Trong phần thực hiện kế hoạch phát triển kinh tế - xã hội năm 2011, nghị quyết của Hội đồng nhân dân thành phố đề ra giải pháp tập trung xây dựng môi trường văn hóa lành mạnh, văn minh, tôn trọng pháp luật, kỷ cương, nâng cao chất lượng phong trào “Toàn dân đoàn kết xây dựng đời sống văn hóa ở cơ sở”, gắn với cuộc vận động “Học tập và làm theo tấm gương đạo đức Hồ Chí Minh”. Thúc đẩy công tác xã hội hóa giáo dục, y tế, văn hóa, thể thao; phát triển hệ thống an sinh xã hội. Thực hiện đồng bộ và có hiệu quả các biện pháp phòng chống các dịch bệnh, thiên tai, vệ sinh an toàn thực phẩm. Nâng cao chất lượng giáo dục - đào tạo, triển khai Đề án phổ cập giáo dục mầm non cho trẻ 5 tuổi; tăng cường quản lý hệ thống các trường tư thục, dân lập, các cơ sở giáo dục đào tạo có yếu tố nước ngoài.

Việc chọn năm 2011 là Năm vì trẻ em có ý nghĩa to lớn, thể hiện sự quan tâm của lãnh đạo thành phố đối với công tác chăm lo, bồi dưỡng thế hệ măng non, thế hệ mà đồng chí Võ Văn Kiệt từng có câu nói nổi tiếng: “Thành phố soi thấy tương lai rất sáng của mình trên vầng trán các em”. Năm vì trẻ em càng có ý nghĩa khi được tổ chức đúng vào dịp kỷ niệm 70 năm Ngày thành lập Đội TNTP Hồ Chí Minh (15/5/1941 - 15/5/2011).

Đoàn – Người anh, người chị của thiếu nhi

Trong các chức năng, nhiệm vụ của mình, Đoàn TNCS Hồ Chí Minh có nhiệm vụ phụ trách Đội TNTP Hồ Chí Minh. Điều lệ Đoàn TNCS Hồ Chí Minh Điều lệ Đoàn dành hẳn chương IX, với hai điều 34, 35 quy định về Đoàn phụ trách Đội TNTP Hồ Chí Minh. Điều 34 ghi rõ: “Đoàn TNCS Hồ Chí Minh phụ trách Đội TNTP Hồ Chí Minh, hướng dẫn thiếu nhi làm theo 5 điều Bác Hồ dạy và phấn đấu trở thành đoàn viên Đoàn TNCS Hồ Chí Minh, người công dân tốt của đất nước”. Không những phụ trách, hướng dẫn các em làm theo 5 điều Bác Hồ dạy, Đoàn còn hướng dẫn các em trở thành đoàn viên.

Trong những năm qua, Đoàn TNCS thành phố đã không ngừng đẩy mạnh các hoạt động chăm lo, giáo dục thiếu nhi, gắn với việc tổ chức các phong trào thiếu nhi và xây dựng Đội TNTP Hồ Chí Minh. Nổi bật chương trình Vì đàn em, đặc biệt là thiếu nhi có hoàn cảnh đặc biệt khó khăn, các đợt hoạt động Vững bước theo Đoàn, Ngày thứ bảy tình nguyện vì trẻ em, chương trình Nhi đồng chăm ngoan và Thiếu niên sẵn sàng, hoạt động phụ trách Sao Nhi đồng đã tạo động lực thúc đẩy các em học tập tốt, giúp các em ý thức được trách nhiệm, vai trò của người đội viên. Với những phương thức phù hợp lứa tuổi, nội dung thiết thực, bổ ích, các phong trào hành động cách mạng của thiếu nhi thành phố đã góp phần đáp ứng nhu cầu học tập, vui chơi, giải trí lành mạnh, giúp các em từng bước nâng cao về nhận thức, tích cực trong hành động. Các cuộc vận động Nói lời hay, làm việc tốt; Cổng trường em sạch đẹp an toàn, Hành trình đến với địa chỉ đỏ, chiến dịch Nụ cười hồng, Vòng tay bè bạn cho đến các câu lạc bộ khoa học, đôi bạn cùng tiến cùng với hàng trăm công trình măng non từ cấp liên đội đến cấp thành thực sự đã tạo ra môi trường giúp các em tham gia nhiều hoạt động xã hội, tự phấn đấu và rèn luyện.
 

Đại hội Đoàn Thành phố lần VIII (2007- 2012) đề ra nhiệm vụ đổi mới phong trào thiếu nhi, nâng cao chất lượng hoạt động Đội. Cụ thể là vận động thiếu niên, nhi đồng học tập và làm theo 5 điều Bác Hồ dạy. Đa dạng hóa nội dung, hình thức hoạt động thiếu nhi nhằm tạo môi trường, điều kiện cho các em thực hiện lời Bác dạy. Tăng cường công tác bảo vệ, chăm sóc thiếu nhi, triển khai thực hiện chương trình Đoàn bảo trợ trẻ em có hoàn cảnh đặc biệt khó khăn; chương trình Rèn luyện phụ trách Đội, rèn luyện Đội viên, vận động thiếu nhi Nói lời hay, làm việc tốt, xứng đáng là con ngoan, trò giỏi, đội viên tốt, cháu ngoan Bác Hồ, tiếp tục đẩy mạnh cuộc vận động Vì đàn em thân yêu, các hoạt động rèn luyện kỹ năng, xây dựng tình yêu thiên nhiên, con người, ươm mầm ước mơ, hoài bão cho các em. Nâng cao ý thức chăm sóc và bảo vệ trẻ em qua việc phổ biến các nội dung của Luật Bảo vệ, chăm sóc và giáo dục trẻ em, Công ước quốc tế về quyền trẻ em.

Nghị quyết Đại hội Đoàn thành phố lần VIII cũng đề ra giải pháp vận động giáo viên trẻ, đoàn viên học sinh tham gia tổ chức sinh hoạt thiếu nhi, đoàn viên trên địa bàn dân cư tổ chức sinh hoạt thiếu nhi tại khu phố, ấp, phường xã. Thực hiện tốt công tác phối hợp, liên tịch với các ban ngành, đoàn thể đẩy mạnh công tác chăm lo cho thiếu niên, nhi đồng; tham mưu cho cấp ủy, chính quyền đầu tư cơ sở vật chất phục vụ thiếu nhi. Tập trung cho hoạt động Đội Thiếu niên tiền phong Hồ Chí Minh trên địa bàn dân cư với việc đa dạng hóa các mô hình tập hợp thiếu nhi.

Tạo điều kiện để công tác Đội và phong trào thiếu nhi phát triển toàn diện, hướng đến 2 yếu tố chăm lo và giáo dục, đáp ứng nhu cầu, nguyện vọng, ước mơ của thiếu nhi, thiết kế các hoạt động thiếu nhi. Củng cố, nâng cao chất lượng tổ chức và hoạt động của Đội Thiếu niên tiền phong Hồ Chí Minh. Thực hiện công tác quy hoạch, đào tạo đội ngũ tổng phụ trách Đội, chỉ huy Đội một cách hệ thống, quan tâm chế độ chính sách cho tổng phụ trách Đội. Tham mưu, kiến nghị Trung ương Đoàn, Bộ Giáo dục và Đào tạo xem xét, tháo gỡ những khó khăn của tổng phụ trách Đội. Thực hiện chương trình Xây dựng Đoàn vững mạnh từ xây dựng Đội. Tập trung nâng cao số lượng, chất lượng đội viên, tránh việc kết nạp đội viên mang tính hình thức, chạy theo chỉ tiêu; định hướng hoạt động đội viên lớn chuẩn bị kết nạp Đoàn.

Năm Vì trẻ em 2011 và vai trò, trách nhiệm của Đoàn

Nhằm thể hiện trách nhiệm và tình cảm đối với các em thiếu nhi, trong chương trình công tác Đoàn năm 2011, Ban Chấp hành Thành Đoàn xác định công tác phụ trách Đội TNTP Hồ Chí Minh và phong trào thiếu nhi là nhiệm vụ quan trọng, với nhiều giải pháp mang tính đồng bộ. Trước hết là việc triển khai thực hiện chương trình hành động nâng cao chất lượng hoạt động hệ thống nhà thiếu nhi trên địa bàn thành phố nhằm củng cố, mở rộng và nâng cao chất lượng sân chơi cho thiếu nhi. Tiếp tục thực hiện các giải pháp nâng cao chất lượng đội ngũ Tổng phụ trách Đội ở khu vực trường học; chỉ đạo thí điểm và nhân rộng mô hình chi đoàn phụ trách Đội, phụ trách thiếu nhi ở phường, xã, thị trấn để tổ chức phong trào cho thiếu nhi tại địa bàn.

Giải pháp tăng cường thể hiện vai trò của Đoàn Thanh niên, Hội đồng đội trong tham gia chính kiến, hành động cụ thể bảo vệ quyền lợi hợp pháp, chính đáng của thiếu nhi cũng được xác định như một điểm nhấn trong Năm vì trẻ em, nhằm nỗ lực góp phần hạn chế tình trạng bạo hành, ngược đãi trẻ em trong thời gian qua. Các giải pháp đồng bộ khác là thực hiện các công trình thanh niên hướng đến đối tượng thụ hưởng là thiếu nhi; tăng cường các hoạt động tập trung về phong trào cho đối tượng học sinh các trường ngoài công lập; phát động mỗi đoàn viên một khăn quàng đỏ, một huy hiệu măng non tặng đội viên thành phố nhân kỷ niệm 70 năm thành lập Đội TNTP Hồ Chí Minh; tham gia hiệu quả chương trình mỗi đoàn viên một tin nhắn vì trẻ em có hoàn cảnh đặc biệt khó khăn do Trung ương Đoàn phát động; chỉ đạo Hội đồng Đội các cấp thực hiện tốt chương trình công tác Đội và phong trào thiếu nhi năm học 2010 - 2011 và 2011 - 2012, các hoạt động hè 2011, đặc biệt là đợt hoạt động kỷ niệm 70 năm ngày thành lập Đội TNTP Hồ Chí Minh.

Nhìn từ thực tế cơ sở, có lẽ điều tốt nhất là nêu cao tinh thần, trách nhiệm của mỗi đoàn viên, thanh niên và chi đoàn, Đoàn cơ sở trong việc chăm sóc, giáo dục, bảo vệ thiếu nhi và thực hiện Năm vì trẻ em. Bởi vì, vai trò của Đoàn thể hiện qua nhiệm vụ của đoàn viên, thanh niên. Mặt khác, chỉ có phát huy vai trò của đoàn viên, thanh niên (bao gồm cả nhiệm vụ vận động mọi người cùng tham gia chăm lo, giáo dục thiếu nhi), thì Năm vì trẻ em 2011 mới được tổ chức thực hiện thường xuyên, rộng khắp. Mỗi đoàn viên, thanh niên hãy bắt đầu hành động vì trẻ em bằng cách quan tâm, chăm sóc chính em, cháu của mình, con em những gia đình hàng xóm, trong khu phố, ấp hay nơi mình học tập, làm việc, nơi mình sinh hoạt Đoàn, Hội và tham gia phong trào. 

Những tín hiệu vui mở đầu năm Vì trẻ em 2011

Hãy làm nhiều việc tốt cho trẻ em: Chương trình Hội đồng nhân dân thành phố lắng nghe tiếng nói trẻ em - Xuân 2011 được tổ chức vào ngày 01/01/2011, là dịp lãnh đạo thành phố gặp gỡ 80 em thiếu nhi, đại diện cho hơn 1 triệu học sinh các trường tiểu học, trung học, mái ấm nhà mở trên địa bàn thành phố, để các em nói lên ước mơ, hành động và kiến nghị của các em.

Trong 90 phút, có 45 lượt ý kiến và 33 thông điệp của các em gửi đến lãnh đạo thành phố. Các em ước mơ thành phố được phát triển văn minh, hiện đại, đẹp hơn, cụ thể là: đường phố không còn xả rác bừa bãi; mỗi năm có 1 ngày cả thành phố chỉ sử dụng xe đạp, không sử dụng máy điều hòa không khí để hưởng ứng bảo vệ môi trường; xây dựng nhiều sân chơi và giáo dục, rèn luyện kỹ năng sống cho trẻ em; không còn cảnh người già neo đơn sống lang thang trên đường phố; mọi người ứng xử với nhau văn hóa hơn, Việt Nam sẽ là một điểm đến hấp dẫn của thế giới,..

Các em kiến nghị: Chương trình học được giảm tải để trẻ không còn phải học thêm, được ngủ đủ giấc, có đủ một mùa hè; lãnh đạo thành phố có biện pháp phù hợp để xử lý một cách hiệu quả nạn bạo lực học đường; tăng cường giáo viên giỏi cho huyện Cần Giờ; xây dựng nhiều mái ấm, nhà mở cho trẻ em cơ nhỡ, xây dựng nhiều khu vui chơi, giải trí cho trẻ em,… Thông điệp của các em là: “Thế hệ trẻ xây dựng thành phố trẻ”; “Dám ước mơ, dám thực hiện”. Và thông điệp của lãnh đạo thành phố: “Hãy làm nhiều việc tốt cho trẻ em”.

Ngày cùng hành động vì trẻ em do Thành Đoàn tổ chức vào ngày 4/1/2011 trong khuôn khổ tuần lễ khởi động Năm Thanh niên 2011 với nhiều hoạt động sôi nổi, thiết thực. Tại Trung tâm Giáo dục dạy nghề thiếu niên thành phố (Sở Lao động - Thương binh và Xã hội), hơn 350 em thiếu nhi của các đơn vị trực thuộc Sở Lao động, Thương binh và xã hội đã đến vui chơi, tham gia các hoạt động hoạt náo, các trò chơi dân gian và gian hàng ẩm thực; tặng học bổng Chắp cánh ước mơ cho các em học sinh có hoàn cảnh khó khăn, các em khuyết tật vượt khó học giỏi.

Tại cơ sở, các Liên Đội, phường - xã, Nhà thiếu nhi quận, huyện trên địa bàn thành phố đồng loạt tổ chức Ngày hội Vì trẻ em, trao tặng 50.000 khăn quàng đỏ, huy hiệu Đội và 10.000 phần quà Tết, học bổng cho thiếu nhi có hoàn cảnh khó khăn. Tại 9 đơn vị chỉ đạo điểm, lực lượng thanh niên, sinh viên tình nguyện tổ chức các hoạt động tặng quà, tổ chức vui chơi... dành cho trẻ em có hoàn cảnh đặc biệt khó khăn: Bệnh viện Ung bướu, Trường THCS An Thới Đông (xã An Thới Đông, Cần Giờ), xã Lê Minh Xuân (Bình Chánh), Trường THCS Trương Công Định (quận Bình Thạnh), Trung tâm Giáo dạy nghề thiếu niên thành phố thuộc Sở Lao động - Thương binh và Xã hội, Trường tiểu học Phạm Văn Cội (Củ Chi), Mái ấm quận 8, Trường Phổ thông đặc biệt Nguyễn Đình Chiểu (quận 10), và Nhà Thiếu nhi quận Thủ Đức.

Chương trình “Nối vòng tay yêu thương” diễn ra tại công viên Đầm Sen gồm các hoạt động: Tổ chức các sân chơi, trò chơi dân gian, biểu diễn xiếc, phòng đọc sách lưu động phục vụ trẻ em có hoàn cảnh khó khăn; các hoạt động vui chơi, giải trí dành cho trẻ em tại Công viên văn hóa Đầm Sen; triển lãm ảnh “Thắp sáng ước mơ thiếu nhi Việt Nam”; diễn đàn “Vì một môi trường văn hóa lành mạnh cho trẻ em”; chương trình ca múa nhạc “Nối vòng tay yêu thương”.

Thành đoàn Hồ Chí Minh