Không gì thay thế được người thầy

(CTG) Dù ở thời đại nào, phương pháp dạy học thay đổi đến đâu thì vị thế của người thầy trong việc truyền thụ kiến thức và dạy làm người, không bao giờ thay đổi.




Dù ở vào thời đại nào, người thầy vẫn có một vị thế quan trọng - Ảnh: Đào Ngọc Thạch


Sự tương tác giữa thầy và trò là vô giá

Gần đây, có xu hướng tỏ ra sùng bái sự hỗ trợ của các phương tiện giáo dục hiện đại, nào bảng tương tác, nào phòng học thông minh, máy tính bảng… đến mức cho rằng sự bùng nổ cách mạng công nghệ thông tin, hàng loạt phương tiện kỹ thuật ra đời hỗ trợ đắc lực cho việc học thì vị trí người thầy lui dần xuống hàng thứ yếu, hay ít ra người thầy không còn giữ vai trò quyết định then chốt trong nhà trường như trước đây nữa.

GS Hoàng Tụy bình luận: “Ý kiến này mới nghe ra có lý nhưng đã không được khoa học và kinh nghiệm thực tiễn xác nhận”. GS Tụy dẫn chứng công trình của GS J.Hattie, nhà nghiên cứu giáo dục người New Zealand, dựa trên dữ liệu hơn 50 triệu học sinh (HS) mọi lứa tuổi, thuộc nhiều lĩnh vực khác nhau để khảo sát ảnh hưởng tương đối của các yếu tố khác nhau đến chất lượng giáo dục, như: trình độ, khả năng tiếp thụ, tinh thần ham học của người học, năng lực, phương pháp giảng dạy của thầy, chất lượng và sự phong phú các phương tiện hỗ trợ học tập, đặc biệt là về công nghệ thông tin… Tác giả đã đi đến kết luận là ngay cả trong nhà trường hiện đại, với sự hỗ trợ mạnh mẽ của công nghệ thông tin thì vai trò quyết định nhất đối với chất lượng giáo dục vẫn thuộc về các yếu tố liên quan trực tiếp tới người thầy.

Bất kể thế nào, không có thầy giỏi, cả năng lực chuyên môn và phẩm chất đạo đức thì khó có thể có một nền giáo dục thật sự có chất lượng

Giáo sư Hoàng Tụy

PGS Ngô Quang Hưng, một chuyên gia ngành khoa học máy tính, ĐH bang New York ở Buffalo (Mỹ) trong một lần trao đổi với phóng viên Thanh Niên về đề án trang bị máy tính bảng cho HS tiểu học ở TP.HCM, cho rằng sự tương tác giữa thầy và trò là những giá trị không thể đo lường được trong giáo dục. “Thầy chỉ nhìn học trò bằng một ánh mắt nào đó thôi là tính truyền cảm trong bài giảng của thầy rất khác với việc trò ngồi xem video. Những hoạt động tương tác giữa người với người tuyệt đối quan trọng cho sự phát triển tư duy của trẻ con”, PGS Hưng nói.

TS Đàm Đức Việt, bác sĩ trẻ của Viện Răng - Hàm - Mặt T.Ư nhận xét nghề thầy giáo cũng giống như nghề thầy thuốc, máy móc tối tân hiện đại rất cần nhưng máy móc ấy chưa bao giờ thay thế được con người. Kiến thức của người thầy, tấm lòng của người thầy sẽ luôn là yếu tố quyết định. “Thời học y, tôi học được ở thầy giáo không chỉ kiến thức về y học mà còn là cái tâm trong nghề này, học cái cách mà thầy chữa trị và đối xử với bệnh nhân. Điều đó thì thiết bị dù đắt tiền, dù hiện đại nào cũng không thể làm được ”, bác sĩ Việt nói. 

Trò thích học vì kính yêu thầy

Không phải ngẫu nhiên mà năm 2010, khi nhận giải thưởng Fields, GS Ngô Bảo Châu đã dành phần quan trọng nhất trong bài phát biểu tại lễ tôn vinh của nhà nước dành cho ông để nhắc nhở công ơn của những người thầy.

Nhà thơ Nguyễn Thụy Anh, Chủ nhiệm CLB Đọc sách cùng con tại Hà Nội, chia sẻ: “Trong thời gian học ở Trường Hà Nội - Amsterdam, tôi có khá nhiều kỷ niệm với thầy cô, những trải nghiệm quan trọng có ảnh hưởng lớn đến những quyết định nghề nghiệp của tôi sau này”. Theo nhà thơ, nhiều thầy cô là những người đầu tiên khai mở phương pháp học và tiếp cận kiến thức cho mình.

Nhà giáo Tôn Thân, người thầy mà GS Ngô Bảo Châu nhiều lần nhắc đến khi giao lưu với HS VN, cho rằng muốn dạy tốt, người thầy phải có sức thu hút đối với học trò. Đối với những HS nhỏ tuổi, nhiều khi các em quý thầy quý cô mà yêu luôn môn thầy cô đó dạy. Trong quan hệ giữa thầy và trò, thầy là người bạn lớn của học trò. “Tôi cũng nhận thấy, muốn dạy học trò tốt, mình phải hiểu họ. HS ngày hôm nay khác HS ngày xưa thế nào. Ngay cả ngôn ngữ của HS cũng phải hiểu. Phải đi con đường của chính bản thân học trò để dạy”, thầy Thân tâm sự.

GS Hoàng Tụy chỉ ra rằng thành ngữ “Không thầy đố mày làm nên” dù ở thời đại nào vẫn luôn đúng. Sứ mạng của nhà trường, của thầy là phải thông qua giáo dục mà đánh thức cái tiềm năng trong mỗi HS, khơi dậy và phát triển nội lực của họ. Sứ mạng đó thật cao quý và quan trọng. “Bất kể thế nào, không có thầy giỏi, cả năng lực chuyên môn và phẩm chất đạo đức thì khó có thể có một nền giáo dục thật sự có chất lượng, dù cho người học thông minh, có đầy đủ nội lực, và dù cho chương trình đào tạo tiên tiến”, GS Hoàng Tụy nhấn mạnh.

Tiến sĩ trẻ Chu Cẩm Thơ (Trường ĐH Sư phạm Hà Nội) cho rằng đổi mới căn bản, toàn diện giáo dục, viết lại chương trình và sách giáo khoa không khó bằng việc nâng cao chất lượng người thầy. “Vì vậy, tôi mong đợi một cơ chế linh hoạt hơn để có thể thu hút nhiều người giỏi, trước hết vào học ngành sư phạm, sau đó là hàng loạt các cơ chế để những người giỏi ấy về giảng dạy ở phổ thông và yên tâm gắn bó với nghề. Bởi vì, chính những người trực tiếp đứng lớp mới là những người quyết định hiệu quả giáo dục”, tiến sĩ Thơ mong muốn.

 
Theo TN