Đại hội IX là sự kiện quan trọng, đánh dấu chặng đường phát triển mới của Hội Sinh viên Việt Nam. Anh có thể cho biết một cách khái quát dự báo của Hội về tình hình sinh viên những năm tới?

Theo Quy hoạch mạng lưới các trường đại học, cao đẳng đã được Thủ tướng Chính phủ phê duyệt thì trong 5 năm tới, tổng số sinh viên cả nước sẽ ổn định ở con số khoảng 2,2 triệu sinh viên. Trong số đó, tỷ trọng sinh viên đại học có xu hướng giảm dần và sinh viên cao đẳng có xu hướng tăng lên. Chúng ta có khoảng 80.000 lưu học sinh Việt Nam đang học tập tại gần 40 quốc gia, vùng lãnh thổ trên thế giới. Đến năm 2020, dự kiến Việt Nam sẽ đạt con số 256 sinh viên/vạn dân.

Sinh viên là bộ phận thanh niên ưu tú. Các bạn là những người luôn sáng tạo, hăng hái đi đầu trong các phong trào, có hoài bão lớn và có tinh thần cộng đồng, tình nguyện cao cả. Những quyết sách của Đảng và Nhà nước, cùng sự phát triển của khoa học công nghệ đang tạo ra môi trường, đồng thời, cũng là thời cơ cho việc học tập, phấn đấu của sinh viên. Đặc biệt, Nghị quyết của Hội nghị lần thứ tám, Ban Chấp hành T.Ư Đảng khóa XI khẳng định vai trò quan trọng của phát triển khoa học – công nghệ, chủ trương đổi mới căn bản, toàn diện giáo dục – đào tạo sẽ là điều kiện tác động to lớn đến sinh viên. Trong những năm tới, môi trường, điều kiện, cơ sở vật chất giáo dục dành cho sinh viên học tập và nghiên cứu sáng tạo chắc chắn sẽ được cải thiện đáng kể.

Tuy nhiên, không phải là không có thử thách đang chờ các bạn. Năm 2015, Việt Nam sẽ tham gia cộng đồng kinh tế ASEAN. Thị trường lao động mở cửa, đồng nghĩa, sinh viên Việt Nam sẽ phải cạnh tranh gắt gao với sinh viên đến từ các quốc gia khác, đặc biệt là những quốc gia mà nguồn nhân lực trẻ được đánh giá cao như Singapore, Thái Lan… Những điểm yếu của sinh viên Việt Nam về khả năng ngoại ngữ, về kỹ năng thực hành xã hội… sẽ là “điểm trừ” nếu như bạn không có sự thay đổi ngay từ bây giờ.

Thưa anh, trong bối cảnh ấy, Hội Sinh viên Việt Nam sẽ có những chương trình hành động gì để phát triển phong trào sinh viên và hỗ trợ các bạn trẻ?

Trong nhiệm kỳ tới 2013 – 2018, T.Ư Hội Sinh viên Việt Nam sẽ bám sát vào chỉ một phong trào, đó là phong trào “Sinh viên 5 tốt”. Điều này dựa trên hiệu quả của cuộc vận động “Sinh viên 5 tốt” đã được lan rộng từ hoạt động của nhiệm kỳ trước. Thêm nữa, nếu phát động nhiều phong trào, sẽ không có tính tập trung cao. Nội hàm của “Sinh viên 5 tốt” đã bao gồm các yếu tố để phát huy và xây dựng toàn diện nhất hình ảnh người sinh viên trên các mặt: Đạo đức, học tập, thể lực, tình nguyện và hội nhập.

Sẽ có 5 đề án được thực hiện trong thời gian tới là: Đề án Giáo dục đạo đức, lối sống, bồi dưỡng lý tưởng cách mạng, truyền thống cho sinh viên; Đề án Phát triển Quỹ Hỗ trợ và Phát triển sinh viên Việt Nam; Đề án Chung cư thủ khoa; Chương trình Tư vấn, hỗ trợ sinh viên và Chương trình Huấn luyện kỹ năng cho cán bộ Hội Sinh viên các cấp.

T.Ư Hội Sinh viên Việt Nam sẽ tiếp tục tham mưu các chủ trương chính sách cho Đảng và Nhà nước để tiếp tục có thêm những đầu tư thích đáng cho sinh viên, đặc biệt là sinh viên có hoàn cảnh khó khăn. Các bạn sinh viên ưu tú cũng luôn nhận được các học bổng hỗ trợ kịp thời, đặc biệt là các loại học bổng dài hạn. Những thủ khoa sau mỗi mùa thi tuyển sinh, được cấp học bổng 10 triệu đồng. Nếu như sau mỗi năm học, bạn thủ khoa đó tiếp tục giữ được thành tích học tập tốt sẽ nhận được thêm 10 triệu đồng của năm tiếp theo. Những mức học bổng dài hạn này sẽ hỗ trợ sinh viên chi phí ở mức tiết kiệm để các bạn hoàn toàn có thể theo đuổi đến cùng mục tiêu học tập của mình. Quỹ Hỗ trợ sinh viên hiện đang ở mức 8 tỷ đồng và dự kiến sẽ được đẩy lên con số là 30 tỷ đồng trong thời gian tới để có thể dành mức hỗ trợ tốt hơn nữa cho sinh viên.

Một trong những nội dung quan trọng của đại hội lần này là cuộc đối thoại của sinh viên với Thường trực Chính phủ và các bộ trưởng. Từ việc tổng hợp ý kiến của sinh viên, theo anh, mối quan tâm lớn của sinh viên hiện nay là gì ?

Hiện nay, T.Ư Hội Sinh viên đã nhận được nhiều câu hỏi, với nhiều nội dung khác nhau nhưng tập trung lại có 3 vấn đề nổi cộm trong mối quan tâm của sinh viên. Một là, các bạn quan tâm đến việc làm thế nào để phát huy hơn nữa khả năng và cơ hội được học tập, nghiên cứu khoa học ở một môi trường tốt hơn. Hai là, sinh viên quan tâm đến cơ hội việc làm sau khi ra trường. Và ba là, sinh viên mong muốn được tham gia nhiều hơn vào các hoạt động vì xã hội, vì cộng đồng. Trong 3 vấn đề này thì câu chuyện học tập vẫn được quan tâm nhiều hơn cả, với số lượng lớn các câu hỏi gửi tới Bộ trưởng Bộ GD – ĐT.

Trong các trao đổi của mình, anh thường nói nhiều đến cụm từ “đặc trưng của sinh viên ngày nay”. Vậy theo anh, nếu để chọn các tính từ cụ thể nói về “đặc trưng của sinh viên ngày nay”, anh sẽ nói điều gì?

Tôi thích 3 từ “năng động, sáng tạo và xung kích”. Đặc biệt, với từ “xung kích”, tôi luôn thấy sự hiện hữu của sinh viên trong các lĩnh vực mũi nhọn. Sinh viên dẫn đầu trong nhiều hoạt động của đời sống: Hoa hậu là sinh viên, kiện tướng thể thao cũng là sinh viên… Và ngay cả khi tôi xem những công trình nghiên cứu lớn do các giáo sư đứng đầu thì vẫn có một nhóm sinh viên xuất sắc có mặt ở dòng chữ tiếp theo: “Đồng tác giả”.

Trong 5 năm qua, sinh viên đã để lại dấu ấn đặc biệt mạnh mẽ trong xã hội với phong trào tình nguyện. Điều đặc biệt là từ cộng đồng sinh viên, phong trào tình nguyện đã lan tỏa ra toàn xã hội cho mọi đối tượng. Sinh viên sáng tạo nhiều hơn. Sinh viên đã có trách nhiệm lớn hơn với các vấn đề của đất nước, đặc biệt là mối quan tâm dành cho biển, đảo quê hương.