Nghĩa trang liệt sĩ A1 là một địa điểm không thể bỏ qua của bất cứ du khách nào khi đặt chân đến Điện Biên. Nghĩa trang như một nhân chứng lịch sử nhắc nhở thế hệ trẻ hôm nay và mai sau luôn noi gương và ghi nhớ công ơn các Anh hùng, liệt sĩ đã hy sinh anh dũng làm nên chiến thắng Điện Biên Phủ.

Nghĩa trang liệt sĩ A1 được xây dựng năm 1958, bên con đường Võ Nguyên Giáp thuộc phường Mường Thanh, thành phố Điện Biên Phủ. Là một trong 3 nghĩa trang cấp quốc gia của tỉnh Điện Biên, được tu bổ và nâng cấp ngày 2/9/1993 thành công trình lịch sử văn hóa - một nghĩa trang công viên có diện tích hơn 32.000m².

Nơi đây có 644 ngôi mộ là những cán bộ, chiến sĩ quân đội đã hy sinh anh dũng trong chiến dịch Điện Biên Phủ. Hầu hết là các ngôi mộ vô danh, chỉ có 4 ngôi mộ có tên là các Anh hùng liệt sĩ: Tô Vĩnh Diện, Phan Đình Giót, Bế Văn Đàn, Trần Can.

Cổng chính nghĩa trang được thiết kế theo kiểu thành cổ, bên trên có lễ đài và gác chuông. Nhà tưởng niệm Nghĩa trang được xây dựng theo cấu trúc có hình dáng chữ A, trên cùng chính giữa đài tưởng niệm là ngôi sao lớn, bên dưới là 644 ngôi sao nhỏ tượng trưng cho 644 anh linh liệt sĩ đã hy sinh đang yên nghỉ nơi đây. Hai bên là hai bức phù điêu khắc nổi; bên trái là hình tượng hai người phụ nữ dân tộc Thái, Kinh và em bé đang nâng dải lụa; bên phải là hình tượng hai người lính mặc áo trấn thủ, đội mũ tai bèo.

Hằng năm, cứ vào dịp lễ, Tết; đặc biệt là Ngày kỷ niệm Chiến thắng Điện Biên Phủ (7/5) và dịp kỷ niệm Ngày Thương binh, Liệt sĩ (27/7) lại có rất nhiều người thân, đồng đội, cháu con của các liệt sĩ trở về đây, thắp nén tâm nhang thành kính trước anh linh của các Anh hùng, liệt sĩ… tại Nghĩa trang liệt sĩ A1.

Ông Nguyễn Văn Đọi, năm nay 75 tuổi, cựu chiến binh tỉnh Hải Dương tham gia chiến trường 81 ngày đêm chiến đấu tại Thành cổ Quảng Trị cho biết, trở lại đây sau 10 năm, thắp hương cho các chiến sĩ những thế hệ cha anh của mình, vì không biết sau này có được trở lại nữa hay không? Mỗi lần đến đây đều thấy nghĩa trang được nâng cấp tu bổ khang trang hơn, rộng rãi và to đẹp hơn. Thể hiện sự trân trọng của địa phương với các Anh hùng, liệt sĩ đã hy sinh vì mảnh đất này cũng như Tổ quốc chúng ta.

Thắp nén nhang thơm tưởng nhớ các Anh hùng, liệt sĩ đã hy sinh trên chiến trường Điện Biên Phủ, các cựu chiến binh đều bồi hồi xúc động khi được nhìn lại quá khứ, lịch sử vẻ vang mà các thế hệ cha anh đi trước đã hy sinh xương máu để mỗi chúng ta có được độc lập tự do hôm nay. Mỗi lần đến đây những người lính năm xưa lại nhớ đến Bác Hồ, nhớ đến Đại tướng Võ Nguyên Giáp, nhớ đến các Anh hùng, liệt sĩ đã hy sinh nằm lại ở chiến trường này.

“Chiến thắng lịch sử lừng lẫy năm châu chấn động địa cầu của quân và dân tộc ta mà chúng tôi chỉ được biết qua sách vở, lịch sử, nhưng lần đầu đến đây chứng kiến, gặp những nhân chứng sống lịch sử tại Nghĩa trang liệt sĩ A1 này, chúng tôi càng thấy tự hào về những gì mà thế hệ đi trước - những anh hùng Bế Văn Đàn, Phan Đình Giót… đã làm nên chiến thắng vẻ vang cho đất nước ta”, những cựu chiến binh phường Đông Hương, thành phố Thanh Hóa, tỉnh Thanh Hóa chia sẻ.

Không ít người đến với Nghĩa trang liệt sĩ A1 như đến với địa điểm du lịch tâm linh. "Ở nơi đây, mỗi lần tôi đặt chân đến, thắp một nén nhang cho vong linh các Anh hùng, liệt sĩ đều thấy lòng mình dội lên những cảm xúc khó tả. Cha ông ta đã làm nên chiến thắng Điện Biên Phủ. Chúng tôi luôn căn dặn thế hệ con cháu mình phải sống sao cho xứng đáng với sự hy sinh cao cả ấy", một cựu chiến binh tỉnh Thanh Hóa đến thắp hương ở nghĩa trang thổ lộ.

Từ khi được xây dựng đến nay, Nghĩa trang luôn được trông nom, chăm sóc, bảo vệ, hương khói quanh năm. Hằng ngày, Nghĩa trang liệt sĩ A1 mở cửa từ 7 giờ sáng đến 18 giờ tối để đón du khách trong nước và quốc tế viếng thăm.

Nghĩa trang liệt sĩ A1 ngày nay như một chứng nhân lịch sử nhắc nhở thế hệ trẻ hôm nay và mai sau luôn noi gương và ghi nhớ công ơn các Anh hùng liệt sĩ, truyền thống cách mạng của cha anh để phấn đấu lao động, học tập và rèn luyện mọi mặt xây dựng quê hương giàu đẹp.