Thầy Vì Văn Liêm sinh ra và lớn lên tại bản Nà Vạc, xã Mường Lạn, một xã vùng sâu, vùng xa còn nhiều khó khăn của tỉnh Sơn La. Từ nhỏ, anh đã chứng kiến cuộc sống thiếu thốn, vất vả của đồng bào nơi đây. Nhiều người dân vì mưu sinh mà bỏ học giữa chừng, chữ nghĩa trở nên xa xỉ. Hình ảnh ấy đã khắc sâu vào tâm trí cậu bé Liêm, nuôi dưỡng trong anh ước mơ giản dị mà lớn lao: giúp người dân quê mình biết đọc, biết viết, biết làm chủ cuộc sống bằng tri thức.

Khi trưởng thành, với tình yêu quê hương và khát vọng cống hiến, anh quyết định theo con đường quân ngũ, trở thành người chiến sĩ Bộ đội Biên phòng. Và rồi, khi khoác lên mình màu áo xanh của Tổ quốc, anh vẫn mang theo trong tim một ước mơ chưa trọn – trở thành người thầy giáo của bản làng, người mang ánh sáng tri thức đến với đồng bào nơi biên cương. Với anh, “giữ vững biên giới là nhiệm vụ, còn giúp dân học chữ là trách nhiệm từ trái tim”.

Những ngày đầu mở lớp xóa mù chữ, thầy Liêm gặp không ít gian nan. Người dân còn e ngại, chưa hiểu hết ý nghĩa của việc học. Anh phải đến từng nhà vận động, kiên nhẫn thuyết phục bà con. Vì ban ngày mọi người phải đi nương, lớp học chỉ có thể tổ chức vào buổi tối. Dưới ánh đèn dầu leo lét, trong căn nhà nhỏ giữa bản, thầy trò quây quần bên nhau, từng con chữ được viết lên trong niềm vui giản dị. Học viên của lớp học đủ mọi lứa tuổi, có người mới ngoài hai mươi, có người đã hơn năm mươi, ai cũng háo hức được cầm bút, được học.

Không có bảng đen phấn trắng, không có thiết bị hỗ trợ, thầy Liêm đã sáng tạo trong cách dạy để bài học trở nên gần gũi, dễ hiểu. Anh dùng những vật dụng quen thuộc trong đời sống hằng ngày như gạo, bắp ngô, quả bí, cái cân để minh họa cho các phép tính. Khi dạy tiếng Việt, anh lấy ví dụ bằng những đồ vật thân quen như cái nồi, cái bát, con gà, cây ngô để bà con dễ nhớ, dễ liên tưởng. Có hôm, anh phải cầm tay từng người tập viết, uốn từng nét chữ, đọc đi đọc lại cho đến khi họ nhớ. Cứ thế, đêm này qua đêm khác, tiếng đánh vần vang lên giữa núi rừng Mường Lạn như những nốt nhạc của hy vọng.

Không chỉ dạy chữ, Đại úy Vì Văn Liêm còn cùng đồng đội tuyên truyền, hướng dẫn bà con biết cách làm ăn, áp dụng khoa học kỹ thuật vào sản xuất, xóa bỏ tập quán du canh du cư. Anh tích cực tham mưu củng cố hoạt động của Ban quản lý bản, vận động nhân dân chăm lo vệ sinh môi trường, đoàn kết phát triển kinh tế – xã hội, xây dựng đời sống văn hóa mới. Dưới sự giúp đỡ của anh và các đồng đội, nhiều hộ gia đình đã biết trồng trọt, chăn nuôi hiệu quả, đời sống dần ổn định hơn, trẻ em được đến trường, bà con mạnh dạn làm ăn, nói tiếng phổ thông tự tin hơn trước.

Với anh Liêm, mỗi buổi học không chỉ là thời gian truyền đạt tri thức, mà còn là cơ hội để sẻ chia, để gần gũi và hiểu hơn cuộc sống của người dân. Anh nói: “Khi nhìn thấy học viên biết viết tên mình, biết đọc những dòng chữ đầu tiên, tôi thấy mọi mệt nhọc đều tan biến.” Từ những lớp học giản dị ấy, nhiều học viên nay đã đọc thông, viết thạo, biết làm phép tính cơ bản, có người còn trở thành cán bộ bản, góp phần vào công cuộc xây dựng nông thôn mới nơi vùng biên giới.

Suốt hơn 13 năm công tác, Đại úy Vì Văn Liêm không chỉ hoàn thành xuất sắc nhiệm vụ của người chiến sĩ biên phòng, mà còn là tấm gương sáng trong phong trào thi đua yêu nước. Anh đã nhiều lần được khen thưởng bởi những thành tích nổi bật: năm 2021 được Chủ tịch UBND tỉnh Sơn La tặng Bằng khen vì thành tích trong công tác phòng chống dịch Covid-19; năm 2022 được Tỉnh đoàn Sơn La tuyên dương là Thanh niên tiên tiến làm theo lời Bác; năm 2023, 2024, 2025 tiếp tục nhận Bằng khen của Chủ tịch UBND tỉnh và Bộ đội Biên phòng vì những đóng góp xuất sắc trong phát triển kinh tế – xã hội, giữ vững an ninh quốc phòng. Nhưng với anh, phần thưởng quý giá nhất vẫn là niềm vui khi nhìn thấy ánh mắt rạng rỡ của những học viên cầm bút viết nên tên mình – một niềm hạnh phúc bình dị mà thiêng liêng.

Giữa núi rừng Mường Lạn, lớp học xóa mù chữ của thầy giáo quân hàm xanh vẫn sáng đèn mỗi tối. Tiếng đọc bài, tiếng cười nói của bà con hòa vào âm thanh của núi rừng, tạo nên bản nhạc ấm áp nơi biên cương Tổ quốc. Mỗi viên phấn, mỗi con chữ được viết ra đều mang theo tình yêu thương và trách nhiệm của người lính với nhân dân.

Thầy giáo, Đại úy Vì Văn Liêm chính là hình ảnh đẹp của người chiến sĩ Bộ đội Biên phòng thời bình: vừa chắc tay súng canh giữ biên cương, vừa kiên nhẫn gieo chữ, mang tri thức đến từng mái nhà vùng cao. Anh là minh chứng sống động cho tinh thần “vì nhân dân quên mình”, cho lòng tận tụy và sự cống hiến thầm lặng của những người lính đang ngày đêm bảo vệ và dựng xây Tổ quốc.

NA