Nậm Khắt là một xã vùng sâu, đặc biệt khó khăn của huyện Mù Cang Chải, tỉnh Yên Bái. Dân cư phân bố thưa thớt, địa hình đồi núi phức tạp, người dân sống chủ yếu dựa vào sản xuất nông nghiệp là chính, nhiều thôn, bản còn thiếu đất sản xuất nên thu nhập bình quân đầu người còn thấp, tỷ lệ hộ nghèo luôn ở mức cao.
Bí thư Đoàn xã Nậm Khắt Thào A Giống tặng quà cho các cộng tác viên có thành tích xuất sắc trong công tác tuyên truyền. |
Ngoài khó khăn chung đó, đa số thanh niên xã Nậm Khắt đang sinh sống trên địa bàn xã có trình độ học vấn, chuyên môn thấp, chưa qua đào tạo nghề cơ bản, tình hình lao động, việc làm không ổn định, chủ yếu làm ruộng.
Từ phong tục tập quán, nhận thức còn hạn chế nên nên một thời gian dài việc tảo hôn, hôn nhân cận huyết thống, sinh con thứ 3 vẫn thường xuyên diễn ra. Hôn nhân cận huyết ảnh hưởng tiêu cực đến sức khoẻ, đời sống của đoàn viên, thanh niên nói riêng và xã hội nói chung.
Ngoài ra, những cặp nam nữ trẻ chưa trưởng thành đã kết hôn, không nghề nghiệp lại sinh con quá quy định, nên cuộc sống gia đình rất khó khăn, không đủ điều kiện để nuôi dưỡng con trẻ. Các hộ gia đình khi con cái kết hôn còn thách cưới quá cao với mức 20- 25 triệu đồng tiền mặt, ngoài ra còn 80 – 100 kg thịt lợn và 20 - 30 lít rượu trên một đám cưới, sau đám cưới kinh tế gia đình kiệt quệ không đủ điều kiện trả nợ, có những gia đình quá hoàn cảnh không đáp ứng được yêu cầu thách cưới nên con không lấy được vợ...
Với mong muốn góp phần xóa bỏ hủ tục lạc hậu, xây dựng nếp sống văn minh trong thanh niên, giáo dục đoàn viên thanh niên thực hiện ý thức pháp luật, đồng thời tích cực thực hiện sự chỉ đạo của Ban Thường vụ Tỉnh Đoàn Yên Bái, năm 2013, Đoàn xã đã tham mưu với Đảng ủy, chính quyền tổ chức xây dựng điểm và ra mắt mô hình chi đoàn “4 không” ở chi đoàn bản Lả Khắt đó là : “Không có đoàn viên thanh niên sinh con thứ 3, không kết hôn cận huyết thống, không tảo hôn và không thách cưới cao”.
Mô hình chi đoàn “4 không” đi vào hoạt động có hiệu quả phải kể tới vai trò của anh Thào A Giống – Bí thư Đoàn xã Nậm Khắt. Giống chia sẻ: “Để thay đổi nhận thức và ra mắt được mô hình đó là điều không tưởng của Ban Chấp hành Đoàn xã. Các bạn đã bao ngày lặn lội đến từng nhà để vận động, thuyết phục làm thay đổi dần nhận thức của đoàn viên và bà con. Tháng 3/2013, mô hình “4 không” chính thức được mắt. Đến nay, 100% ĐVTN khi kết hôn đều đến UBND xã làm thủ tục đăng ký; các bà mẹ khi mang thai đã đến trạm y tế xã để được khám, tư vấn về sức khỏe. Không có hiện tượng tảo hôn diễn ra”.
Bên cạnh đó, Giống thường xuyên chỉ đạo chi đoàn sinh hoạt, duy trì tốt hoạt động của mô hình; các đoàn viên thanh niên nhiệt tình tham gia ủng hộ, thực hiện tốt các nội dung “4 không”. Để tăng hiệu quả và tính pháp lý trong hoạt động của mô hình, Ban Chấp hành Đoàn xã còn tham mưu với Đảng ủy, chính quyền địa phương tổ chức gặp mặt, tọa đàm giữa lãnh đạo và các ban, ngành đoàn thể 2 xã Nậm Khắt (huyện Mù Cang Chải) với xã Ngọc Chiến (huyện Mường La, tỉnh Sơn La) về việc thực hiện các quy ước, hương ước giữa 2 xã. Trong đó chỉ rõ, mỗi cặp vợ chồng giữa 2 xã kết hôn chỉ lấy 5 triệu đồng tiền mặt, 80 kg lợn thịt và 10 lít rượu trên một đám cưới, trường hợp thách cưới cao giao cho bản tự thu hồi làm quỹ cho bản.
Từ cách làm trên, đến nay 93/93 hộ gia đình đại diện cho thanh niên trong thôn bản ký cam kết thực hiện mô hình ‘4 không” và thực hiện tốt các quy ước, hương ước của bản làng văn hóa, trong chi đoàn không còn tảo hôn, không thách cưới cao, không kết hôn cận huyết thống...Cùng với đó, các tệ nạn cờ bạc, nghiện hút, buôn bán vận chuyển trái phép chất ma túy đã giảm; tình trạng thả rông gia súc, gia cầm không còn, thanh niên và người dân đã làm chuồng trại xa nhà ở. Tỷ lệ tập hợp thanh niên vào trong tổ chức Đoàn - Hội đạt trên 80%. Tổ chức Đoàn cơ sở 3 năm liền đạt thành tích xuất sắc trong công tác Đoàn và phong trào thanh thiếu nhi.
Lê Minh Quang |