Qua 15 năm của phong trào thanh niên tình nguyện, tinh thần xung kích, tình nguyện của tuổi trẻ cả nước nói chung, thanh niên quân đội nói riêng luôn được khơi dậy mãnh liệt, đã thể hiện những khát vọng, tình cảm của mình qua các hoạt động “vì cộng đồng” ở nhiều đơn vị, địa phương, qua đó đã xây dựng nên hình ảnh cao đẹp của lớp thanh niên trong thời kỳ mới. Với tinh thần đâu cần thanh niên có, đâu khó có thanh niên, đông đảo đoàn viên, thanh niên quân đội luôn khẳng định vai trò xung kích, tình nguyện, sáng tạo vì cuộc sống cộng đồng; do đó, đã huy động tối đa sức trẻ của lực lượng tình nguyện, tạo không khí thi đua sôi nổi trong tuổi trẻ quân đội. Phong trào tình nguyện của quân đội đã thu hút hàng vạn lượt đoàn viên, thanh niên tham gia, đem lại những kết quả to lớn và có ý nghĩa sâu sắc.
Quán triệt và thực hiện các quan điểm, nghị quyết của Đảng về công tác tập hợp quần chúng; Nghị quyết Liên tịch giữa Tổng cục Chính trị và Trung ương Đoàn TNCS Hồ Chí Minh về phát huy vai trò xung kích tình nguyện của tuổi trẻ tham gia xây dựng và bảo vệ Tổ quốc, hoạt động phối hợp kết nghĩa giữa thanh niên Quân đội và thanh niên địa phương trên địa bàn đóng quân trong những năm qua luôn được quan tâm đẩy mạnh thông qua việc ký kết các chương trình phối hợp.
Đến nay 100% tổ chức đoàn cơ sở trong quân đội tổ chức kết nghĩa và có chương trình phối hợp hoạt động với Đoàn thanh niên địa phương, với nhiều nội dung, hình thức hoạt động sinh động, sáng tạo, đạt được những thành tích quan trọng, góp phần tuyên truyền, giáo dục thanh thiếu niên, củng cố, xây dựng, nâng cao chất lượng hoạt động các tổ chức Đoàn, Hội, Đội, tham gia xây dựng cơ sở chính trị, củng cố quốc phòng - an ninh, phát triển kinh tế, văn hóa - xã hội địa bàn nơi đóng quân. Cơ quan chính trị các đơn vị đã thường xuyên tổ chức giao ban đánh giá rút kinh nghiệm với địa phương.
Chiến dịch thanh niên tình nguyện hè trong Quân đội đã phối hợp, phát huy được sức mạnh tổng hợp của các tổ chức, ban, ngành, đoàn thể, nhân dân trên địa bàn đóng quân, tổ chức thực hiện chặt chẽ, nghiêm túc, có nhiều hình thức phong phú, sinh động, sáng tạo mang lại hiệu quả thiết thực, không ngừng góp phần thực hiện thắng lợi nhiệm vụ chính trị của từng cơ quan, đơn vị, đồng thời góp phần tham gia phát triển kinh tế - xã hội, củng cố an ninh chính trị, trật tự, an toàn xã hội, củng cố niềm tin của quần chúng nhân dân với Đảng, với sự nghiệp đổi mới của đất nước. Tiêu biểu là các hoạt động: Tiếp sức mùa thi; tiếp sức đến trường; hoạt động bảo vệ môi trường, ứng phó biến đổi khí hậu, phòng chống, khắc phục thiên tai dịch bệnh; hoạt động chăm sóc giáo dục thiếu niên nhi đồng; hoạt động hành trình nhân ái vì sức khỏe cộng đồng, hiến máu tình nguyện; tham gia bảo đảm an toàn giao thông, văn hóa giao thông; tham gia phòng, chống các tệ nạn xã hội; tham gia xây dựng nông thôn mới; hoạt động đền ơn đáp nghĩa; uống nước nhớ nguồn, vì nạn nhân chất độc da cam; công tác huấn luyện, trang bị kỹ năng cho thanh niên, "Trải nghiệm quân đội", "Học kỳ quân đội"… Các hoạt động đó đã thiết thực tăng cường mối quan hệ máu thịt quân dân, góp phần quan trọng giữ vững an ninh chính trị, trật tự an toàn xã hội trên từng địa bàn chiến lược của Tổ quốc.
Các cuộc vận động, các chương trình như: “Nghĩa tình biên giới, hải đảo”, “Vì Trường Sa thân yêu”, “Xuân biên cương, Tết hải đảo”, “Chương trình 10.000 địa chỉ tình nghĩa và 1.000 đội Thiếu niên Tiền phong được đỡ đầu” được triển khai sâu rộng, mang lại hiệu quả xã hội sâu sắc. Hoạt động tình nguyện kết hợp hành quân dã ngoại làm công tác dân vận được thực hiện có nền nếp thường xuyên, với nhiều nội dung hình thức phong phú, thiết thực. Hoạt động phối hợp xây dựng tổ chức Đoàn, Đội, Hội, góp phần xây dựng cơ sở chính trị vững mạnh ngày càng đi vào chiều sâu. Các hoạt động tuyên truyền, vận động thanh niên nhập ngũ và hỗ trợ học nghề, giải quyết việc làm cho quân nhân xuất ngũ được quan tâm đẩy mạnh; các trường, trung tâm dạy nghề trong và ngoài quân đội đã tổ chức dạy nghề, giới thiệu việc làm, gắn dạy nghề với giải quyết việc làm cho hàng vạn thanh niên xuất ngũ. Đặc biệt thực hiện chương trình hành động của Chính phủ thực hiện Nghị quyết Hội nghị lần thứ bảy Ban Chấp hành Trung ương Đảng khóa X về “Tăng cường sự lãnh đạo của Đảng đối với công tác thanh niên thời kỳ đẩy mạnh công nghiệp hóa, hiện đại hóa” (ban hành kèm theo Nghị quyết số 45/NQ-CP ngày 11 tháng 9 năm 2011 của Chính phủ), Ban Thanh niên Quân đội đã tích cực, chủ động tham mưu với thủ trưởng Tổng cục Chính trị xây dựng kế hoạch, phối hợp với Trung ương Đoàn TNCS Hồ Chí Minh, vụ Công tác Thanh niên của Bộ Nội vụ, các cơ quan chức năng trong và ngoài quân đội tiến hành khảo sát, đề xuất các chương trình, kế hoạch, đề án tuyên truyền khởi nghiệp cho thanh niên thực hiện nghĩa vụ quân sự; kiến nghị các cơ quan chức năng có cơ chế, chính sách trong việc dạy nghề và giải quyết việc làm đối với thanh niên thực hiện nghĩa vụ quân sự, tuyển chọn thanh niên hoàn thành nghĩa vụ quân sự trở về địa phương để quy hoạch, đào tạo và bổ sung vào đội ngũ cán bộ công chức xã, phường, thị trấn.
Có thể nói những kết quả đạt được của phong trào thanh niên tình nguyện trong Quân đội thời gian qua đã góp phần to lớn trong đoàn kết, tập hợp thanh niên, để lại ấn tượng và hình ảnh tốt đẹp của “Bộ đội Cụ Hồ”, góp phần xây dựng, củng cố các tổ chức Đoàn địa phương nơi đóng quân, giữ vững và phát huy mối quan hệ đoàn kết máu thịt quân dân, xây dựng đơn vị và địa phương an toàn, vững mạnh, giữ vững an ninh chính trị, xây dựng thế trận quốc phòng toàn dân vững chắc.
Yêu cầu, nhiệm vụ xây dựng và bảo vệ Tổ quốc trong tình hình mới đặt ra cho toàn quân nói chung và thế hệ trẻ trong quân đội nói riêng những yêu cầu mới về trách nhiệm, bản lĩnh chính trị, năng lực, trí tuệ và hành động; đồng thời đặt ra cho công tác thanh niên quân đội những yêu cầu cao hơn trong giáo dục, rèn luyện và phát huy tiềm năng, sức sáng tạo của thanh niên góp phần tích cực trong các lĩnh vực hoạt động xây dựng quân đội, củng cố quốc phòng, xây dựng và bảo vệ Tổ quốc. Vì vậy, để tiếp tục đẩy mạnh phong trào thanh niên tình nguyện trong Quân đội hiện nay, theo chúng tôi cần thực hiện tốt một số vấn đề sau:
Một là, phải tăng cường hơn nữa công tác lãnh đạo, chỉ đạo của các cấp ủy đảng, chỉ huy đơn vị đối với phong trào thanh niên tình nguyện. Thực tiễn đã chỉ ra: “Cán bộ nào phong trào ấy”, ở đâu mà lãnh đạo, chỉ huy đơn vị quan tâm, chăm lo, sâu sát đến hoạt động phong trào thanh niên tình nguyện thì ở đó chất lượng, hiệu quả của phong trào sẽ phát phát triển. Do vậy, các cấp ủy, chỉ huy cần chủ động đề ra chủ trương định hướng cho cán bộ, đoàn viên, thanh niên hành động trong phong trào thanh niên tình nguyện; tích cực xây dựng các tấm gương điển hình, tiêu biểu trong phong trào thanh niên tình nguyện để cho thanh niên học tập và noi theo; tăng cường tổ chức các hoạt động đối thoại, gặp gỡ, trao đổi để gần gũi, nắm bắt nhu cầu, tâm tư, nguyện vọng chính đáng của tuổi trẻ; cần nhìn nhận và đánh giá đúng vai trò của thanh niên. Luôn quan tâm tạo điều kiện về mặt thời gian, cơ sở vật chất đặc biệt là hỗ trợ về kinh phí để tổ chức đoàn có điều kiện tổ chức các hoạt động. Chỉ đạo tổ chức Đoàn tổ chức thật nhiều phong trào hành động của thanh niên hướng vào thực hiện thắng lợi nhiệm vụ chính trị của đơn vị tạo ra sân chơi bổ ích, lôi cuốn, thu hút đông đảo cán bộ, đoàn viên thanh niên tham gia.
Hai là, tăng cường các hoạt động giao lưu, kết nghĩa với tổ chức đoàn địa phương trên địa bàn đóng quân, tìm hiểu tình hình, nhiệm vụ của đơn vị và địa phương, xây dựng kế hoạch phối hợp hành động trên từng mặt công tác, từng việc làm trong từng giai đoạn. Đây là một hoạt động rất có ý nghĩa với đoàn viên, thanh niên trong quân đội; là cơ hội để mở rộng giao lưu, trao đổi, học hỏi, hiểu biết lẫn nhau giữa đoàn viên thanh niên trong quân đội với đoàn viên thanh niên bên ngoài; là điều kiện để góp phần tăng cường đoàn kết, gắn bó máu thịt giữa quân và dân, giữa đơn vị và địa phương; là cơ sở để góp phần củng cố xây dựng nâng cao chất lượng hoạt động các tổ chức Đoàn, Hội, Đội, tham gia xây dựng cơ sở chính trị, củng cố quốc phòng an ninh, phát triển kinh tế, văn hóa xã hội địa bàn nơi đóng quân. Thông qua hoạt động giao lưu, phối hợp kết nghĩa giữa hai tổ chức đoàn sẽ góp phần mở rộng mặt trận đoàn kết, tập hợp thanh niên, nâng cao chất lượng, hiệu quả, sự đa dạng, phong phú trong tổ chức các hoạt động của Đoàn và cũng là điều kiện để góp phần hoàn thành thắng lợi nhiệm vụ chính trị trung tâm của hai đơn vị.
Để phong trào thanh niên tình nguyện có hiệu quả, các tổ chức Đoàn cần gương mẫu trong việc thực hiện chương trình phối hợp hoạt động giữa hai tổ chức Đoàn và nghị quyết liên tịch giữa Tổng cục Chính trị Quân đội nhân dân Việt Nam và Trung ương Đoàn thanh niên Cộng sản Hồ Chí Minh. Các cơ sở đoàn trong quân đội cần làm tốt công tác giáo dục, rèn luyện cho đoàn viên, thanh niên tác phong và tình cảm gần gũi với nhân dân, với thanh thiếu niên địa phương, giúp tổ chức đoàn địa phương củng cố tổ chức, đổi mới nội dung, hình thức tập hợp đoàn viên thanh niên. Giải quyết tốt mối quan hệ với các đoàn thể địa phương trên cơ sở chính sách của Đảng, pháp luật của Nhà nước và nguyện vọng của Nhân dân.
Tiếp tục thực hiện tốt chương trình: Mỗi Đoàn cơ sở cấp trung đoàn và đơn vị tương đương nhận đỡ đầu Đội thiếu niên Tiền phong ở một trường phổ thông cơ sở. Mỗi chi đoàn trong quân đội đảm nhận giúp đỡ thường xuyên một gia đình chính sách có hoàn cảnh khó khăn trên địa bàn; đồng thời, thực hiện tốt mô hình “Chi đoàn - Đoàn cơ sở làm tốt công tác dân vận”, phối hợp tổ chức các “đội tuyên truyền thanh niên”, “đội thanh niên tình nguyện”, “tổ, đội hành quân dã ngoại làm công tác dân vận” tham gia các chương trình quân đội tham gia xây dựng nông thôn mới, xây dựng nếp sống văn hóa trên địa bàn dân cư, chương trình nước sạch và vệ sinh môi trường, chương trình phủ xanh đất trống đồi núi trọc…
Cần đẩy mạnh phong trào xây dựng chi đoàn văn hóa mới. Xung kích đi đầu thực hiện cuộc vận động toàn dân đoàn kết xây dựng đời sống văn hóa trên địa bàn dân cư bằng những việc làm cụ thể: Phối hợp xây dựng các công trình thanh niên có ý nghĩa về chính trị - kinh tế, văn hóa - xã hội; tham gia xây dựng nông thôn mới; tham gia làm thủy lợi, làm nhà tình nghĩa, vườn cây tình nghĩa, sinh hoạt câu lạc bộ gia đình trẻ, chăm sóc gia đình thương binh liệt sĩ, gia đình có công với cách mạng, giúp đỡ gia đình chính sách, neo đơn, phòng chống tệ nạn xã hội, tổ chức sinh hoạt văn hóa cộng đồng, tuyên truyền về dân số - sức khỏe - môi trường và phòng chống AIDS, v.v..
Ba là, mỗi cán bộ, đoàn viên, thanh niên cần tích cực học tập, rèn luyện nâng cao sự hiểu biết về năng lực công tác dân vận và trình độ tổ chức các chương trình phối hợp hoạt động, nâng cao tri thức về các vấn đề xã hội, về chủ trương, chính sách của Đảng, Nhà nước và quân đội, về công tác dân vận trong thời kỳ mới. Bám sát tình hình địa phương, hiểu và tôn trọng phong tục tập quán tín ngưỡng của nhân dân, nắm chắc tâm tư và nguyện vọng của nhân dân và thanh niên địa phương để giải quyết các mối quan hệ có lý, có tình. Thường xuyên tu dưỡng đạo đức cách mạng, rèn luyện ý thức tổ chức kỷ luật, xây dựng đoàn kết nội bộ, đoàn kết quân dân tốt, luôn giữ gìn và phát huy phẩm chất cao quý “Bộ đội Cụ Hồ”. Khiêm tốn học hỏi, trao đổi kinh nghiệm với nhân dân và thanh niên địa phương, gương mẫu, tích cực trong công tác góp phần hoàn thành thắng lợi nhiệm vụ chính trị của địa phương và đơn vị.
Thiếu tá, ThS. Phạm Hồng Đức
Học viện Chính trị, Bộ Quốc phòng |