Phát biểu tại hội nghị, Bí thư Trung ương Đoàn, Chủ tịch Hội Liên hiệp Thanh niên Việt Nam Nguyễn Tường Lâm cho biết, dự thảo báo cáo được xây dựng nghiêm túc, khoa học, bám sát dự thảo Văn kiện Đại hội XIV của Đảng; kế thừa thành tựu nhiệm kỳ trước, đồng thời mở ra các định hướng đột phá nhằm phát huy vai trò tiên phong của Đoàn và thanh niên trên các lĩnh vực: Khoa học - công nghệ, chuyển đổi số; phát triển nhân lực chất lượng cao; đổi mới sáng tạo - khởi nghiệp; hội nhập quốc tế; xây dựng văn hóa và con người Việt Nam thời đại mới.

Theo anh Nguyễn Tường Lâm, nhiệm kỳ mới, Đoàn sẽ triển khai phong trào "Thanh niên tiên phong trong kỷ nguyên mới" với 5 nội hàm: Tiên phong học tập và phát triển khoa học - công nghệ; tiên phong thi đua làm giàu chính đáng; tiên phong hội nhập quốc tế; tiên phong tình nguyện vì cộng đồng; tiên phong tham gia bảo vệ Tổ quốc.

Trung ương Đoàn dự kiến triển khai chương trình phát triển toàn diện thanh niên Việt Nam, chú trọng bồi dưỡng trí tuệ, thể chất và tinh thần, giúp thanh niên hình thành năng lực thích ứng trong xã hội số, đồng thời giữ gìn bản sắc, giá trị truyền thống của dân tộc.

Tại hội nghị, phát huy trí tuệ, trách nhiệm, đoàn viên, thanh niên đã tập trung đánh giá toàn diện những đặc điểm, xu thế mới của thanh niên hiện nay; xác định những vấn đề trọng tâm của tình hình thanh thiếu nhi mà tổ chức Đoàn cần đặc biệt quan tâm trong nhiệm kỳ tới.

Hội nghị diễn ra theo hình thức trực tiếp và trực tuyến.

Từ góc độ của một nhà nghiên cứu trẻ và là thành viên Mạng lưới Trí thức trẻ Việt Nam toàn cầu, TS. Nguyễn Viết Hải, Trường Đại học Y Dược, Đại học Quốc gia Hà Nội cho rằng, dự thảo Báo cáo Chính trị Đại hội XIII có tầm nhìn tiến bộ, phản ánh đúng yêu cầu của kỷ nguyên số. Tuy nhiên, để bản dự thảo mạnh mẽ hơn, TS Hải cho rằng cần nhấn mạnh hơn nữa vấn đề sức khỏe tinh thần của trí thức trẻ, vai trò của trí thức trẻ trong phục vụ cộng đồng, đào tạo các nhà lãnh đạo khoa học trẻ và các cơ chế để thanh niên dám nghĩ, dám làm, dám đổi mới.

“Về mục tiêu, chỉ tiêu trọng tâm, dự thảo Báo cáo chính trị đã xác định rõ 3 mục tiêu tổng quát và hệ thống 15 chỉ tiêu cụ thể cho nhiệm kỳ 2026 - 2031. Tôi đánh giá cao tính kế thừa và sự định lượng hóa khá tốt, đặc biệt là việc lồng ghép các yếu tố đổi mới sáng tạo, chuyển đổi số, hội nhập quốc tế và phát triển bền vững. Tuy nhiên, tôi đề nghị xem xét bổ sung trong mục tiêu tổng quát thứ 2 về xây dựng thế hệ thanh niên “có tư duy số, văn hóa số và năng lực hội nhập số”, vì đây sẽ là tiêu chí mới của công dân Việt Nam trong thập kỷ tới”, TS Hải chia sẻ.

Đối với các chỉ tiêu liên quan đến lĩnh vực khoa học công nghệ và đổi mới sáng tạo thanh niên, TS Nguyễn Viết Hải đề nghị cần điều chỉnh để cụ thể hóa các chỉ tiêu hướng tới việc tạo ra các sản phẩm có giá trị thực sự, chẳng hạn đối với mục tiêu số 4 có 100.000 công trình thanh niên các cấp tham gia phát triển, ứng dụng khoa học công nghệ, đổi mới sáng tạo và chuyển đổi số vào phục vụ cộng đồng; chỉ tiêu số 8 có ít nhất 80% thanh thiếu nhi hoàn thành các chương trình nâng cao năng lực số, kỹ năng AI và sử dụng khoa học công nghệ do Đoàn, Hội, Đội tổ chức. Việc cụ thể hóa các chỉ tiêu về chuyển đổi số và sáng tạo trẻ sẽ giúp công tác Đoàn phản ánh đúng xu hướng phát triển của đất nước trong kỷ nguyên công nghiệp 4.0 và kinh tế tri thức.

Về những vấn đề trọng tâm của thanh thiếu nhi mà tổ chức Đoàn cần quan tâm trong nhiệm kỳ tới, TS Nguyễn Viết Hải cũng đề xuất 4 nhóm vấn đề nổi bật mà Trung ương Đoàn Thanh niên Cộng sản Hồ Chí Minh cần chú trọng. Theo TS Nguyễn Viết Hải, trong những năm gần đây, tình trạng stress, rối loạn tâm lý, trầm cảm và nghiện mạng xã hội trong thanh niên gia tăng nhanh chóng. Nhiều vụ việc đau lòng xảy ra liên tiếp đã gióng lên hồi chuông báo động về sức khỏe tinh thần của người trẻ. Dự thảo đã đề cập đến việc tư vấn, hỗ trợ sức khỏe tinh thần và kỹ năng xử lý áp lực cho học sinh, sinh viên, đây là hướng đi đúng.

Tuy nhiên, qua quan sát và làm việc với các nhóm thanh niên đặc thù, TS Hải nhận thấy sức khỏe tinh thần của du học sinh, nhà khoa học trẻ, bác sĩ trẻ, kỹ sư trẻ cũng đang ở mức báo động. Nhóm này thường phải chịu áp lực học tập, nghiên cứu, công bố quốc tế, hội nhập môi trường làm việc mới, áp lực tài chính và so sánh xã hội, nhưng lại chưa có hệ thống hỗ trợ phù hợp.

“Để đảm bảo tính bao trùm của chương trình, tôi kiến nghị bổ sung tại đoạn 1, tiểu mục 3.1, phần 3 của chương trình “Phát triển toàn diện thanh niên Việt Nam” nội dung “Mở rộng các hoạt động tư vấn, hỗ trợ sức khỏe tinh thần tới nhóm du học sinh, nhà khoa học trẻ và thanh niên có áp lực nghề nghiệp cao; xây dựng mô hình hỗ trợ sức khỏe tinh thần chuyên biệt cho các nhóm này.” Điều này sẽ giúp chăm lo đúng và trúng cho các nhóm thanh niên chịu áp lực lớn nhất, đồng thời đảm bảo tính toàn diện trong chăm lo thanh niên mà Đoàn hướng tới”, TS Nguyễn Viết Hải bày tỏ.

Từ yêu cầu của thực tiễn, các đại biểu đặt ra các câu hỏi đối với tổ chức Đoàn về vai trò tiên phong: Đoàn cần làm gì để khơi dậy khát vọng phát triển đất nước trong thanh niên, phát huy vai trò tiên phong trong thực hiện các mục tiêu phát triển đất nước đến năm 2030, 2045; tham gia chấn hưng văn hóa dân tộc trong kỷ nguyên số; bảo vệ nền tảng tư tưởng của Đảng và đấu tranh phản bác các quan điểm sai trái, thù địch; góp phần phòng ngừa, giảm tỷ lệ tội phạm trong thanh thiếu niên; mở rộng mặt trận đoàn kết, tập hợp thanh niên...

Những ý kiến tại hội nghị cho thấy kỳ vọng lớn của thanh niên vào một văn kiện Đại hội thực sự bắt nhịp với xu thế phát triển mới, từ chuyển đổi số, sáng tạo trẻ, đến chăm sóc sức khỏe cộng đồng và khởi nghiệp xanh... Các đề xuất đều hướng tới mục tiêu xây dựng môi trường để thanh niên học tập, cống hiến và trưởng thành toàn diện, khẳng định vai trò tiên phong của tuổi trẻ Việt Nam trong kỷ nguyên mới.

CTG