Anh Nguyễn Minh Triết – Bí thư T.Ư Đoàn, Chủ tịch T.Ư Hội Sinh viên Việt Nam, Trưởng Ban Chỉ đạo Chiến dịch Thanh niên tình nguyện Hè 2025 đã chia sẻ với Tiền Phong về hoạt động tình nguyện hỗ trợ vận hành mô hình chính quyền địa phương 2 cấp.

Nâng cao năng lực số cho người dân

- Thưa anh, nhìn lại một tháng cao điểm vừa qua, đâu là những điểm nhấn, dấu ấn nổi bật nhất thể hiện vai trò của thanh niên trong việc hỗ trợ vận hành mô hình chính quyền địa phương 2 cấp?

Tinh thần xung kích, tình nguyện của tuổi trẻ đã được thể hiện rõ nét và mang lại hiệu quả thiết thực trong đợt cao điểm hỗ trợ vận hành mô hình chính quyền mới. Dưới sự chỉ đạo của Bộ Chính trị, Ban Bí thư và sự phối hợp của các cấp, ngành, lực lượng thanh niên, sinh viên tình nguyện đã thực sự trở thành cầu nối vững chắc giữa Nhà nước và Nhân dân.

Điểm nhấn đầu tiên là vai trò hỗ trợ trực tiếp tại các trung tâm hành chính công. Các tình nguyện viên tham gia phân luồng, hướng dẫn người dân làm các thủ tục hành chính, đặc biệt là những thủ tục liên quan đến thay đổi sau sáp nhập địa giới.

Sự có mặt của các bạn trẻ đã giúp giảm tải áp lực đáng kể cho cán bộ công chức và tạo ra một không khí thân thiện, gần gũi, giúp người dân bớt lúng túng, lo lắng.

Thứ hai, với lợi thế về sự nhạy bén công nghệ, thanh niên, sinh viên đã trở thành những “trợ lý số” đắc lực, đưa công nghệ đến gần hơn với người dân. Đây cũng là một trong những nhiệm vụ trọng tâm của đợt cao điểm tình nguyện này.

Các đội hình “Bình dân học vụ số” và “Tổ công nghệ số cộng đồng” đã được triển khai rộng khắp, đến từng thôn, bản, gõ cửa từng nhà để hướng dẫn người dân cài đặt và sử dụng ứng dụng VNeID, tài khoản định danh điện tử, thực hiện các dịch vụ công trực tuyến. Nhiều nơi, các bạn còn sáng tạo ra các mô hình như “trợ lý ảo chatbot”, làm video hướng dẫn để hỗ trợ người dân từ xa.

Đặc biệt, tại các địa bàn trọng điểm, vùng sâu, vùng xa, vùng đồng bào dân tộc thiểu số, tình nguyện viên không chỉ phát huy khả năng song ngữ là tiếng phổ thông và tiếng đồng bào, còn kiên nhẫn "cầm tay chỉ việc", giúp bà con làm quen với các thao tác trên điện thoại thông minh. Những việc làm tuy nhỏ nhưng đã góp phần quan trọng vào việc nâng cao năng lực số cho người dân, thu hẹp khoảng cách số giữa các vùng miền.

Các đồng chí trong Ban Bí thư T.Ư Đoàn kiểm tra, thăm đội hình thanh niên tình nguyện hỗ trợ vận hành mô hình chính quyền địa phương 2 cấp tại cơ sở.
Anh Bùi Quang Huy - Bí thư thứ nhất T.Ư Đoàn xem sổ tay làm việc của Đoàn xã Ia Pnôn (tỉnh Gia Lai); anh Nguyễn Minh Triết trao đổi với tình nguyện viên làm nhiệm vụ tại xã Bát Xát (tỉnh Lào Cai); chị Nguyễn Phạm Duy Trang thăm, động viên các tình nguyện viên làm nhiệm vụ tại xã Đông Thành (tỉnh Tây Ninh).

Giải đáp “bài toán” thực tiễn

- Trong quá trình triển khai hỗ trợ, thực tiễn đã đặt ra nhiều "bài toán", thách thức cho cả lực lượng tình nguyện viên và tổ chức Đoàn. Tổ chức Đoàn và các đội hình đã làm gì để giải những “bài toán” này, thưa anh?

Bên cạnh những kết quả đáng ghi nhận, quá trình triển khai đã đặt ra không ít “bài toán” và thách thức đòi hỏi sự thích ứng nhanh nhạy từ tổ chức Đoàn và lực lượng tình nguyện.

Ở nhiều địa bàn, nhất là vùng sâu, vùng xa, biên giới, điều kiện hạ tầng công nghệ thông tin và trang thiết bị phục vụ chuyển đổi số còn hạn chế. Tại nhiều bộ phận một cửa và trung tâm hành chính công, nhất là giai đoạn đầu sau sáp nhập, lượng người dân đến giao dịch lớn và nhu cầu đa dạng. Điều này đòi hỏi tình nguyện viên phải nhanh hiểu việc và thành thạo kỹ năng để hỗ trợ hiệu quả, quen với cường độ cao.

Về phía tổ chức Đoàn, yêu cầu đặt ra là quy mô và sự đồng bộ, khi điều phối lực lượng lớn với hơn 11.900 đội hình trên cả nước. Công tác chỉ đạo phải nhịp nhàng thống nhất, thông tin xuyên suốt và hoạt động đồng bộ từ Trung ương đến cơ sở.

Đặc biệt, một yêu cầu cốt lõi là phải đảm bảo mỗi tình nguyện viên đều nắm rõ quy trình, phạm vi hỗ trợ của mình, tuyệt đối không làm thay công việc chuyên môn của cán bộ. Việc này đòi hỏi công tác tập huấn phải kỹ lưỡng và có sự giám sát, điều phối sát sao.

Để kịp thời đáp ứng yêu cầu từ thực tiễn, công tác tập huấn đã được các cấp bộ Đoàn quan tâm, phối hợp triển khai với nhiều hình thức để bổ sung kiến thức, kỹ năng liên quan đến thủ tục hành chính và công nghệ cho lực lượng tình nguyện viên.

Quan trọng hơn cả, tổ chức Đoàn các cấp và các đội hình đã phát huy cao độ tinh thần chủ động, linh hoạt thích ứng để phù hợp với điều kiện, nhu cầu thực tiễn của từng địa phương. Thay vì chờ đợi một “công thức” chung, mỗi nơi đã tự tìm ra lời giải cho “bài toán” của riêng mình.

Tiêu biểu tại Hà Tĩnh, Tỉnh Đoàn đã triển khai mô hình “Một giờ làm quen việc”, giúp các bạn tình nguyện viên nhanh chóng nắm bắt được các đầu việc, quy trình cơ bản trước khi chính thức bắt tay vào hỗ trợ.

Tại Nghệ An, Quảng Ninh đã bố trí đội hình lưu động tiếp cận vùng sâu, vùng xa. Đà Nẵng, có mô hình “Tổ trợ giúp cộng đồng” được thành lập, công khai số điện thoại để người dân có thể liên hệ trực tiếp và được hỗ trợ tận nhà.

Chính sự chủ động, linh hoạt và bám sát thực tiễn này đã giúp các hoạt động hỗ trợ đi vào chiều sâu, giải quyết được những khó khăn cụ thể và mang lại hiệu quả thiết thực, được cả chính quyền và người dân ghi nhận.

Lan tỏa văn hóa, kỹ năng số

- Tại những địa bàn mà bộ máy chính quyền 2 cấp đã vận hành ổn định, T.Ư Đoàn có định hướng, điều phối thế nào với hoạt động và lực lượng tình nguyện hỗ trợ, thưa anh?

Chúng tôi xác định phải có sự chuyển dịch về chất và có thể tham gia hỗ trợ các nghiệp vụ chuyên sâu hơn của các đội hình tình nguyện, khi việc hỗ trợ trực tiếp tại các trung tâm hành chính công đã dần đi vào ổn định. Cụ thể, việc hỗ trợ sẽ tập trung theo một số hướng chính.

Thứ nhất, thay vì chỉ “cầm tay chỉ việc” hướng dẫn từng thủ tục, các đội hình sẽ chuyển trọng tâm sang đào tạo, bồi dưỡng để chính người dân có thể tự mình thực hiện và hướng dẫn lại cho người khác. Các “Tổ công nghệ số cộng đồng” sẽ được củng cố và nâng cao chất lượng, không chỉ là nơi hướng dẫn kỹ thuật mà còn là nơi lan tỏa văn hóa số. Chúng tôi khuyến khích các mô hình đưa hoạt động về gần dân hơn nữa, ngay tại các nhà văn hóa, điểm sinh hoạt khu dân cư.

Thứ hai, khi người dân đã quen với dịch vụ công trực tuyến, thanh niên, sinh viên sẽ tiếp tục tiên phong trong việc hỗ trợ người dân ứng dụng công nghệ số cần thiết phục vụ đời sống sinh hoạt; cũng như kiến thức về an toàn thông tin, bảo vệ dữ liệu cá nhân trên không gian mạng.

Thứ ba, T.Ư Đoàn tăng cường các buổi giao ban trực tuyến hằng tuần với tỉnh, thành Đoàn để cập nhật tình hình, kịp thời điều chỉnh, luân chuyển hoặc tăng cường lực lượng cho những địa bàn còn khó khăn, bảo đảm nguyên tắc không để nơi nào bị bỏ lại phía sau trong tiến trình chuyển đổi số, đúng tinh thần chỉ đạo của Bộ Chính trị, Ban Bí thư T.Ư Đảng.

Xây dựng lực lượng tại chỗ

- Để hoạt động này không chỉ là một chiến dịch cao điểm mà trở thành một cơ chế hỗ trợ bền vững, theo anh, đâu là những giải pháp then chốt mà tổ chức Đoàn cần triển khai trong thời gian tới?

Chúng tôi xác định trọng tâm trong thời gian tới là xây dựng và phát huy lực lượng thanh niên tại chỗ. Đây là những đoàn viên, hội viên, thanh niên, sinh viên đang sinh sống, học tập, làm việc ngay trên địa bàn; am hiểu điều kiện, phong tục, tập quán của người dân; có thể duy trì hỗ trợ thường xuyên, không bị gián đoạn khi lực lượng sinh viên, học sinh tình nguyện quay lại trường học hoặc chuyển sang công việc mới.

Tổ chức Đoàn sẽ phối hợp với chính quyền địa phương tuyển chọn, bồi dưỡng và kiện toàn các “Tổ công nghệ số cộng đồng” ngay tại thôn, bản, tổ dân phố, cơ quan, đơn vị.

Lực lượng này sẽ được tập huấn định kỳ về kỹ năng số, dịch vụ công trực tuyến, an toàn thông tin, kỹ năng giao tiếp cộng đồng và xử lý tình huống, bảo đảm có thể thay thế hoặc bổ sung ngay khi lực lượng tăng cường từ bên ngoài rút về.

Đồng thời, cần chuẩn hóa bộ tiêu chuẩn năng lực cho tình nguyện viên tại chỗ, tạo cơ sở để đào tạo đồng bộ và duy trì chất lượng hỗ trợ.

Đoàn viên thanh niên hỗ trợ người dân thực hiện thủ tục hành chính tại trung tâm phục vụ hành chính công và tại thôn bản. Ảnh: Xuân Tùng, Nhật Huy, Hoàng Lam, Thành Đạt

- Thưa anh, từ hoạt động hỗ trợ vận hành mô hình chính quyền địa phương 2 cấp, chúng ta có thể rút ra những bài học kinh nghiệm gì trong việc phát huy vai trò của thanh niên tham gia vào quá trình cải cách hành chính và xây dựng chính quyền số ở nước ta hiện nay?.

Qua hơn một tháng triển khai, chúng tôi rút ra một số bài học kinh nghiệm rất đáng quý trong việc phát huy vai trò của thanh niên, sinh viên tham gia cải cách hành chính và xây dựng chính quyền số.

Trước tiên khi được Đảng, Nhà nước tin tưởng giao nhiệm vụ, tổ chức Đoàn có sự chuẩn bị bài bản và đoàn viên, thanh niên, sinh viên được tập huấn đầy đủ, lực lượng trẻ hoàn toàn có thể đảm nhận những phần việc khó, đòi hỏi kỹ năng công nghệ và khả năng làm việc trực tiếp với người dân.

Hoạt động này khẳng định thanh niên, sinh viên không chỉ là lực lượng hỗ trợ mà còn là tác nhân thúc đẩy chuyển đổi số từ cơ sở, đóng vai trò cầu nối giữa chính quyền và Nhân dân.

- Xin trân trọng cảm ơn anh!

Theo TP