Người lao động khi làm việc sẽ được quyền lợi gì?

V.V.Đ (32 tuổi, từng làm nhân viên marketing, ngụ tại Q.Tân Phú, TP.HCM) kể rằng mình cũng đã từng bị đuổi việc một cách vô cớ. Cụ thể, khoảng 2 năm trước, Đ. làm cho một công ty khởi nghiệp với vị trí marketing. Được một thời gian thì bỗng nhiên, giám đốc cho Đ. nghỉ việc bất ngờ chỉ với lý do muốn tái cơ cấu công ty và thay người mới.

Tuy nhiên, sau khi nghỉ Đ. không được hưởng bất cứ quyền lợi gì từ công ty cũng như các khoản phúc lợi khác. Sau khi kiểm tra lại, Đ. ngớ người vì chưa hoàn thiện hồ sơ và ký hợp đồng lao động với công ty dù đã làm việc trong thời gian dài. Điều này làm cho Đ. rơi vào tình trạng "đuối lý" và không đòi hỏi được quyền lợi khi có tranh chấp với công ty.

Dạ Thảo

Trường hợp của Đ. cũng không phải là ngoại lệ của những lao động trẻ hiện nay, thậm chí có một số bạn trẻ đã kiện công ty ra tòa để đòi quyền lợi khi bị đuổi việc vô cớ dù có ký kết hợp đồng lao động.

Trường hợp khác của bạn Đ.G. (23 tuổi, làm giáo viên, ngụ Đồng Nai) khi đang làm việc ở một trường cao đẳng tại Đồng Nai nhưng chỉ được trường lại ký hợp đồng thuê khoán, với nhiệm vụ thuê G. thực hiện công việc giáo viên kiêm nhiệm tại trường. Nhiệm vụ chính là thực hiện nhiệm vụ quản lý, công tác giáo vụ, công tác tuyển sinh, công tác giảng dạy theo sự phân công và thực hiện các nhiệm vụ khác theo sự phân công của cấp trên.

Tuy vậy, G. kể trong nội dung các hợp đồng thuê khoán nêu trên thể hiện rõ ràng đây là hợp đồng lao động. Mục đích là để trốn đóng bảo hiểm xã hội bắt buộc theo quy định của Luật Bảo hiểm xã hội, đồng thời có thể tránh việc nộp kinh phí công đoàn 2% của tiền lương cho G. theo quy định của luật Công đoàn. Đến khi xảy ra tranh chấp G. cũng không biết làm sao để giải quyết vấn đề.

Do đó, hiện nay rất nhiều bạn trẻ chưa biết hoặc chưa nắm vững những qui định về luật Lao động. Nhất là những sinh viên mới ra trường vừa tham gia vào thị trường lao động.

Luật sư Nguyễn Ngô Quang Nhật (Đoàn luật sư TP.HCM) cho biết theo quy định của Bộ luật Lao động quan hệ lao động là quan hệ xã hội phát sinh trong việc thuê mướn, sử dụng lao động, trả lương giữa người lao động và người sử dụng lao động, các tổ chức đại diện của các bên, cơ quan nhà nước có thẩm quyền. Quan hệ lao động bao gồm quan hệ lao động cá nhân và quan hệ lao động tập thể. Người làm việc không có quan hệ lao động là người làm việc không trên cơ sở thuê mướn bằng hợp đồng lao động.

Trong đó, người lao động được hưởng các quyền, lợi, nghĩa vụ mà luật đã qui định. Cụ thể, người lao động được tự do lựa chọn việc làm, nơi làm việc, nghề nghiệp, học nghề, nâng cao trình độ nghề nghiệp; không bị phân biệt đối xử, cưỡng bức lao động, quấy rối tình dục tại nơi làm việc.

Được hưởng lương phù hợp với trình độ, kỹ năng nghề trên cơ sở thỏa thuận với người sử dụng lao động; được bảo hộ lao động, làm việc trong điều kiện bảo đảm về an toàn, vệ sinh lao động; nghỉ theo chế độ, nghỉ hằng năm có hưởng lương và được hưởng phúc lợi tập thể.

Từ chối làm việc nếu có nguy cơ rõ ràng đe dọa trực tiếp đến tính mạng, sức khỏe trong quá trình thực hiện công việc; đơn phương chấm dứt hợp đồng lao động; đình công và các quyền khác theo quy định của pháp luật…

Khi xảy ra tranh chấp về lao động, thì phải làm sao?

Cũng theo luật sư Nhật, hiện nay luật cũng quy định công ty có quyền đuổi việc, áp dụng hình thức xử lý kỷ luật sa thải từ người sử dụng lao động và được áp dụng trong nhiều trường hợp dựa theo Điều 125 Bộ luật Lao động 2019.

"Tuy nhiên, trường hợp công ty (người sử dụng lao động) đuổi việc vô cớ (hình thức xử lý kỷ luật sa thải) nếu không đúng quy định nêu trên thì người lao động, cá nhân có thể khởi kiện công ty để yêu cầu tòa án giải quyết để bảo vệ quyền và lợi ích hợp pháp của mình. Khi có yêu cầu, cơ quan chuyên môn về lao động thuộc UBND là đầu mối tiếp nhận yêu cầu giải quyết tranh chấp lao động và có trách nhiệm phân loại, hướng dẫn, hỗ trợ, giúp đỡ các bên trong giải quyết tranh chấp lao động", luật sư Nhật cho biết.

Cũng theo luật sư Nhật, thời hạn yêu cầu tòa án giải quyết tranh chấp lao động cá nhân là 1 năm kể từ ngày phát hiện ra hành vi mà bên tranh chấp cho rằng quyền và lợi ích hợp pháp của mình bị vi phạm. Trường hợp người yêu cầu chứng minh được vì sự kiện bất khả kháng, trở ngại khách quan hoặc lý do khác theo quy định của pháp luật mà không thể yêu cầu đúng thời hạn quy định thì thời gian có sự kiện bất khả kháng, trở ngại khách quan hoặc lý do đó không tính vào thời hiệu yêu cầu giải quyết tranh chấp lao động cá nhân.

Dạ Thảo

THEO TNO