Giữa cuộc sống hiện đại ngày nay, có lẽ không dễ để bắt gặp một người đang chìm đắm trong thế giới của riêng họ với những trang sách. Mọi người, đặc biệt là giới trẻ, đã có trong tay đa dạng lựa chọn phục vụ cho việc giải trí và tiếp nhận thông tin. Ngay cả việc đọc sách cũng có nhiều thiết bị điện tử mang lại sự tiện lợi cho người dùng. Vậy mà đâu đó ở Hà Nội phồn hoa, nép mình trong những con ngõ quanh co đặc trưng của đất Hà thành, vẫn có một nơi các bạn trẻ nâng niu từng quyển sách sờn gáy. Góc nhỏ ấy mang tên D Free Book - một thư viện cộng đồng cho mượn sách miễn phí với tiêu chí “3 không” - không đặt cọc, không thu phí và không giới hạn đối tượng.

Câu slogan của thư viện tại cơ sở Phạm Văn Đồng (Cầu Giấy)

Hành trình 5 năm thu gom sách cũ

Nếu đặt chân đến thư viện lần đầu, hẳn không ai có thể tưởng tượng ra hình ảnh đầu tiên của nơi này chỉ là một tủ sách nhỏ trong phòng trọ của cậu sinh viên Bách Khoa tên Hoàng Quý Bình. Và có lẽ chàng trai trẻ tuổi năm ấy cũng không thể ngờ dự án của mình lại được đón nhận nồng nhiệt đến vậy.

Những ngày đầu hoạt động, Bình đã làm rất nhiều cách để biến phòng trọ của mình thành một thư viện miễn phí - nơi những bạn sinh viên như Bình có thể tiếp cận với những cuốn sách hay mà không cần tốn bất kỳ chi phí nào. Anh đã kêu gọi bạn bè quyên góp sách, thường xuyên tổ chức “đổi sách lấy cây” để tăng số lượng sách ở thư viện. Mọi người đều có thể mang những quyển sách cũ không còn sử dụng tới tặng lại thư viện để người khác có cơ hội được đọc.

Cứ thế, tiếng lành đồn xa, những đầu sách tăng lên nhanh chóng về cả số lượng và thể loại, bạn đọc ghé qua cũng nhiều dần lên. Giờ đây sau 5 năm hoạt động, tủ sách cá nhân ngày nào đã trở thành 2 cơ sở thư viện ở Đại La và Phạm Văn Đồng với gần 10,000 đầu sách đa dạng thể loại. Thỉnh thoảng, bạn đọc có thể tình cờ thấy những cuốn sách cũ quý hiếm hiện đã ngừng xuất bản, hay bắt gặp những dòng chữ của người chủ cũ trong sách… Chính điều này khiến thư viện còn giống như một nơi lưu giữ kỷ niệm và những giá trị xưa cũ. Hoàng Quý Bình cũng đã có thêm rất nhiều người đồng hành giúp sức và tiếp nối, phát triển đứa con tinh thần của anh.

Một góc thư viện D Free Book cơ sở Đại La

Sách cũ, hành trình mới

Khi lượng sách ở thư viện đã đủ để phục vụ bạn đọc, D Free Book nghĩ tới việc “cho đi”, đúng với tinh thần của thư viện là lan tỏa văn hóa đọc đến cộng đồng. Thư viện chủ động kết nối với nhiều tổ chức, dự án về văn hóa đọc và cũng nhận lời mời tài trợ sách cho nhiều chương trình tình nguyện. Trong năm 2022, hơn 7,000 cuốn sách đã được gửi đến các thư viện cộng đồng, dự án về văn hóa đọc trên cả nước. Nhân lực vận hành thư viện hầu hết là sinh viên, nhưng cứ có thời gian rảnh là các bạn lại tới thư viện lọc sách, đóng thùng và gửi vận chuyển tới những nơi đang cần. Ban đầu chỉ là những tỉnh thành lân cận Hà Nội, sau đó sách từ D Free Book đã tới tận Hà Giang, Lào Cai hay Nghệ An, Quảng Nam, Bình Định…

Các bé tại Trường PTDTBT THCS Thu Tà chăm chú đọc sách thư viện gửi tặng

“Chúng mình rất vui vì không chỉ giúp phát huy giá trị của những cuốn sách mà còn lan tỏa được văn hóa đọc đến nhiều nơi trên cả nước, đây cũng là sứ mệnh mà thư viện hướng tới. Mặt khác, chúng mình cũng gặp chút khó khăn trong việc vận chuyển sách. Mỗi lần tặng sách chúng mình phải gửi đi tầm 100 cuốn, nặng khoảng 15-20kg. Việc tìm đơn vị vận chuyển lên vùng cao hoặc vào miền Trung với khối lượng sách như vậy khá khó với chúng mình.” - Bạn Phương Chi, trưởng ban Đối ngoại thư viện chia sẻ.

Một trong nhiều dự án được D Free Book gửi tặng sách là dự án “Cùng em phân loại rác thải” của nhóm tình nguyện trường đại học Thăng Long. Bạn Ngô Thị Tình, thành viên dự án cho biết: “Ban đầu chúng mình rất lo lắng rằng có thể nhận được sự trợ giúp từ thư viện cộng đồng hay không vì thư viện cũng đang duy trì việc cho mượn và đọc sách miễn phí, nhưng thực sự D Free Book rất nhiệt tình giúp đỡ, đã tặng chúng mình gần 100 đầu sách thiếu nhi. Cảm nhận được sự nhiệt huyết cũng như sự tận tâm trong công việc tình nguyện, hành trình lan tỏa tri thức tới các em nhỏ, chúng mình đã được tiếp thêm động lực vô cùng to lớn để hoàn thành dự án một cách ý nghĩa của thành công.”

Dự án “Cùng em phân loại rác thải” nhận sách từ D Free Book

Mong muốn xây dựng được thật nhiều “Tủ sách cho em”

Dành sự quan tâm đặc biệt tới những “mầm non tương lai của đất nước”, D Free Book thường xuyên tổ chức các chuyến đi xây dựng tủ sách cho trẻ em. Gần thì xóm phao sông Hồng ở Long Biên - nơi ngay ở thủ đô nhưng đời sống lại thiếu thốn và khổ cực. Xa hơn là Sơn La - điểm dừng chân của chương trình mang tên “Tủ sách cho em” và Lai Châu với “Trang sách vùng cao”. Điểm khác biệt của những chương trình này so với nhiều dự án tình nguyện khác là thư viện tập trung vào việc tặng sách cho những trường học ở vùng sâu vùng xa còn thiếu nguồn cung cấp tri thức. Các thành viên sẽ mang sách tới tận trường, trực tiếp dựng giá sách, sau đó hướng dẫn nhà trường quản lý sách và tuyên truyền văn hóa đọc đến các em học sinh.

Các thành viên D Free Book dựng tủ sách tại trường PTDTBT Tiểu học Huổi Luông (Phong Thổ, Lai Châu)

“Sách là vật chất, nhưng cái chúng mình mang lên đó là tri thức, tri thức là con người, không ai khác là chính chúng mình. Xây dựng tủ sách là hoạt động nhưng các em dùng tủ sách mới là mong muốn cuối cùng của chúng mình. Vì vậy, chúng mình muốn mang sách đến tận nơi, làm các chương trình giao lưu và giúp các thầy cô phân loại sách để phát huy tối đa yếu tố con người.” - Nguyễn Thành Nam, quản trị viên thư viện chia sẻ.

Đúng với tinh thần đầy nhiệt huyết của tuổi trẻ, rằng “không có đường nào khó, chỉ có chân ngại lối xa”, trong năm 2022, D Free Book đã 2 lần lên vùng cao xây dựng tủ sách. Trong chuyến đi đến trường Tiểu học và Trung học cơ sở Háng Đồng (Bắc Yên, Sơn La), thư viện đã mang theo hơn 4,000 cuốn sách. Các bạn trẻ ấy cũng đã vượt 450km từ Hà Nội đến huyện Phong Thổ, tỉnh Lai Châu để thực hiện chuyến đi thứ 2 trong năm đến trường PTDTBT Tiểu học và Trung học cơ sở Huổi Luông. Mỗi lần thư viện chuẩn bị cho chuyến đi, rất nhiều bạn đọc gần xa đã ủng hộ sách vở và tài chính để góp sức cho hành trình mang tri thức tới rẻo cao.

Để vào được những điểm trường nhỏ, các thành viên phải đi bộ và mang vác theo sách vở, giá sách.

Hỏi về lý do tại sao lại chọn một nơi nằm sát biên giới Việt - Trung như Huổi Luông, Vũ Hiệp - trưởng BTC chương trình “Trang sách vùng cao 2022” chỉ cười: “Vì những nơi gần đã có nhiều người đến, còn những vùng xa xôi ít ai biết tới cũng cần được giúp đỡ. Về đến Hà Nội sau chuyến hành trình 900km, mọi mệt mỏi như tan biến hết khi chúng mình nhận được những tin nhắn của các em học sinh cảm ơn chúng mình và kể rằng sau khi có sách mới rất nhiều bạn đã vào thư viện trường để đọc. Chúng mình thực sự rất vui và thấy đã hoàn thành được sứ mệnh lan tỏa văn hóa đọc đến mọi miền.”

Cả quá trình phát triển của D Free Book như một “cây táo nở hoa”, khiến người ta tin hơn vào những điều tốt đẹp vẫn hiện hữu giữa cuộc sống. Ngày qua ngày, những cuốn sách cũ lại có thêm hành trình mới, tri thức và văn hóa đọc vẫn không ngừng được lan tỏa. Như một câu slogan khác của thư viện: “Ngồi im tình yêu sẽ không đến”, các bạn trẻ với tình yêu cuộc sống, yêu sách ấy luôn chọn cho mình trạng thái “động”, để chính mình và những cuốn sách không còn “nằm im”.

 THEO TUOITRE