Ỳ ạch giải ngân
Bộ KHĐT nhìn nhận, nhiều năm qua nguồn vốn ODA đều rơi vào tình trạng chung là giải ngân chậm với tỉ lệ thấp, có năm xuống thấp dưới 50%. Năm tháng đầu năm 2012, VN giải ngân được vỏn vẹn 530 triệu USD. Nguyên nhân được cho là thiếu vốn đối ứng, chậm giải phóng mặt bằng, thủ thục pháp lý rườm rà, chưa kể hạn chế trong quản lý vốn của nhiều địa phương. Theo Bộ trưởng Bùi Quang Vinh, năm 2011 bộ đã ráo riết chủ động làm việc với những đối tác như Ngân hàng Thế giới (WB), Ngân hàng Phát triển Châu Á (ADB) và sứ quán của các nước để rà soát từng dự án, lọc ra các dự án chậm tiến độ. Giải ngân ODA nhờ vậy mà nhích lên được hơn 3,6 tỉ USD – cao hơn so với mức giải ngân trung bình 3 tỉ USD mỗi năm.
|
|
.jpg)
Cũng theo Bộ KHĐT, tỉ lệ giải ngân vốn ODA các nước thường cao hơn VN vì chủ yếu áp dụng mô hình hợp tác đầu tư PPP (nhà nước – tư nhân) nhằm tạo điều kiện phần nào cho DN sử dụng hiệu quả nguồn vốn viện trợ chính thức. Tuy nhiên, để tạo điều kiện nhiều hơn cho DN tư nhân tiếp cận nguồn vốn, cũng như kỳ vọng cải thiện tốc độ giải ngân vốn ODA, Bộ KHĐT đang xem xét cơ chế cho phép DN tư nhân tiếp cận vốn thay vì đơn thuần các DN nhà nước như trước đây. Đây là nội dung quan trọng trong việc soạn thảo nghị định sửa đổi về phân cấp và quản lý vốn ODA (Nghị định 131). Quyết định này khiến không ít DN tư nhân đang “khát” vốn khấp khởi với hi vọng tiếp cận được nguồn vay lãi suất thấp, hạn vay lâu dài.
Cơ hội mới cho DN?
Xung quanh nội dung này, một số chuyên gia kinh tế tỏ ý đồng tình, thậm chí cho rằng khối DN tư nhân lẽ ra phải được tiếp cận vốn này từ lâu. TS Nguyễn Quang A cho biết: “Nhu cầu phát triển đất nước rất lớn, thế nhưng một nguồn vốn giá rẻ tương đối bị lãng phí vì những trì trệ nội tại, cả ở phía chính sách và đơn vị tiếp nhận vốn. Ở Việt Nam, trước đây do thiếu tin tưởng vào khối DN tư nhân, lại sợ “chệch” hướng nên Chính phủ chưa cho phép giải ngân ODA vào khối này”. Quan điểm này dường như nói đúng “tim đen” của không ít DN tư nhân đang đau đầu về vốn, mong muốn được vay vốn với lãi suất ưu đãi hơn rất nhiều so với lãi suất hiện hành, chưa kể hạn vay lâu dài. Việc sử dụng vốn của DN tư nhân linh hoạt hơn, nguồn nhân sự dồi dào hơn về năng lực, theo đó điều khiển nguồn vốn hiệu quả hơn so với khối DN nhà nước.
Tuy nhiên, nhiều ý kiến cũng cho rằng DN tư nhân chỉ sử dụng vốn hiệu quả với đồng tiền của chính họ, còn khi sử dụng “tiền chùa” thì câu chuyện về vốn sẽ khác. Nhiều lo ngại về việc DN tư nhân sẽ “thu vén” lợi ích cá nhân thay vì mang lợi về cho Nhà nước. Chưa kể trong bối cảnh nguồn vốn thì có hạn mà DN tư nhân mọc lên như nấm, việc đồng tiền “chảy” về tay từng DN thực sự sẽ là một quá trình dài và mang tính “cạnh tranh” trong việc hưởng vốn. Theo TS Lê Đăng Doanh, để DN tư nhân tiếp cận đúng nguồn vốn và sử dụng hiệu quả số vốn này, Bộ KHĐT cần công khai, minh bạch thông tin vốn với những DN có khả năng tham gia thực hiện. “Các khâu từ thẩm định, giới thiệu quảng bá đến lựa chọn DN tham gia cần có bộ phận chuyên trách. Các bộ, ngành cũng cần có khung pháp lý rõ ràng và DN tư nhân phải chứng minh điều kiện tài chính rõ để làm cơ sở tiếp cận vốn” – ông Doanh cho hay.
Theo Lao Động
