Trung tá, Bí thư Chi bộ Đồn 669 Nguyễn Ngọc Lệ cho biết: “Là xã vùng sâu, Đắk Nhoong có hơn 300 hộ (1.500 khẩu), 100% dân số là người Giẻ Triêng, sống rải rác ở 7 làng, địa hình chia cắt nên đời sống của bà con rất khó khăn, hơn 90% dân số còn mù chữ. Với quyết tâm mang ánh sáng văn hóa của Đảng đến cho người dân, năm 1993, Chi bộ Đồn biên phòng 669 ra nghị quyết chuyên đề xóa mù chữ và phổ cập giáo dục tiểu học cho người dân xã Đắk Nhoong.

Ngày ấy, trung úy, Bí thư Chi đoàn Trần Quốc Tuấn được phân công làm đội trưởng Đội vận động quần chúng gồm 12 đoàn viên và đảng viên trẻ đã tốt nghiệp PTTH, biết tiếng Giẻ Triêng với nhiệm vụ: ban đêm dạy học, ban ngày cùng bà con tổ chức sản xuất.

Tuấn kể: “Lúc được Chi bộ giao nhiệm vụ, em lo quá. Bởi trong bao nhiêu năm, xã không có người học hết lớp 5, trẻ em học được vài ba tháng là bỏ học đi làm rẫy hết. Với trách nhiệm là đội trưởng, anh rủ thêm Đặng Trung Trực, Nguyễn Văn Long hằng đêm đến nói chuyện với các già làng và một số người có uy tín để tuyên truyền, vận động bà con đi học.

Dần dà bà con cũng nghe ra, hăng hái đăng ký đi học. Tuấn đề nghị với Chi bộ và lãnh đạo Đồn hỗ trợ nhân dân xây dựng 5 phòng học, đóng 5 bảng đen, 100 bộ bàn ghế để phục vụ cho việc khai giảng lớp học đầu tiên. Tuấn khoe: “Ngày khai giảng lớp học đầu tiên đúng như ngày hội. Đảng viên trẻ Nguyễn Văn Minh, phụ trách làng Đắk Nớ Pin nhớ lại: “Ngày khai giảng, anh em trong đội đã khóc, khóc vì vui sướng với những thành quả gặt hái được sau tháng ngày không quản gian khó vận động đồng bào đến trường.

Mở được lớp đã khó, việc duy trì và phát triển sĩ số học viên còn khó khăn gấp bội. Thời kỳ đầu, học viên bỏ học quá nhiều. Vì thế, những chiến sĩ trong đội phải ngày đêm bám dân, bám lớp, 4 cùng (cùng làm, cùng ăn, cùng ở, cùng học) với bà con. Đội xin Chỉ huy đồn chi viện thêm một số đoàn viên và đảng viên trẻ. Khi lên rẫy, lúc dựng nhà, trồng lúa, trỉa bắp trên nương; khi chung vui bên ché rượu cần, các chiến sĩ trong đội đều hướng vào mục tiêu duy trì việc học hành. Từ đó, bà con hiểu được cái bụng tốt của người lính nên đã coi anh em như người nhà.

Xã có 7 làng. Làng xa nhất là Đắk Nớ Pin phải mất một ngày đi bộ. Mỗi chiến sĩ - thày giáo được giao nhiệm vụ chủ nhiệm lớp của 1 làng. Nhưng có lẽ, người vất vả nhất là thiếu úy Đặng Trung Trực, phụ trách làng Roóc Mầm - Roóc Mẹt; Nguyễn Văn Minh phụ trách làng Đắk Nớ Pin... Cứ mỗi tháng một lần, các anh từ làng về đồn báo cáo diễn biến học tập và tình hình quần chúng nơi mình phụ trách. Nhiều lúc học sinh bị ốm, các anh phải thay nhau cõng vượt rừng, băng suối về đồn điều trị.

Có những chiến sĩ suốt 3 tháng liền, mỗi ngày phải đảm nhận 3 lớp: sáng lớp 1, chiều lớp 3, tối lớp xóa mù chữ. Bằng nhiệt huyết của tuổi trẻ và tấm lòng với bà con, họ đã vượt qua tất cả. Hơn 10 năm, dưới sự chỉ huy của Trần Quốc Tuấn, đội đã mở được 50 lớp học với hơn 1.000 người được xóa mù chữ và phổ cập giáo dục tiểu học. Qua các lần kiểm tra theo chương trình của Bộ Giáo dục và Đào tạo, 100% học viên đạt yêu cầu, trong đó có 20 - 25% đạt khá, giỏi.

Đến điểm sáng vùng biên

Song song với nhiệm vụ dạy chữ, mang ánh sáng văn hóa cho bà con, Bộ chỉ huy Bộ đội Biên phòng Kon Tum còn xây dựng Đắk Nhoong thành mô hình điểm sáng vùng biên. Với vốn đầu tư trên 2,5 tỷ đồng, xã đã định canh định cư cho gần 100% số hộ; làm mới 20km đường liên xã, xây dựng 2 trường học kiên cố tại làng Đắk Ung và cụm Roóc Mẹt - Roóc Mầm; xây dựng 3 công trình nước sạch, 2 đập thủy lợi để bà con trồng lúa nước và xây dựng mô hình trình diễn trồng gần 100ha cây ăn quả các loại.