Nhóm sinh viên đại học Cần Thơ đã và đang hiện thực hóa ý tưởng xây nhà vệ sinh nổi cho người dân vùng nước nổi Đồng bằng sông Cửu Long. Mô hình nhận được sự hưởng ứng tích cực từ cộng đồng khi đi vào thực tế.
Từ ý tưởng...
“Chị xem “Mùa len trâu” của đạo diễn Nguyễn Võ Nghiêm Minh chưa? Mùa nước nổi xứ nầy đẹp và nên thơ y như những thước phim của vị đạo diễn Việt Kiều. Khách du lịch đổ về đây khi con nước lên…” Thả tự hào nói với phóng viên - người chỉ biết đến con lũ dữ dằn đất Bắc và đang cố mường tượng sự thi vị của mùa lũ Tây Nam Bộ. Bỗng cậu ngập ngừng: “ Những cái không nên thơ thì người sinh trưởng cùng con nước mới hay, mới thấu…”
Cái sự không nên thơ có lẽ nhiều hơn một nên Thả dùng từ “những”. Nhưng chàng sinh viên năm cuối Đại học Cần Thơ chỉ kể về cái không nên thơ là tiền đề ra đời dự án nhà vệ sinh nổi chi phí thấp cho người dân vùng lũ, ven biển.
|
|
.jpg)
Người dân vùng nước nổi có thói quen đi vệ sinh trực tiếp ra sông rồi lại dùng chính nguồn nước ấy để sinh hoạt. Thưở chèo xuồng đi học khi con nước lên, Thả hiểu như thế là mất vệ sinh, ô nhiễm môi trường.
Lên Cần Thơ học, cậu bất ngờ khi biết ở Chợ Nổi Cái Răng – địa điểm du lịch nổi tiếng, người dân vẫn duy trì tập quán đấy. “Tôi ngạc nhiên, bởi Cần Thơ là thành phố trực thuộc trung ương. Hồi dưới quê, tôi ngây thơ nghĩ thành phố là nơi rất văn minh”.
Thả nảy ra ý tưởng xây nhà vệ sinh cho người dân vùdng nước nổi nhằm cải thiện vấn đề vệ sinh môi trường địa phương và an sinh xã hội. Ý tưởng nhanh chóng nhận được sự đồng thuận của những người bạn cùng trường là Nguyễn Khiêm, Huỳnh Quốc Thái và Lý Thu Trang.
Nhà vệ sinh… 2 triệu đồng
Xã Bình Thạnh (huyện Cao Lãnh, tỉnh Đồng Tháp) và xã Tân Hòa (thành phố Vĩnh Long, tỉnh Vĩnh Long) được chọn thí điểm mô hình. Đây là những nơi chịu ảnh hưởng của lũ thường niên, có nhiều hộ dân sống bằng nghề nuôi cá bằng bè trên sông nhưng chưa có nhà tiêu hợp vệ sinh.
Các thành viên trong nhóm đến hai địa phương tìm hiểu thực tế. Ở mỗi vùng, nhóm tiến hành phỏng vấn sâu 15 hộ, lấy ý kiến của cán bộ địa phương và các chuyên gia.
Quá trình khảo sát, nhóm nhận ra gốc rễ của tập quán lạc hậu này xét đến cùng là câu chuyện của cái nghèo và dân trí thấp. Nguyễn Khiêm cho biết: “Người dân vùng nước nổi thu nhập thấp, họ không có cơ hội được tiếp cận với các dịch vụ xã hội cơ bản. Phần lớn họ thất học nên không hiểu như thế là mất vệ sinh, ảnh hưởng đến sức khỏe bản thân, đến môi trường”.
Thách thức đặt ra với nhóm là phải thay đổi nhận thức và thiết kế được nhà tiêu hợp vệ sinh và phù hợp với khả năng tài chính của người dân vùng nước nổi . Nhóm phối hợp với hội phụ nữ địa phương tổ chức nhiều buổi tuyên truyền về tầm quan trọng của việc sử dụng nhà tiêu hợp vệ sinh. Các thành viên cũng đến từng gia đình để tuyên truyền, vận động. “Mưa dầm thấm lâu”, nhiều hộ dân dần nhận thức được vấn đề.
Để tạo nên nhà vệ sinh giá rẻ, các thành viên nghĩ đến những vật liệu thay thế như: sử dụng thùng dầu phế thải từ kho xăng dầu, thùng nhựa đường đã qua sử dụng làm thùng chứa. Nhưng cuối cùng thùng phi được lựa chọn vì giá thành rẻ, dễ mua, độ bền và yếu tố kĩ thuật đều đạt khi thử nghiệm.
Về vật liệu liên kết, nhóm chọn tre nứa nhưng tre nứa không chịu được lực nên thay bằng khung sắt. Vì khung sắt giá thành cao nên kết cấu mô hình được thay đổi để chất liệu được sử dụng ít nhất nhằm giảm giá thành sản phẩm.
Hơn nửa năm mày mò nghiên cứu, nhóm đưa ra hai mô hình ứng dụng cho vùng lũ và vùng nước nổi với chi phí khoảng 2 triệu đồng/ mô hình.
.JPG) |
|
|
.JPG)
Mô hình tuân thủ quy trình đảm bảo vệ sinh theo tiêu chuẩn Bộ Y tế. Qua bộ phận ống thông hơi, chất thải trải qua quá trình phân giải hiếu khí rồi được đưa qua ngăn kị khí bằng áp lực nước tự nhiên. Sau khi phân giải kị khí, chất thải đi qua hệ thống lọc than hoạt tính thành nước, được dẫn ra môi trường bên ngoài.
Với giá thành hợp lí và ý nghĩa môi trường, mô hình nhận được sự ủng hộ tích cực của cộng đồng khi lắp đặt.
