Rủi ro và tổn thương lan rộng
|
Theo phó giám đốc trường Đào tạo và phát triển nguồn nhân lực Vietinbank Nguyễn Thị Hải Hà, sau sáu năm gia nhập WTO, rủi ro và mức độ tổn thương của hệ thống ngân hàng đã lan rộng ở mọi góc độ, từ hoạt động tín dụng, hoạt động huy động, quản lý thanh khoản, rủi ro về nguồn thu nhập đến rủi ro từ vấn đề sở hữu chéo và các hoạt động trá hình trong hệ thống ngân hàng. Chẳng hạn, sở hữu chéo gắn với các lợi ích cá nhân, lợi ích nhóm khi lãnh đạo các ngân hàng thực hiện các hoạt động huy động, cho vay thông qua các công ty thuộc quyền sở hữu nhằm thâu tóm thị trường. “Hệ quả không chỉ là rủi ro với hoạt động ngân hàng, mà đối với cả nền kinh tế, do cung cầu bị bóp méo, giá cả bị đẩy lên vượt quá khả năng của nền kinh tế”, bà Hà nói.
Phó chủ tịch uỷ ban Giám sát tài chính quốc gia Hà Huy Tuấn nhận định, các chính sách thúc đẩy tăng trưởng cao từ giữa năm 1999 đến trước khi gia nhập WTO dựa vào mở rộng đầu tư với hiệu quả không cao đã tạo sức ép lên ổn định kinh tế vĩ mô trong giai đoạn sau đó, khiến cho thị trường tài chính, đặc biệt là ngân hàng đã chịu nhiều tác động tiêu cực. Nguyên nhân, theo ông Tuấn là do công tác quản lý, giám sát ngân hàng chưa bắt nhịp kịp những vận động nhanh chóng của thị trường và chưa thực sự là chốt chặn an toàn đối với những rủi ro tích tụ trong hệ thống tài chính ngân hàng; quy chế an toàn còn lỏng lẻo, bỏ ngỏ nhiều rủi ro như đầu tư chéo, sở hữu chéo, đầu tư tập trung… “Có thể nói, hệ thống ngân hàng vừa chịu tác động, vừa là nguyên nhân góp phần vào những bất ổn hiện nay”, ông Tuấn nhấn mạnh.
“Chúng ta chưa có bộ chứng chỉ hành nghề ngân hàng. Thế nên mới có tình trạng cán bộ vi phạm ở ngân hàng này, nhưng sang ngân hàng khác lại làm lãnh đạo to đùng”. |
Không nâng chuẩn sẽ “chết ngập”
Bà Lê Hoàng Nga (uỷ ban Chứng khoán Nhà nước), cho rằng, hệ thống ngân hàng Việt Nam dễ tổn thương nhất so với các lĩnh vực khác trong nền kinh tế, và cũng là dễ tổn thương nhất so với hệ thống ngân hàng các nước Đông Á, mà điều này tỷ lệ nghịch với sự phát triển bền vững. Để nâng cao khả năng phòng vệ, theo bà Nga, phải bắt đầu từ con người, bằng bộ quy tắc chứng chỉ hành nghề ngân hàng cũng như bộ quy tắc ứng xử trong ngân hàng. Theo đó, khi phạm luật, các cán bộ ngân hàng bị xử lý theo luật Dân sự, luật Hình sự và luật Ngân hàng, tuy nhiên chưa bị xử lý theo chuyên môn hành nghề, để có thể phạt đình chỉ vĩnh viễn hành nghề ngân hàng khi vi phạm quá nặng và đưa vào danh sách “đen” của cả hệ thống trong toàn quốc.
Chuyên gia kinh tế Vũ Đình Ánh, nhận xét, chúng ta đã mở toang thị trường tài chính với tốc độ khá nhanh. Điều ông Ánh quan tâm là các ngân hàng phải tự nâng chuẩn trong “bối cảnh nước dâng, nếu không sẽ chết ngập”.
Khuyến nghị cơ chế, chính sách và giải pháp cho hệ thống ngân hàng Việt Nam, phó chủ tịch uỷ ban Giám sát tài chính Hà Huy Tuấn, cho rằng, cần phải nhanh chóng rà soát các cơ chế chính sách tác động đến nền kinh tế và hoạt động ngân hàng, theo hướng hội nhập, phù hợp với lộ trình cam kết quốc tế và tương đối ổn định để ngân hàng và doanh nghiệp tiên liệu, lượng định được những rủi ro nảy sinh khi thay đổi chính sách. Cùng với đó, phải đẩy nhanh tái cấu trúc hệ thống ngân hàng Việt Nam; nâng cao năng lực quản trị rủi ro và năng lực giám sát ngân hàng; xây dựng hệ thống thu thập dữ liệu đảm bảo các thông tin cung cấp là tin cậy.