Dự kiến Luật Thủ đô sẽ được Quốc hội xem xét thông qua tại Kỳ họp thứ 4, nhằm tạo cơ sở pháp lý và điều kiện thuận lợi hơn cho việc xây dựng, phát triển, quản lý và bảo vệ Thủ đô.

Sau buổi thảo luận tổ, sáng 5/11, Quốc hội tiếp tục cho ý kiến về dự án Luật này tại hội trường. Ý kiến của các đại biểu đoàn Hà Nội đều bày tỏ sự nhất trí với các quy định đặc thù của dự án Luật về các vấn đề như cơ chế tài chính, quản lý nhập cư, bảo vệ môi trường, đảm bảo an toàn giao thông…

Theo đại biểu Đào Trọng Thi, “chính sách đặc thù không phải vì đây là thành phố trực thuộc Trung ương, một đô thị đặc biệt hay là một trung tâm văn hóa, khoa học, kinh tế lớn của cả nước mà chính vì đây là trung tâm chính trị, hành chính quốc gia của cả nước…, là nơi có các cơ quan ngoại giao, các cơ quan đại diện của nước ngoài và các tổ chức quốc tế. Ở đây cũng diễn ra các sự kiện, các hoạt động quan trọng tầm cỡ quốc gia và quốc tế.”

Bởi vậy, Nhà nước và các bộ, ngành, địa phương, nhân dân cả nước cũng có  trách nhiệm tạo điều kiện cho Thủ đô thực hiện tốt trọng trách của mình thông qua các chính sách ưu tiên.

“Những chính sách ưu tiên phải được xem như là sự tự nguyện, gương mẫu của chính nhân dân Thủ đô và sự chung vai gánh vác của nhân dân cả nước trong việc chăm lo cho Thủ đô phát triển, phục vụ sự nghiệp chung”, đại biểu nói.

Ông Đào Trọng Thi nhấn mạnh, có thể một số cơ chế, chính sách đặc thù dành cho Thủ đô cũng cần cho các địa phương khác, đặc biệt là các thành phố trực thuộc Trung ương, nhưng với Thủ đô thì đòi hỏi quyết liệt hơn, yêu cầu chặt chẽ hơn và với các định mức, chuẩn mực cao hơn để ngang tầm với vị thế và vai trò đặc biệt.

Ý kiến này nhận được sự đồng tình của nhiều đại biểu Quốc hội.

Đi vào những nội dung cụ thể, đại biểu Đào Trọng Thi ủng hộ việc quy định chặt chẽ hơn điều kiện nhập cư vào khu vực nội thành Thủ đô (có chỗ ở ổn định 3 năm tại địa điểm đăng ký nhập hộ khẩu, diện tích nhà ở, thuê là phải đạt trên 5m2/đầu người). Quy định như vậy sẽ đảm bảo mức sống, tiêu chuẩn văn minh đô thị cao hơn cho khu vực nội thành.

Đại biểu Nguyễn Đức Chung (Giám đốc Công an TP Hà Nội) dẫn những số liệu cụ thể về sức ép lên hạ tầng, an ninh trật tự trong khu vực nội thành do dân số đang quá tải. Tính đến tháng 3/2012, toàn TP Hà Nội có hơn 1,8 triệu hộ với 7,1 triệu nhân khẩu, trong đó số dân tạm trú là gần 1 triệu người. Theo quy hoạch, dự kiến đến năm 2030, dân số Hà Nội từ 9 - 10 triệu nhưng với tốc độ như hiện nay, đến năm 2020, dân số Hà Nội đã là 13 - 14 triệu. Mật độ dân số tại quận  Đống Đa là 37.000 người/km2, quận Hai Bà Trưng là 30.000 người/km2.

Do đó, quy định chặt chẽ hơn điều kiện nhập cư vào khu vực nội thành là rất cần thiết.

Đại diện cho cử tri TP Hồ Chí Minh, đại biểu Huỳnh Thành Lập đồng tình với việc quy định chặt chẽ hơn điều kiện nhập cư vào khu vực nội thành Thủ đô.

Ông Huỳnh Thành Lập và nhiều đại biểu khác cũng nhất trí quy định mức thu phí xử phạt vi phạm hành chính ở khu vực nội thành, các vi phạm trong lĩnh vực văn hóa, đất đai và xây dựng cao hơn không quá 2 lần quy định chung. Lý do là thu nhập của cư dân cao hơn các địa phương khác, đồng thời cư dân Thủ đô càng phải có ý thức tôn trọng quy tắc của đô thị, cần có những chế tài nghiêm khắc, đủ sức răn đe hành vi vi phạm.

Về cơ chế tài chính, nhiều đại biểu nhất trí chính sách ưu tiên ngân sách nhà nước để phân bổ cho Thủ đô, đáp ứng yêu cầu xây dựng, phát triển Thủ đô văn minh, hiện đại.

Đồng thời, cần thiết quy định cho phép Thủ đô sử dụng các khoản thu ngân sách Trung ương vượt dự toán, trừ những khoản vượt thu nhưng không phát sinh trên địa bàn Thủ đô và cũng không phải do Thủ đô được giao, được quản lý.

Bên cạnh đó, cũng còn những ý kiến cho rằng việc chỉnh sửa, bổ sung dự  thảo Luật Thủ đô chưa làm rõ được những cơ  chế đặc thù về dân cư, giao thông…

Tuy nhiên, đại biểu Dương Trung Quốc (đoàn Đồng Nai) cho rằng “đòi hỏi sự hoàn thiện của Luật, cầu toàn là khó trong điều kiện xây dựng luật ở nước ta, khi mỗi bộ luật có đời sống 5-7 năm là phải thay đổi, điều chỉnh, để có một bộ luật đầy đủ cần thời gian lâu dài nữa”.

Với quan điểm đó, đại biểu ủng hộ thông qua Luật trên cơ sở tiếp thu những đóng góp của đại biểu Quốc hội, đồng thời đề nghị Chính phủ sớm xây dựng Luật Đô thị trình Quốc hội thông qua, trong đó chú trọng tới nội dung về chính quyền đô thị, để đảm bảo nền tảng vững chắc cho Luật Thủ đô.

Với góc nhìn của một nhà sử học, đại biểu Dương Trung Quốc lưu ý về mặt văn hóa, Hà Nội cần không chỉ lưu ý tới “vùng lõi Thăng Long” mà cần quan tâm tới cả vùng văn hóa “Núi Tản- Sơn Tây”, vốn gắn liền với kinh đô Thăng Long xưa và cả vùng Bắc Bộ.