Vai trò của doanh nghiệp trong Luật Ban hành Văn bản quy phạm pháp luật

(CTG) Ngày 13/8, tại Hà Nội, Phòng Thương mại Công nghiệp Việt Nam (VCCI) phối hợp với Bộ Tư pháp, Quỹ hỗ trợ sự tham gia của người dân và trách nhiệm giải trình (PARAFF) tổ chức Hội thảo vai trò của doanh nghiệp trong Luật Ban hành Văn bản quy phạm pháp luật (VBQPPL).


Hội thảo là một trong nhiều hoạt động thuộc khuôn khổ Dự án Tăng cường tiếng nói của doanh nghiệp nhỏ và siêu nhỏ trong xây dựng chính sách và pháp luật (tài trợ bởi Quỹ PARAFF).

Tại Hội thảo, đông đảo đại biểu đều đồng tình rằng, cộng đồng doanh nghiệp và người dân có quyền tham gia ý kiến trong quá trình hình thành các văn bản VBQPPL liên quan đến mình. Để việc tham gia đó được hiệu quả, thuận lợi, mang tính thực chất, Luật ban hành VBQPPL đang được sửa đổi để thay thế Luật hiện hành, trong đó có các quy định về quyền và cơ chế để các doanh nghiệp tham gia từ giai đoạn hình thành chính sách cho đến soạn thảo và thi hành các VBQPPL ở cấp trung ương và cả địa phương. Điều quan trọng là phải đảm bảo cơ chế tham gia đó được ghi nhận cụ thể và có tính khả thi cao, từ đó nâng cao chất lượng và sự thuận lợi của các VBQPPL đối với cộng đồng doanh nghiệp.




Việc ban hành chính sách phù hợp sẽ tạo điều kiện thuận lợi cho doanh nghiệp phát triển (Ảnh: HNV)


Tại Hội thảo, ông Đậu Anh Tuấn, Trưởng ban Pháp chế VCCI cho biết, thời gian qua, Nhà nước đã có nhiều nỗ lực để quy trình xây dựng văn bản pháp luật trở nên minh bạch, đi vào thực chất. Điều này được thể hiện qua việc soạn thảo và ban hành Luật Ban hành VBQPPL năm 1996, sửa đổi, bổ sung năm 2002, sửa đổi toàn diện năm 2008 và hiện nay đang tiếp tục được soạn thảo để thay thế.

Theo đó, các sửa đổi hướng đến tính minh bạch và công khai của quy trình xây dựng văn bản pháp luật và nâng cao trách nhiệm hơn của các cơ quan Nhà nước trong việc soạn thảo văn bản, đặc biệt là các văn bản pháp luật liên quan đến doanh nghiệp.

Tuy nhiên, nhiều ý kiến cho rằng, các văn bản luật có tính chất khung vì có nhiều điều khoản dừng lại ở quy định mang tính nguyên tắc hoặc chung nhất chưa thể áp dụng ngay vào cuộc sống. Vì vậy, cần phải có các văn bản quy phạm pháp luật có giá trị pháp lý thấp hơn quy định chi tiết và hướng dẫn thi hành luật.




Dự thảo Luật Ban hành VBQPPL sửa đổi có 16 chương, 158 Điều (Ảnh: HNV)



Đóng góp ý kiến tại Hội thảo, một số đại biểu cho rằng, hiện nay các văn bản luật có tính chất khung vì có nhiều điều khoản dừng lại ở những quy định mang tính nguyên tắc hoặc chung nhất chưa thể áp dụng ngay vào cuộc sống, vì vậy cần phải có các VBQPPL có giá trị pháp lý thấp hơn quy định chi tiết và hướng dẫn thi hành luật. Hậu quả của tình trạng luật khung dễ tạo ra một hệ thống pháp luật thiếu minh bạch, văn bản không phù hợp với thực tế, thiên về luận lợi cho cơ quan quản lỷ, chưa thực sự tôn trọng đầy đủ và lợi ích hợp pháp của cá nhân, tổ chức…

Để khắc phục tình trạng nói trên, một số đại biểu đề xuất, Quốc hội phải thực hiện tất cả các khâu của quy trình xây dựng luật, hạn chế việc ủy quyền cho bộ máy hành pháp làm luật. Cần phải bảo đảm đến mức cao nhất tính minh bạch của văn bản luật, ngăn chặn triệt để tình trạng đưa lợi ích cục bộ, lợi ích nhóm và văn bản luật. Đồng thời, để bảo đảm tính thống nhất của hệ thống văn bản pháp luật, cần phải hạn chế đến mức thấp nhất các văn bản dưới luật, quy định chi tiết thi hành luật. Trong quá trình xây dựng luật, cần phải đưa doanh nghiệp vào đối tượng để lấy ý kiến tham vấn, đóng góp. Có như vậy thì luật được ban hành sẽ đi vào cuộc sống, đặc biệt là những nội dung luật liên quan đến cộng đồng doanh nghiệp.

Về quy định, cơ quan, người có thẩm quyền phải chịu trách nhiệm về việc chậm ban hành văn bản quy định chi tiết thi hành luật, pháp lệnh, quyết định của Chủ tịch Nước hoặc ban hành văn bản quy phạm pháp luật trái Hiến pháp, luật, pháp lệnh, quyết định của Chủ tịch nước, nghị định, quyết định của Chính phủ, Thủ tướng Chính phủ, có ý kiến cho rằng cần làm rõ cụm từ “phải chịu trách nhiệm” là như thế nào, vì từ trước đến nay tình trạng chậm ban hành văn bản quy định chi tiết xảy ra không ít nhưng chưa có ai bị chịu trách nhiệm.

Nhiều đại biểu cũng nhất trí rằng, việc ban hành Luật Ban hành VBQPPL sửa đổi sẽ giúp các bộ, ngành, cơ quan quản lý pháp luật, các tỉnh, thành phố, các địa phương có tiêu điểm, có chuẩn mực trong việc soạn thảo và ban hành các văn bản pháp luật. Tuy nhiên, cần phải bảo đảm đến mức cao nhất tính minh bạch của văn bản luật, ngăn chặn triệt để tình trạng đưa lợi ích cục bộ, lợi ích nhóm và văn bản luật; phải hạn chế đến mức thấp nhất các văn bản dưới luật, quy định chi tiết thi hành luật để bảo đảm tính thống nhất của hệ thống văn bản pháp luật. Trong quá trình xây dựng luật, cần phải đưa doanh nghiệp vào đối tượng để lấy ý kiến tham vấn, đóng góp.

Trong bản đóng góp ý kiến với Dự thảo Luật, VCCI cũng khẳng định: Luật ban hành VBQPPL lần đầu được Quốc hội ban hành năm 1996, sửa đổi bổ sung vào năm 2002 và năm 2008 được sửa đổi một cách toàn diện, theo đó, quy trình ban hành VBQPPL dần được cải thiện theo hướng minh bạch hơn, từ giai đoạn có sáng kiến xây dựng VBQPPL cho đến khi văn bản được soạn thảo và đưa ra lấy ý kiến. Tuy nhiên, trên thực tế, chất lượng của VBQPPL vẫn còn nhiều vấn đề đáng quan ngại, tính công khai, minh bạch trong quá trình lấy ý kiến còn rất hạn chế. VCCI và cộng đồng kinh doanh đánh giá cao Ban Soạn thảo có những sửa đổi lớn trong quy trình xây dựng VBQPPL theo hướng công khai, minh bạch hơn.

Theo ĐCSVN