Tại một bệnh viện ở ngoại ô thành phố Bắc Kinh, vào một ngày tháng 7, hành lang bên ngoài trạm trực chính của y bác sĩ là không gian tĩnh lặng khác thường.
“Chúng tôi thường thấy có từ 4 – 5 đại diện từ các công ty y dược liên tục túc trực ở đây. Nhưng hôm nay, họ đều biến mất”, một giám đốc bệnh viện cấp trung cho biết. “Họ thường đợi ở ngoài kia và cố gắng mời mọc bác sĩ đi ăn nhà hàng hoặc đi massage”.
Theo các bác sĩ, nhà đầu tư và các quan chức y tế cấp cao, những đại diện bán hàng này, tất cả đều làm việc cho các hãng dược phẩm Trung Quốc. Và hình ảnh này chính là biểu hiện rõ ràng nhất về văn hóa đi đêm và lại quả đang ngấm sâu vào ngành y tế Trung Quốc.
Một cuộc điều tra mở rộng tiến hành đối với hoạt động hối lộ và tham nhũng trong ngành dược phẩm đến nay đã dẫn đến việc bắt tạm giam hơn chục cán bộ của công ty GlaxoSmithKline ở Trung Quốc, và nhiều khả năng sẽ gây ảnh hưởng đến các công ty khác. Andrew Witty, giám đốc điều hành GlaxoSmithKline vừa lên tiếng cảnh báo các nhà đầu tư về hiệu ứng tiềm tàng của cuộc điều tra này sau những cáo buộc về khoản đi đêm của công ty với số tiền lên đến gần 489 triệu USD.
|
|
.jpg)
Đến nay, vẫn chưa có công ty Trung Quốc nào bị đưa vào danh sách điều tra quy mô toàn ngành này, cho dù hoạt động lót tay bác sĩ, nhà quản lý bệnh viện và các quan chức y tế đang diễn ra quá phổ biến.
Một quan chức y tế cấp cao giấu tên cho biết: “Tất cả các hãng dược phẩm trong và ngoài nước tại Trung Quốc đều tham nhũng như nhau. Họ dùng rất nhiều cách khác nhau để đưa hối lộ, nhưng phần lớn số tiền đó đi vào túi chính phủ để thuyết phục chính quyền chấp thuận các loại thuốc mới. Bệnh viện và bác sĩ cuối cùng chỉ nhận được một phần tương đối nhỏ số tiền thu được từ tham nhũng”.
Năm 2007, Cựu giám đốc Cơ quan Dược và Thực phẩm Trung Quốc, Zheng Xiaoyu, đã bị kết án tử hình vì tội nhận hối lộ và sao nhãng công việc. Ông Zheng bị buộc tội cố tình cấp phép bán một số loại thuốc không an toàn sau khi nhận 6,5 triệu NDT (khoảng 850.000 USD) hối lộ từ các hãng dược phẩm, và sau đó một số bệnh nhân sử dụng thuốc bị thiệt mạng.
Trong 8 năm trước khi làm trưởng cơ quan Dược và Thực phẩm, ông Zheng đã cấp phép cho hơn 150.000 loại thuốc, tính ra trung bình hằng năm cao gấp hơn 100 lần số thuốc mà cơ quan Dược và Thực phẩm Mỹ thường cấp phép.
Trong một phỏng vấn của kênh truyền hình nhà nước mới đây, Liang Hong, phó chủ tịch GlaxoSmithKline, người vừa bị cảnh sát bắt giữ, cho biết, ông chủ yếu đưa hối lộ quan chức thông qua các đại lý du lịch, ông sẽ được nhận tiền mặt và sau đó tính toán lại chi phí đi lại và gặp mặt với công ty.
Giám đốc của một công ty du lịch được GlaxoSmithKline sử dụng, trong cùng cuộc phỏng vấn trên, đã nói rằng số tiền đó có thể lên đến 500.000 NDT.
Báo cáo thường niên về một số công ty dược phẩm niêm yết của Trung Quốc cho thấy, các công ty này phải bó ra khoản tiền khổng lồ “chi phí bán hàng”, bao gồm phí đi lại và các loại phí trao đổi bán hàng, marketing “phát triển doanh nghiệp” và “nhiều loại chi phí khác”.
Chi phí lớn nhất chắc chắn là chi phí đi lại hay phí gặp mặt và phí cho đội bán hàng của công ty, trong một số trường hợp, lớn hơn rất nhiều lần lợi nhuận ròng của mỗi công ty kiếm được năm đó.
Trong trường hợp của Guizhou Yibai Pharmaceutical, công ty có lợi nhuận ròng năm ngoái là 333,3 triệu NDT trong khi chi phí bán hàng đã lên tới tổng cộng 1,25 tỷ NDT, bao gồm chi phí gặp mặt hơn 295 triệu USD, và tiền lương 88 triệu USD.
Chi phí lớn nhất là chi phí trả cho bộ phận bán hàng 2.318 người là 404 triệu NDT, cho việc đi lại, tính trung bình hơn 174.000 NDT cho một đại diện mỗi năm. Cụ thể hơn, chi phí đó tương đương với việc mỗi đại diện bán hàng sẽ đi máy bay 10 lần mỗi tháng từ Bắc Kinh đến Quý Dương, nơi công ty đặt trụ sở.
Một giám đốc tại Guizhou Yibai cho biết, chi phí đi lại là được coi là bình thường và bao gồm cả chi phí ăn ở. Ông cũng tiết lộ, công ty ông chưa bao giờ đưa hói lộ thông qua các công ty du lịch. Và theo một giám đốc y tế cấp cao tại Bắc Kinh thì tham nhũng trong ngành y tế luôn diễn ra theo hai chiều.
“Chúng ta đang nói đến tham nhũng trong tham nhũng bởi các đại diện của các công ty dược phẩm sẽ trả 5.000 NDT để hối lộ cho mỗi bác sĩ và bệnh viện, nhưng lại thông báo với công ty là họ đã trả 10.000 NDT và sau đó ăn khoản chênh lệch”.
Các biện pháp khác được các đại diện bán hàng sử dụng để hối lộ quan chức, bác sĩ cao cấp hay các nhà quản lý bệnh viện có thể kể đến là mở tài khoản ngân hàng, hay nạp tiền vào tài khoản tại các cửa hàng xa xỉ và sau đó trao trực tiếp thẻ ngân hàng hoặc thẻ VIP đó đến tay người nhận.
Shaun Rein, một chuyên gia tư vấn tại Thượng Hải và tác giả cuốn sách “The End of Cheap China”, nói, ông ông không đụng đến ngành y tế vì ngành này đã “quá bẩn”.
Ông nói: “Đây là một vấn đề mang tính hệ thống và các công ty y dược nước ngoài luôn phải giải quyết một câu hỏi hóc búa. Nếu họ muốn phát triển ở Trung Quốc, họ phải đưa hối lộ. Họ không có quyền lựa chọn, bởi các quan chức trong ngành y tế, quản lý bệnh viện và bác sĩ luôn đòi hỏi như vậy”.
Ông Rein từng xem xét đầu tư vào một bệnh viện chuyên về tim mạch tại Trung Quốc, nhưng vấn đề tham nhũng đã khiến ông phải suy nghĩ lại vì rủi ro quá cao. Ông nói, bác sĩ tại bệnh viện có thể được nhận lương chính thức dưới 1.000 USD/tháng, nhưng với tiền lại quả, họ thu về 300.000 USD mỗi năm.
“Chính phủ đang cố gắng trấn áp nạn dịch này từ hơn chục năm nay. Nhưng dường như vẫn chưa có gì biến chuyển”.
Một nhà đầu tư tư nhân nói thêm: “Ở Trung Quốc, lương của bác sĩ thường không cao và các công ty sẵn sàng khơi thông kênh bán hàng bằng cách trả đút lót cho họ”.
Công ty của ông quyết định không đầu tư cổ phần vào một nhà phân phối thuốc khu vực sau khi phát hiện mô hình kinh doanh này “quá dựa vào việc đi đêm, với số tiền giao động từ 15-20%”.
|
Theo FT |
