết nối với các doanh nghiệp, các quỹ mạo hiểm; 50% các trường cao đẳng, trung cấp giáo dục nghề nghiệp hình thành các trung tâm hỗ trợ học sinh, sinh viên khởi nghiệp hoặc các câu lạc bộ khởi nghiệp theo lĩnh vực; phối hợp với các doanh nghiệp để hỗ trợ cơ sở vật chất, trang thiết bị cơ bản để hình thành các trung tâm, câu lạc bộ khởi nghiệp tại các cơ sở giáo dục nghề nghiệp; xây dựng hệ thống cơ sở dữ liệu quản lý, kết nối ý tưởng, dự án khởi nghiệp và tự tạo việc làm của học sinh, sinh viên nhằm kết nối với doanh nghiệp, nhà đầu tư.
Trước mắt trong năm 2019, Đề án tập trung vào việc tuyên truyền thúc đẩy tinh thần khởi nghiệp và tự tạo việc làm của học sinh, sinh viên; trang bị kiến thức, kỹ năng về khởi nghiệp giúp học sinh, sinh viên tự tin, chủ động, sáng tạo trong việc khởi nghiệp, chủ động tìm việc làm, tự tạo việc làm sau khi tốt nghiệp; nâng cao năng lực các cơ sở giáo dục nghề nghiệp về công tác đào tạo, bồi dưỡng, rèn luyện học sinh, sinh viên và hỗ trợ học sinh, sinh viên khởi nghiệp và tự tạo việc làm; thúc đẩy xây dựng trung tâm hỗ trợ học sinh, sinh viên khởi nghiệp, môi trường hỗ trợ học sinh, sinh viên khởi nghiệp trong các cơ sở giáo dục nghề nghiệp; tìm kiếm nguồn lực xã hội hóa, thu hút sự tham gia của các doanh nghiệp, các quỹ đầu tư, các nhà đầu tư và các tổ chức, cá nhân liên quan trong và ngoài nước vào công tác hỗ trợ học sinh, sinh viên khởi nghiệp.
Tại Lễ ký kết hợp tác triển khai Đề án “Hỗ trợ học sinh, sinh viên khởi nghiệp đến năm 2025”; phối hợp đào tạo nghề nghiệp và tạo việc làm cho học sinh, sinh viên, Tập đoàn Vingoup, Công ty Cổ phần Tập đoàn Trung Nguyên và Công ty Cổ phần BPO Mắt Bão cam kết đồng hành với Tổng cục Giáo dục nghề nghiệp triển khai các nội dung cụ thể của Đề án.
Hoàng Long
