Trên hành trình trồng người nơi miền sơn cước Tuyên Quang, có một người thầy suốt hơn hai thập kỷ vẫn miệt mài đứng lớp, mang hết tâm huyết và lòng yêu nghề để “gieo chữ, gieo người”. Đó là thầy Nguyễn Việt Hải, giáo viên Trường THCS Đồng Văn, tỉnh Tuyên Quang người thầy đã dành trọn 21 năm tuổi xuân cho sự nghiệp giáo dục vùng cao, âm thầm cống hiến để tri thức và niềm tin được lan tỏa đến từng bản làng xa xôi.

Hành trình đến với nghề giáo của thầy Hải là một chuỗi dài thử thách và nỗ lực không ngừng. Sinh ra và lớn lên tại phường Hà Giang 2, tỉnh Tuyên Quang, trong một gia đình lao động nghèo có sáu anh chị em, thầy Hải từ nhỏ đã thấu hiểu giá trị của tri thức và sức mạnh của nghị lực. Bố mẹ đều là những người lao động tay chân, sớm nghỉ mất sức, cuộc sống gia đình chật vật khiến thầy phải tự lập từ rất sớm. Vừa học, vừa làm thêm để trang trải chi phí, thầy đã trải qua đủ công việc vất vả, từ phụ hồ dưới cái nắng bỏng rát đến dạy kèm buổi tối, chỉ với một khát vọng duy nhất: được đi học, được đứng trên bục giảng, được trở thành người thầy như những tấm gương mà thầy từng ngưỡng mộ.

Năm 2004, sau khi tốt nghiệp sư phạm, thầy bắt đầu công tác tại Phòng Giáo dục và Đào tạo huyện Đồng Văn với vai trò văn thư đánh máy. Chỉ sau một tháng, khi Trường THCS Đồng Văn được thành lập, thiếu giáo viên Toán, thầy đã tình nguyện xin về trường giảng dạy - nơi mà đến nay, sau hơn hai mươi năm, thầy vẫn gắn bó bền bỉ.

Những năm đầu công tác, cuộc sống vùng cao thiếu thốn trăm bề. Cơ sở vật chất đơn sơ, thiết bị dạy học hạn chế, thậm chí sách giáo khoa không đủ cho học sinh. Nhiều em nhỏ nhà xa trường, sáng sớm phải đi bộ hàng cây số qua những con dốc đá tai mèo để đến lớp, bữa ăn chỉ là củ sắn, bắp ngô. Dù vậy, thầy Hải vẫn kiên trì từng ngày “gieo chữ” bằng tất cả tình yêu và trách nhiệm. Thầy tự làm đồ dùng dạy học, tự nghiên cứu, tự học hỏi để nâng cao trình độ chuyên môn. Mỗi khi mưa lớn khiến đường đến lớp bị chia cắt, thầy cùng đồng nghiệp lại lội bùn, dầm mưa đến từng thôn bản vận động học sinh đi học. Với thầy, “ở đâu có học trò, ở đó người thầy phải hiện diện” – đó không chỉ là lời nói mà là phương châm sống.

Không chỉ là người truyền đạt tri thức, thầy Nguyễn Việt Hải còn là người truyền cảm hứng học tập cho học sinh. Trong mỗi tiết học, thầy luôn tìm cách giúp các em yêu thích môn Toán – môn học vốn được xem là khô khan – bằng những phương pháp sinh động: kết hợp sơ đồ tư duy, trò chơi học tập, gắn bài giảng với thực tế cuộc sống. Thầy còn chủ động ứng dụng công nghệ thông tin dù điều kiện còn thiếu thốn – nhiều bài giảng điện tử, video dạy học của thầy được học sinh yêu thích, giúp các em có thể học mọi lúc, mọi nơi.

Đặc biệt trong thời kỳ đại dịch COVID-19, khi học sinh không thể đến trường, thầy Hải vẫn kiên trì duy trì lớp học trực tuyến bằng những phương tiện đơn giản nhất. Chỉ với một chiếc điện thoại cũ, thầy quay lại bài giảng, lập nhóm học tập online để giúp học trò ôn luyện. Chính từ những điều nhỏ bé ấy, thầy đã gieo vào lòng học sinh tinh thần tự học và ý chí vượt khó - điều quý giá hơn mọi bài kiểm tra hay điểm số.

Sau hơn hai mươi năm công tác, những nỗ lực ấy đã được ghi nhận xứng đáng. Thầy Nguyễn Việt Hải là một trong những tấm gương điển hình của ngành giáo dục tỉnh Tuyên Quang và Hà Giang trước đây. Thầy nhiều năm liền đạt danh hiệu “Chiến sĩ thi đua cơ sở”, “Giáo viên dạy giỏi cấp tỉnh”, được Thủ tướng Chính phủ tặng Bằng khen năm 2022, Chủ tịch UBND tỉnh Hà Giang (cũ) tặng Bằng khen nhiều năm liền, cùng hàng loạt giấy khen, bằng khen của các cấp, các ngành. Đặc biệt, năm 2016, thầy vinh dự được trao Kỷ niệm chương “Vì sự nghiệp phát triển các dân tộc” – phần thưởng cao quý ghi nhận những đóng góp thầm lặng của thầy trong công cuộc nâng cao dân trí vùng cao nguyên đá.

Song với thầy Hải, phần thưởng quý giá nhất không nằm ở những tấm bằng khen, mà là những ánh mắt học trò sáng lên khi hiểu bài, là tiếng cười rộn ràng trong lớp học, là những lá thư nhỏ các em gửi tặng với lời cảm ơn chân thành. Chính tình cảm ấy đã giúp thầy vượt qua những giai đoạn khó khăn, khi công việc nặng nề, khi thu nhập còn ít ỏi, hay khi cảm thấy cô đơn giữa hành trình cống hiến không ngừng nghỉ.

Thầy từng chia sẻ: “Là một người thầy, tôi chọn ở lại nơi mình từng muốn rời đi, chọn yêu thương nơi tưởng chừng không thể gắn bó, và chọn gieo chữ trong nghèo khó để rồi nhận lại những điều giàu có nhất – tình cảm, sự trưởng thành và lòng biết ơn.”

Đó là triết lý sống, là lời khẳng định giản dị nhưng sâu sắc về ý nghĩa của nghề giáo. Trong mỗi bài giảng của mình, thầy Nguyễn Việt Hải không chỉ dạy học sinh về công thức, định lý mà còn dạy các em về sự kiên trì, lòng nhân ái và nghị lực sống – những bài học làm người mà không một giáo trình nào có thể ghi chép hết.

Năm 2025, thầy Nguyễn Việt Hải vinh dự được tuyên dương trong chương trình “Chia sẻ cùng thầy cô” do Trung ương Hội Liên hiệp Thanh niên Việt Nam phối hợp Bộ Giáo dục và Đào tạo, Tập đoàn Thiên Long tổ chức ghi nhận hành trình hơn hai mươi năm cống hiến của người thầy vùng cao tận tụy, hết lòng vì học sinh thân yêu. 

NA