Nền tảng cho một Hiến pháp dân chủ

(CTG) Ngày 02/01/2013, Ủy ban Dự thảo sửa đổi Hiến pháp năm 1992 đã chính thức công bố Dự thảo sửa đổi Hiến pháp năm 1992 trên các phương tiện thông tin đại chúng để lấy ý kiến rộng rãi của các tầng lớp nhân dân. Đây là đợt sinh hoạt chính trị sâu rộng và quan trọng, nhằm phát huy quyền làm chủ, huy động trí tuệ, tâm huyết, tạo sự đồng thuận của toàn dân, thể hiện ý chí, nguyện vọng của nhân dân trong việc sửa đổi Hiến pháp năm 1992. Đồng thời, nâng cao nhận thức và trách nhiệm của mỗi cá nhân, cơ quan, tổ


Cách đây 67 năm, khi nước Việt Nam dân chủ cộng hòa vừa mới ra đời, trong phiên họp đầu tiên của Chính phủ vào ngày 3/9/1945, Chủ tịch Hồ Chí Minh đã xác định một trong những nhiệm vụ cấp bách của Chính phủ là phải xây dựng cho được một bản Hiến pháp dân chủ. Tháng 11/1945, bản Dự án Hiến pháp của nước Việt Nam dân chủ cộng hòa đã được Chính phủ soạn thảo và được công bố để lấy ý kiến các chính giới. Ngày 2/3/1946, tại kỳ họp thứ nhất Quốc Hội khóa I, Quốc Hội đã bầu ra Ban Dự thảo Hiến pháp với nhiệm vụ tiếp tục nghiên cứu Dự thảo Hiến pháp để phiên họp sau đem trình trước Ban Thường trực để ban Ban Thường trực trình Quốc hội. Tại kỳ họp thứ hai Quốc hội khóa I, lần đầu tiên Quốc hội Việt Nam thực hiện quyền lập hiến. Từ ngày 2/11/1946, Quốc hội bắt đầu thảo luận về Dự án Hiến pháp và đến ngày 9/11/1946, Quốc hội đã biểu quyết thông qua Hiến pháp của nước Việt Nam dân chủ cộng hòa- Hiến pháp dân chủ đầu tiên của đất nước với điều 1 được ghi rõ: “Nước Việt Nam là một nước dân chủ cộng hòa. Tất cả quyền bính trong nước là của toàn thể nhân dân Việt Nam, không phân biệt nòi giống, gái trai, giàu nghèo, giai cấp, tôn giáo”.

Trong lịch sử lập hiến của dân tộc, việc lấy ý kiến nhân dân luôn được xem là nền tảng, cốt lỏi để có bản Hiến pháp dân chủ, thể hiện ý chí, nguyện vọng của toàn dân. 67 năm đã đi qua, từ Hiến pháp năm 1946, qua 3 lần sửa đổi, bổ sung, nước ta đã có Hiến pháp năm 1959, Hiến pháp năm 1980 và Hiến pháp năm 1992. Mỗi bản Hiến pháp đều ghi nhận những thành quả cách mạng to lớn mà nhân dân Việt Nam đã đạt được, tạo nền tảng vững chắc cho sự ổn định và phát triển đất nước. Mỗi lần sửa đổi, bổ sung Hiến pháp là một lần tạo ra định hướng mới, động lực mới cho toàn dân để đưa đất nước tiến lên một tầm cao mới. 20 năm thực hiện Hiến pháp năm 1992 với những thành tựu to lớn, có ý nghĩa lịch sử, đến nay, Hiến pháp cần tiếp tục sửa đổi cho phù hợp hơn với tình hình của đất nước trong bối cảnh quốc tế có nhiều chuyển biến sâu sắc, phù hợp với mục tiêu, định hướng phát triển toàn diện, bền vững, xây dựng nước Việt Nam dân giàu, nước mạnh, dân chủ, công bằng, văn minh. 

Theo Nghị quyết số 38 ngày 23/11/2012 của Quốc hội, ngày 2/1/2013, Ủy ban Dự thảo sửa đổi Hiến pháp năm 1992 đã chính thức công bố Dự thảo sửa đổi Hiến pháp năm 1992 trên các phương tiện thông tin đại chúng để lấy ý kiến rộng rãi của các tầng lớp nhân dân. Bản Dự thảo Hiến pháp sau khi sửa đổi, bổ sung có 11 chương, 124 điều. So với Hiến pháp năm 1992 (sửa đổi, bổ sung năm 2001) giảm 1 chương, 23 điều. Trong đó, có 1 chương mới hoàn toàn về Hội đồng Hiến pháp, Hội đồng bầu cử quốc gia và Kiểm toán nhà nước. Trong số 124 điều của dự thảo Hiến pháp mới có tới 11 điều mới, 102 điều sửa đổi bổ sung. Điều này cho thấy việc sửa đổi Hiến pháp lần này khá toàn diện, nhiều quy định đã được sửa đổi, bổ sung cho đầy đủ và chặt chẽ hơn. Có thể khẳng định rằng, Dự thảo sửa đổi Hiến pháp năm 1992 đã có sự kế thừa những giá trị khoa học về nội dung và kỹ thuật lập hiến trong các bản Hiến pháp 1946, 1959, 1980 và 1992, đồng thời cũng đã thể chế hóa kịp thời Cương lĩnh xây dựng đất nước trong thời kỳ quá độ lên chủ nghĩa xã hội (bổ sung, phát triển năm 2011) và Nghị quyết Đại hội XI của Đảng. Dự thảo sửa đổi Hiến pháp năm 1992 còn làm rõ mối quan hệ giữa Hiến pháp với các cam kết và các điều ước quốc tế mà Việt Nam là thành viên, đặc biệt là trong trường hợp các điều ước quốc tế trái với quy định của Hiến pháp Việt Nam.

Ngày 3/12/2012, Chủ tịch nước Trương Tấn Sang đã ký Lệnh số 32 công bố Nghị quyết tổ chức lấy ý kiến nhân dân về Dự thảo sửa đổi Hiến pháp năm 1992. Trên tinh thần của Nghị quyết, việc lấy ý kiến nhân dân về việc sửa đổi Hiến pháp năm 1992 là một bước quan trọng, nhằm tập hợp trí tuệ sâu rộng trong toàn dân, góp phần làm cho bản Hiến pháp phản ánh đầy đủ ý chí, nguyện vọng của nhân dân. Đây là công việc hệ trọng cần sự tham gia của mọi công dân Việt Nam đang sinh sống và làm việc trong nước cũng như công dân Việt Nam ở nước ngoài. Tổ chức lấy ý kiến nhân dân cần triển khai đồng bộ, khoa học, hiệu quả, nhất là công tác giáo dục, truyền thông đóng vai trò quan trọng để thu hút sự tham gia của nhân dân, làm cho nhân dân hiểu và đóng góp một cách thiết thực. 

Để thật sự huy động được trí tuệ, tâm huyết của các tầng lớp nhân dân, tạo sự đồng thuận và thể hiện ý chí, nguyện vọng của nhân dân trong việc sửa đổi Hiến pháp năm 1992, bên cạnh việc tổ chức lấy ý kiến dưới nhiều hình thức thích hợp, tiến hành rộng rãi, công khai, kêu gọi, động viên người dân tích cực, tâm huyết với việc góp ý, cần phải nâng cao trách nhiệm của các cơ quan thông tấn, báo chí trong việc tuyên truyền, vận động nhân dân tham gia đóng góp ý kiến và phản ánh trung thực, kịp thời ý kiến của nhân dân. Bên cạnh đó, cần có những thể chế cụ thể, có hiệu quả để bảo đảm mọi ý kiến đều được tôn trọng, ghi chép, tổng hợp và phản ánh đầy đủ lên Ủy ban dự thảo sửa đổi Hiến pháp năm 1992, tránh ghi nhầm, bỏ sót những ý kiến chân thành, có ý thức xây dựng để cuộc góp ý này không chỉ nhằm mục đích hoàn thiện bản dự thảo mà còn là đợt sinh hoạt chính trị cho mọi tầng lớp nhân dân, từ cán bộ đến người dân, từ trung ương tới cơ sở. Có như vậy, ý nghĩa của việc lấy ý kiến nhân dân về Dự thảo sửa đổi Hiến pháp năm 1992 mới trọn vẹn và thật sự là nền tảng cho một Hiến pháp dân chủ, thể hiện đầy đủ ý chí, nguyện vọng của nhân dân, đáp ứng yêu cầu xây dựng, phát triển và bảo vệ Tổ quốc trong thời kỳ mới./.

 
Theo VOH